مسافرت حرام

مسافرت حرام

مسافرت براى گرفتن ماليات

سوال 1609 :

شخصى که مأمور گرفتن ماليات در کشورى مثل پاکستان است و براى گرفتن آن گاهى به مسافرت مى رود، آيا سفر او حرام و نماز تمام است؟

جواب :

در سفر حرام، نماز تمام است و در سوال مفروض، حرام بودن سفر فى الجمله است.

روزه در سفر معصيت

سوال 1610 :

آيا در سفر معصيت که نماز تمام است، روزه را هم بايد بگيرد؟ آيا روزه ى او صحيح است يا بايد دوباره قضا کند؟

جواب :

بله، بايد روزه واجب را بگيرد و روزه اش هم صحيح است.

مسافرت براى شرکت در مجلس حرام

سوال 1611 :

اگر شخصى را به جايى ـ که مسافت شرعى است ـ ، براى عروسى دعوت کنند و او مى داند که در آن جا موسيقى مطرب پخش مى شود و با فرض حضور، نمى تواند خوددارى و جلوگيرى از شنيدن داشته باشد، وظيفه ى نماز و روزه ى او چگونه است؟

جواب :

اگر مقصود و هدف از سفر او شنيدن و گوش دادن موسيقى نيست، ولى در ضمن سفر مبتلا به آن مى شود، نمازش شکسته و روزه هم نمى گيرد. (جامع المسائل ص 586 و وسيله م 958 و 960.)

سوار کردن همسر در ماشين دولتى

سوال 1612 :

کارمندى براى انجام کار دولتى به مسافت شرعى مى رود و برخلاف مقررات، همسر خود را هم سوار مى کند. وظيفه ى نماز و روزه ى خود و همسر وى چگونه است؟

جواب :

اگر سوار شدن همسر سبب زيادتى خرج وسيله نشود و هيچ تأثيرى در سفر شغلى کارمند نداشته باشد، اين جا کشف رضايت مالک مى شود که بر فرضى که بفهمند راضى هستند و در نتيجه نماز شکسته است.

استفاده از وسيله ى دولتى براى کارهاى شخصى

سوال 1613 :

کارمندى با استفاده از ماشين دولتى براى کارهاى شخصى به مسافت شرعى مى رود، حکم نماز او چيست؟

جواب :

اگر بر خلاف مقرّرات است، حکم ماشين و وسيله ى نقليه غصبى را دارد و نمازش تمام است.

قصد ورود به منزل غصبى

سوال 1614 :

مسافرت به محلّى که بيشتر از مسافت شرعى است و در آن جا بنا دارد وارد منزل غصبى بشود، وظيفه ى او در اين سفر چيست؟

جواب :

اگر مقصود اصلى از سفر غير معصيت باشد و معصيت مقصود فرعى و تبعى است، نماز شکسته است.

سفر براى خوش گذرانى و صيد ماهى

سوال 1615 :

در رابطه با اين مسأله که اگر براى لهو و خوش گذرانى به شکار رود نمازش تمام و اگر براى تهيه ى معاش باشد نمازش شکسته است آيا اين حکم شامل کسانى که براى صيد ماهى مى روند نيز هست يا خير؟

جواب :

بله، شامل آن ها هم مى شود.

کثيرالسّفر

سوال 1616 :

به چه کسى کثيرالسّفر مى گويند و معيار آن چيست؟

جواب :

کثيرالسّفر کسى است که غالبا در کمتر از ده روز به حدّ مسافت شرعى رفت و آمد کند. به حدّى که عرفا مصداق کثير السّفر شود.

حکم کثيرالسّفر و دايم السّفر

سوال 1617 :

آيا حکم کثير السّفر و دايم السّفر يکى است، مثلاً افرادى که براى تحصيل از شهرى به شهر ديگر مى روند با کسى که شغل او سفر است در تمام خواندن نماز و گرفتن روزه برابرند؟

جواب :

بله، حکمشان يکى است.

