ضمان
سوال 1287 :
شـخصى قوچ خود را که عادت جنگيدن داشت در گله اى رها کرد که ان گله از خودش نيست .
قوچ وى با قوچ گله جنگيد و آن را کشت .
آيا صاحب قوچ بايد قيمت قوچ مرده رابپردازد ؟
نيز اگر اين قوچ عادت جنگيدن نداشت چطور ؟
جواب :
در فـرضـى کـه قـوچ عادت به جنگيدن دارد , رها کردن آن در گله وکشتن حيوان ديگر موجب ضمان است .
و در فرض دوم ضمانى نيست , واللّه العالم .
سوال 1288 :
گـوسـفـنـدى مـريـض بـوده و نـمـى تـوانست با گله راه برود .
چوپان که صاحب آن را نمى شناخت , سر راه خود تحويل خانه اى مى دهد که صاحب آن را بيابند و در خانه هم جزفرزندان نابالغ نبودند .
شامگاه گوسفند مرده بود .
ضمان آن برگردن کيست ؟
جواب :
اگـر چـوپـان در گـذاشتن گوسفند به آن محل کوتاهى نکرده ـ مثل اين که به مالک دسترسى نـداشـتـه و مـکـان ديـگرى هم نبوده که درآن جا از مردار شدن حيوان جلوگيرى شود , در اين صورت ضامن نيست , واللّه العالم .
سوال 1289 :
منظور از ضمان در اين فتوا از مرحوم حضرت امام ( ره )چيست : (( زياده روى در مصرف آب و برق حرام و موجب ضمان نيز مى گردد )) ؟
جواب :
مراد اين است که اگر در مصرف آب و برق زياده روى کند , قيمت آن را بايد بپردازد , واللّه العالم .
سوال 1290 :
اگـر کـسـى بگويد : من ضامن فلانى هستم اگر پول شما رانداد , من مى دهم , آيا به اين صورت ضامن خواهد بود ؟
جواب :
ضـمـان شـرعى به اين معنى که دين به ذمه او منتقل شود , ندارد ,ولى ضامن ادا مى باشد , اگر مديون نداد او بايد بپردازد , واللّه العالم .
سوال 1291 :
اگر دو نفر ضامن کسى شدند و وى وجه را نپرداخت , آيااز هر دو ضامن گرفته مى شود ؟
جواب :
چنانچه مديون پول را نداد مبلغ مذکور را از هر دو نفر به تنصيف مى گيرند , واللّه العالم .
سوال 1292 :
کـسـى مى گويد : او پول شما را نداد , من هستم .
اين انصراف دارد به اين که از هم اکنون ضامن هستم , يا هنگام پرداخت ضامن مى شوم ؟
جواب :
ضامن ادا از حال است .
اگر مديون پول را در آن وقت نداد او بايدبپردازد , واللّه العالم .
سوال 1293 :
در ميان برخى دامداران رسم است که دامهايشان را هرخانه به نوبت به چرا مى برد .
بعضى در نـوبـت خـود , کـودکـان راهـمراه دامها روانه مى کنند .
و گرگها نيز به گله مى زنند و آنها رامى خورند , آيا تاوان آن به گردن کسى مى آيد ؟
جواب :
اگر متعارف اين بوده که بعضا بچه را مى فرستاده اند , بر کسى ضمان نيست , واللّه العالم .
سوال 1294 :
شـخـصـى کارگرى مى کرد .
کارگر از نردبان يا ساختمان مى افتد , آيا صاحب کار ضامن است ؟
جواب :
ضامن نيست , واللّه العالم .
سوال 1295 :
آيـا حـبـس کردن شخص حر به اين دليل که در شخص مؤمن بدون رضايت تصرف کرده , ضمان آور است يا تنهامعصيت دارد ؟
جواب :
اعمال حر موجب ضمان نيست , مگر قبلا عمل خود را به ديگرى تمليک کرده باشد .