فرق شغله السفر با شغله فى السفر

سوال 1618 :

اين که مى گويند «شغل او سفر» است و ديگر اين که «شغل او در سفر» است، چه تفاوتى با هم دارند؟ و به لحاظ فقهى اين تفاوت چه ثمرات عملى دارد؟

جواب :

چون ميزان کثرت سفر است، لذا اين دو صورت فرقى در حکم ندارند.

عدم استقرار وظيفه ى شغلى

سوال 1619 :

بنابراين که در سفر شغلى در صورتى که عرفا به آن سفر شغلى بگويند، نماز تمام است، آيا در مواقعى که براى پذيرش مسؤوليت شغلى به شهرستان ديگرى مسافرت مى کنم و استقرار نهايى مسؤوليت شغلى در آن شهرستان مستلزم موافقت نهايى افراد ديگرى است، وظيفه چيست؟

جواب :

چنين مسافرتى، مسافرت شغلى نيست و نماز شکسته است.

سفر اوّل چيست؟

سوال 1620 :

مراد از سفر اوّل، مسافرت عرفى است يا شرعى؟

جواب :

منظور مسافرت شرعى يعنى طى کردن هشت فرسخ است و پس از طى اين مسير، سفر اوّل شرعى تحقق يافته؛ است هر چند سفر اوّل عرفى هنوز تحقق نيافته است.

کفايت هشت فرسخ براى صدق سفر اوّل

سوال 1621 :

فرد کثير السّفر که پس از اقامت ده روز در جايى در سفر اوّل نمازش شکسته است، آيا براى صدق سفر اوّل همان هشت فرسخ کافى است؟

جواب :

کفايت مى کند.

نماز کثير السّفر در 15 روز تعطيلات

سوال 1622 :

اگر کثير السّفر در تعطيلات نوروز ـ که حدودا 15 روز است ـ يا تابستان ـ که غالبا از دو ماه بيشتر و محل کار يا تحصيل تعطيل است ـ براى حقوق يا کارى غير از تحصيل و کار به آن جا مسافرت نمايد، نماز او چه حکمى دارد؟

جواب :

در سفر براى غير شغل، حکم مسافر دارد، حتّى در سفر به محلّ کار.

ماندن بدون قصد ده روز در محل کار و تحصيل

سوال 1623 :

اگر کسى بعد از تحقّق کثرت سفر، بدون قصد ده روز در سربازخانه يا محلّ کار و تحصيل مانده، در سفر اوّل وظيفه ى او چيست؟

جواب :

در فرض سوال، نماز او تمام است.

قصد مسافرت به جمکران به مدت چهل هفته

سوال 1624 :

افرادى که قصد مسافرت براى چهل هفته ى پياپى از شهرهاى دور به مسجد مقدّس جمکران را دارند و هم چنين افرادى که ساليان پياپى هر هفته به اين مکان مقدّس تشريف مى آورند، در مورد نماز و روزه هاى واجب چه وظيفه اى دارند؟

جواب :

در فرض سوال، نماز آن ها تمام و روزه آن ها صحيح است، البته با مراعات مسأله 1066 رساله.

راننده در سفر طولانى

سوال 1625 :

راننده اى از اهواز به آلمان کالا حمل مى نمايد و رفت و آمد او حدود يک ماه يا بيشتر طول مى کشد. آيا در سفر اوّل نمازش شکسته است يا به علّت طولانى بودن سفر بايد از همان سفر اوّل تمام بخواند؟

جواب :

بايد بعد از هشت فرسخ اوّل نماز را تمام بخواند.

مسافرت به غير وطن

سوال 1626 :

افرادى از محلّ کار، بعدازظهر به غير وطن مسافرت مى کنند و فردا صبح به محلّ کار مى روند بدون اين که به وطن برگشته باشند. تکليف نماز و روزه ى آن ها چيست؟

جواب :

اگر براى غير شغل سفر مى کنند، حکم مسافر را دارند و اگر رفت و آمد آن ها همان رفت و آمد شغلى آن ها است، نمازشان تمام است و مى توانند روزه بگيرند و در هر صورت در برگشت که براى کار به محلّ مى روند، حکم سفر شغلى مترتّب است.

سفر غير شغلى

سوال 1627 :

کثيرالسّفر اگر در اين بين سفر غير شغلى بکند، بعد از رجوع به سفر شغلى در همان سفر شغلى اوّل نمازش کامل مى شود يا از سفر دوّم به بعد؟

جواب :

در همان سفر شغلىِ اوّل نماز او تمام است؛ اگر ده روز اقامت با قصد در غير وطن و يا بدون قصد در وطن نکرده باشد.

مسافرت به مکان هاى ديگر

سوال 1628 :

اگر بعد از برگشت از محلّ کار و يا تحصيل تا سفر بعدى به آن جا ده روز گذشته، ولى در اين بين مسافرت هاى ديگرى به مکان هاى ديگر داشته است. آيا در سفر به محلّ کار نماز او شکسته است، يعنى سفر اوّل او محسوب مى شود؟

جواب :

اگر ده روز در يک محلّ نمانده، حکم سفر اوّل را پيدا نمى کند.

تغيير شغل و مسافرت

سوال 1629 :

اگر شخصى هر روز از محلّ اقامت خود براى تدريس به بيش از مسافت شرعى مسافرت نمايد، حال اگر شغل خود را عوض کند و براى کار ديگرى به همان سفر برود، وظيفه اش چيست؟

جواب :

اگر شغل جديد به گونه اى است که براى آن زياد سفر مى کند و ده روز در يک مکان نمى ماند، سفر براى شغل جديد در حکم سفر قبلى است.

همسر فرد کثيرالسّفر

سوال 1630 :

همسر شخص کثير السّفر که به همراه او مى رود، چه حکمى دارد؟

جواب :

اگر بنا دارد همراه او برود، به حکم کثيرالسّفر است.

مسافرت لازمه ى شغل

سوال 1631 :

شغل من لوله کشى گاز است که به فتواى حضرتعالى چون کثيرالسّفرم نمازم تمام است. ولى چند ماه يک بار براى تهيه ى اوراق مربوط يا مهر شرکت به تهران سفر مى کنم. وظيفه ى نماز و روزه ى من در اين سفر چيست؟

جواب :

اگر مسافرت مذکور، لازمه ى شغلى شما است نماز تمام و روزه صحيح است.

سوال 1632 :

ماهى گيرانى که گاهى براى خريد لوازم قايق و تور ماهيگيرى و يا براى تهيه ى اوراق مربوط به شغل، به حدّ مسافت مسافرت مى کنند، وظيفه ى نماز و روزه آن ها چيست؟

جواب :

اگر در شغل خود کثير السّفر نيستند، نماز را قصر و روزه را افطار کنند و در غير اين صورت لوازم شغلى در حکم خود شغل است.

سوال 1633 :

اگر افراد کثيرالسّفر ـ غير از سفرهاى متعارف شغلى شان ـ گاهى براى کار ادارى در رابطه با شغلشان به جاى ديگر مسافرت کنند، تکليف آن ها چيست؟

جواب :

اگر براى شغل مى روند، حکم سفر شغلى را دارند.

مبلّغينى که هر روز به حدّ مسافت شرعى سفر مى کنند

سوال 1634 :

طلبه اى براى امر تبليغ در يک ماه به مکانى مى رود که هر روز به حدّ مسافت شرعى بايد سفر کند، آيا وى کثير السّفر است؟

جواب :

کثير السّفر مى شود، اگر معمولاً تبليغ مى رود.

مسافرت هاى پياپى در حدّ مسافت

سوال 1635 :

فردى چهارده روز از ماه را در وطن مى ماند و در بقيه ماه به مکان ديگرى مى رود که در آن مکان، مسافرت هاى پياپى در حدّ مسافت دارد، آيا احکام کثير السّفر شامل حال وى مى شود؟

جواب :

کثير السّفر است و در غير سفر اوّل به حکم فرد مقيم است.

وظيفه کثير السّفر در سفر اوّل

سوال 1636 :

کثير السّفر اگر در سفر اوّلش بيش از حدّ مسافت برود و برگردد، حکم نمازهاى وى در مسير رفت و برگشت چيست؟

جواب :

در هشت فرسخ اوّل نماز قصر است و پس از آن تمام است.

مسافرت هفتگى طلاب، کارگران، دانشجويان و...

سوال 1637 :

کسى که شغلش در سفر مى باشد مانند کارگران کارخانه يا برخى از طلاب که هر هفته از تهران يا شهرهاى ديگر جهت تحصيل به قم مى آيند و آخر هفته به وطن مراجعت مى کنند، تکليف نماز و روزه ى آن ها چيست؟

جواب :

اگر غالبا ده روز متوالى در جايى نمى مانند کثير السّفر هستند و نمازشان تمام و روزه هم مى گيرند.

خدمه هواپيما

سوال 1638 :

فردى در هواپيما کار مى کند و پياپى به مسافرت مى رود و در جايى که فرود مى آيد، از آن جا تا حدّ مسافت شرعى براى استراحت به هتل مى رود، آيا نمازش در آن جا تمام است؟

جواب :

آن سفرها هم لازمه ى شغل است و نماز در آن جا هم تمام است.

وظيفه مسافرى که فقط بيست روز کثير السّفر است

سوال 1639 :

فردى تنها مدت بيست روز کثير السّفر است. نمازش چه حکمى دارد؟

جواب :

احتياطا جمع کند؛ يعنى هم شکسته نماز بخواند و هم تمام.

کثرت سفر با قصدهاى مختلف

سوال 1640 :

فردى به صورت هميشگى در کمتر از ده روز به شهرى مسافرت مى کند، ولى هر هفته اى به جهت کار و غرضى غير از کار و غرض قبلى مى رود، آيا کثير السّفر اطلاق مى شود؟

جواب :

کثير السّفر است.

مسافرت راننده ى داخل شهر به شهر ديگر

سوال 1641 :

فردى که شغلش رانندگى داخل يک شهر و اطراف آن به حدّ مسافت شرعى است و از آن شهر به شهر ديگرى براى رانندگى در اطراف شهر دوّمى به حدّ مسافت مى رود، آيا در سفر از شهر اوّل به شهر دوم نمازش تمام است؟

جواب :

بلى، زيرا اين سفر هم مقدمه ى شغل او است. البته در کثرت سفر بايد سفر تا حدّ مسافت باشد نه کمتر از آن.

رفت و بازگشت

سوال 1642 :

کثيرالسّفرى که در سفر اوّلش نماز را شکسته مى خواند. آيا در بازگشت هم همين حکم را دارد؟

جواب :

در اين فرض در برگشت، نماز او تمام است.

آغاز به کار فرد کثيرالسّفر و نماز او

سوال 1643 :

آيا کثيرالسّفر (کسى که زياد سفر مى کند)، بلافاصله بعد از شروع به کار بايد نمازش را کامل بخواند يا بعد از مدّتى که از شروع به کار گذشت و يا بعد از سفر دوّم؟

جواب :

با صدق عمليّت سفر (سفر کارى)، بعد از سفر اوّل نمازش تمام است.

ترديد در ماندن

سوال 1644 :

اگر پس از سفر اوّل نداند که کمتر از ده روز درمحل تحصيل مى ماند يا نه، اگر اين ترديد در هر مراجعت از وطن به محلّ تحصيل وجود داشته باشد، نمازش چه حکمى دارد؟

جواب :

اگر در سفر قصد ده روز ندارد، نمازش شکسته است؛ ولى کسى که براى کار يا تحصيل غالبا مسافرت مى کند و ده روز نمى ماند، نمازش تمام است حتّى اگر بيش از ده روز با ترديد بماند.

حکم نماز و روزه سربازان وظيفه

سوال 1645 :

حکم نماز و روزه کسانى که دوره سربازى خود را مى گذرانند و هر روز به وطن مراجعت مى کنند يا در هفته يک بار روز جمعه به وطن مى آيند چيست؟

جواب :

حکم کثير السّفر را دارند و نماز و روزه آن ها تمام است.

حکم نماز و روزه دانشجويان که هر هفته مسافت بيش از حد شرعى را طى مى کنند

سوال 1646 :

1) حکم نماز و روزه دانشجويانى که فاصله وطن آن ها تا محل تحصيل بيش از 4 فرسخ شرعى است و 3 روز در هفته، به محل تحصيل مى روند و در همان روز برمى گردند و حداقل براى يک ترم چنين برنامه اى دارند در محل تحصيل و بين راه بيان فرماييد.

2) حکم نماز و روزه دانشجويانى را که فاصله وطن آن ها تا محل تحصيل بيش از 4 فرسخ شرعى است و فقط 1 روز در هفته به محل تحصيل مى روند و برمى گردند و حداقل براى يک ترم چنين برنامه اى دارند، در محل تحصيل و بين راه بيان فرماييد.

جواب :

در هر دو مورد نماز و روزه آن ها در محل تحصيل و در بين راه تمام است.

رفتن هر هفته به باغ

سوال 1647 :

شخصى در اطراف شهر خود باغى دارد که جمعه ها به آن باغ مى رود. نماز و روزه ى او چگونه است؟

جواب :

اگر فاصله اش تا شهر به حدّ مسافت شرعى (8 فرسخ) است و هر هفته به آن جا مى رود، نماز در آن جا تمام است.

مسافرت هفتگى کاسب جهت تهيّه جنس

سوال 1648 :

کاسبى که هفته اى يک بار جهت فراهم کردن اجناس، مسافرت شرعى انجام مى دهد، وظيفه اش چيست؟

جواب :

اگر قصدش بر اين است که شغلش به همين نحو باشد، به حکم کثير السّفر و شغله السفر (کسى که شغلش سفر است مثل راننده)، مى باشد.

مسافرت هفتگى معلّمين و دانش آموزان يا...

سوال 1649 :

معلّمين يا دانش آموزان و... که هفته اى يک بار يا هر روز به محلّ کار مى روند و برمى گردند (و حتّى ظهر شرعى را در بين راه مى باشند) حکم نماز و روزه ى آن ها چيست؟

جواب :

نمازشان تمام است و مى توانند روزه بگيرند. (با ملاحظه ى مسأله ى 1066 رساله)

کسى که هر هفته به وطن مى رود

سوال 1650 :

شخصى که در ايّام هفته در حدّ مسافت شرعى از وطن دور است؛ ولى هر جمعه به وطن برمى گردد و اين عمل را تا يک ماه يا دو ماه يا سه ماه ادامه مى دهد، حکم نماز و روزه اش چيست؟

جواب :

اگر سفرهاى تکرارى و پشت سر هم دارد، به حکم کثيرالسّفر است. ولى در کمتر از آن، احتياط در جمع مى نمايد؛ يعنى نمازش را هم شکسته و هم تمام مى خواند، و هم چنين سفرهاى اتّفاقى موقّتى.

نماز و روزه ى جهانگردان، سيّاحان و سفرهاى تفريحى

سوال 1651 :

آيا کسى که براى شغل و کار، زياد سفر مى کند، کثير السّفر است يا هر کسى که زياد سفر مى کند، مثل جهانگردان يا براى تفريح و سياحت سفر مى کند نيز کثير السّفر محسوب مى شوند؟

جواب :

بله، فرق نمى کنند.

حکم دانشجويى که هر دو هفته يا 10 روز يک بار مسافرت کند

سوال 1652 :

دانشجويانى که فاصله وطن تا محل تحصيل آن ها بيش از چهار فرسخ شرعى است و هر دو هفته يک بار يا بيش از ده روز يک بار به محل درس مى روند و بر مى گردند و حداقل براى يک ترم چنين برنامه اى دارند، حکم نماز و روزه آن ها را در محل تحصيل و بين راه بيان فرماييد.

جواب :

نمازشان در محل تحصيل، چون قصد ده روز دارند تمام است؛ ولى بين راه نمازشان شکسته است و همين طور نسبت به روزه ى شان که در صورت قصد ده روز در محل تحصيل بايد روزه بگيرند؛ ولى در بين راه حکم مسافر را دارد. (جهت اطلاع بيشتر به مسأله ى 1358 رساله رجوع شود.)

استادانى که هر سه روز مسافرت مى کنند

سوال 1653 :

حکم نماز و روزه استادانى که سه روز در هفته به محل تدريس رفت و آمد دارند را؛ در دو صورت زير در محل تدريس و بين راه بيان فرماييد:

1) محل تدريس يک شهر است.

2) محل تدريس شهرهاى مختلف است.

جواب :

در هر دو صورت نماز و روزه آن ها تمام است.

فردى که محل تحصيل و تدريس او در دو جاى مختلف است

سوال 1654 :

کسى که وطن او کاشان است و براى تحصيل به قم آمده و خانه گرفته است و محل تحصيل او در 10 کيلومترى قم بوده و براى تدريس هم در هفته دو روز به روستا مى رود و شب به قم باز مى گردد و در آخر هفته هم به کاشان مى رود، حکم نماز و روزه او چگونه است؟

جواب :

نماز و روزه اش در هر سه محل و بين راه تمام است.

نماز راننده با 20 روز مسافرت و 20 روز استراحت

سوال 1655 :

دو نفر راننده، ماشينى را از شرکت خريدارى و شروع به رانندگى و مسافربرى مى کنند؛ به اين نحو که 20 روز يکى از آن ها با ماشين کار مى کند و شريک ديگر در خانه مى ماند و سپس شريک ديگر با ماشين به مدت 20 روز رانندگى مى کند و آن راننده ى اوّل 20 روز در خانه مى ماند. آيا نماز و روزه ى آن دو مثل ساير رانندگان است؟

جواب :

بلى، حکم راننده دارند؛ مثل راننده ى فصلى.

سفر شغلى

سوال 1656 :

شخصى در طول سال حدود سه ماه تابستان را در مسافت شرعى مسافرکشى مى کند، حکم نمازش چيست؟

جواب :

نمازش در آن سه ماه تمام است.

حدّ سفر دوم

سوال 1657 :

شخصى که شغلش مسافرت بوده، بعد از ماندن ده روز در وطن، جنسى را از شهر خود به اصفهان که فاصله اش بيش از 8 فرسخ است برده و چون جنس در آن جا فروش نرفته، آن را به شهرکرد برده است، آيا همين که به شهرکرد رفته، سفر دوم است و نماز را تمام بخواند؟

جواب :

بله، بعد از هشت فرسخ اوّل نمازش تمام است.

سوال 1658 :

سربازى از شهرستان به يکى از پادگان هاى تهران آمده و مأموريتش گشت زدن در اطراف تهران تا شعاع بيش از مسافت شرعى است و مقرّش در تهران است، حکم نماز و روزه ى او چگونه است و سفر اوّل وى چه وقت و کجا پايان مى يابد که از سفر دوم نماز را تمام و روزه را بگيرد؟

جواب :

از اوّل اين کار بعد از اين که 8 فرسخى راه را طى کرد، بعد از آن ديگر نماز و روزه اش تمام است.

حکم کسى که نيمى از سال را در وطن و بقيه را در سفر است

سوال 1659 :

کسى در طول سال پانزده روز سفر مى کند و پانزده روز در وطن مى ماند، نماز و روزه ى او چگونه است؟

جواب :

در آن 15 روز نماز و روزه اش تمام است، البته غير سفر شرعى اوّل يعنى هشت فرسخ آغاز سفر.

روزه ى قضاى کسى که شغلش سفر است

سوال 1660 :

اينجانب کارمند و براى شغل، همه روزه در حد مسافت شرعى در رفت و آمد هستم. تکليف نماز و روزه ام چيست و آيا مى توانم روزه ى قضا بگيرم؟

جواب :

نماز و روزه ى شما تمام است و قضاى روزه هم صحيح است