در اين صورت حبس کننده بر ان شخص ضامن مى شود , واللّه العالم .
سوال 1296 :
اطـفـال اموال يا اثاثيه ديگرى را از بين مى برند يا هيزم جمع شده را به آتش مى کشند , آيا ضامن هستند ؟
جواب :
اطـفـال از مـال خـودشان ضامن هستند و اگر در حال صغر مالى ندارند بعد از بلوغ بايد از عهده ضمان خارج شوند , واللّه العالم .
سوال 1297 :
شخصى که مال ديگرى را معيب نموده ضامن است ؟
جواب :
شخصى که مال ديگرى را معيوب نموده ما به التفاوت بين صحيح و معيب را ضامن است همانطور کـه اگـر مـال ديـگرى راتلف کند ضامن آن مال خواهد بود لکن چنانچه صاحب مال به اوگفته کارى بکن که لازمه آن معيوب شدن مال يا تلف آن باشد آن شخص ضمانى ندارد , واللّه العالم .
سوال 1298 :
شـخصى جهت خواندن نماز وحشت ميت پول دريافت نمايد لکن فراموش مى کند چه بايد بکند ؟
جواب :
پول را ضامن است و بايد به صاحبش برگرداند , واللّه العالم .
سوال 1299 :
اگر ميت وصى را ملزم به يک ختم قرآن نموده باشد و اوکسى را جهت تلاوت اجير نمايد و اجير قرآن را ختم نمايدولى وصى از پرداخت اجرت خوددارى کند آيا به وصيت ميت عمل شده يا خير ؟
در صورت نپرداختن ثوابى به ميت مى رسد يا نه ؟
جواب :
به وصيت عمل شده است و لکن اجير ضامن اجرت است , واللّه العالم .
سوال 1300 :
کارگرى پيش من کار مى کرد و حقوق يک ماه او را بيش ازبيست سال است ندادم آيا بايد مطابق آن را به نرخ اين زمان بدهم يا بايد فرد همان زمان را بدهم ؟
جواب :
مزد زمانى که نزد شما کار مى کرد را ضامن مى باشيد , واللّه العالم .
سوال 1301 :
شخص زراعت مى کند و مرغان خانگى اهل آن قريه تخم زراعت را مى چينند از بين مى برند .
صـاحب زراعت براى جلوگيرى از مرغان , دانه زهر آلود مى پاشد و مرغان مى خورندو مى ميرند .
بـعـضى صاحبان مرغها را نيز از کار خود با خبرکرده .
آيا تاوان آن دسته از مرغان که با زهر از بين مى روند به گردن صاحب زراعت است ؟
جواب :
اگر اعلام کرده باشد , ضمان ندارد .
و در غير اين صورت مصالحه نمايد , واللّه العالم .
سوال 1302 :
با توجه به اين که پزشکى دندان بيمار را نيمه يا شکسته مى کشد و باعث اذيت بيمار شده و چند روز از کار افتادگى اورا به دنبال داشته است .
پزشک که از اين کار ناتوان بود , بيماررا بر آن داشت تا به پزشک ديگرى مراجعه کند , آيا بيمار به پزشک اول بدهکار است ؟
جواب :
بيمار مديون اجرت براى پزشک اول نيست , واللّه العالم .
سوال 1303 :
آيـا پزشک اول ضامن مخارجى , چون هزينه دارو , عکس بردارى هاى گوناگون و رفت و آمدهاى پى در پى , که بر اوتحميل شده , مى باشد ؟
جواب :
پزشک اول نسبت به مخارجى که بيمار براى کشيدن دندان پيش پزشک دوم متحمل شده ضمانى نـدارد , مـگر آن که شکستن دندان سبب خسارتى براى بيمار ـ زايد بر اجرت کشيدن دندان آشده باشد که کشيدن دندان پس از آن موقوف به تحمل آن باشدکه در اين صورت پزشک اول ضامن آن خسارت است , واللّه العالم .
سوال 1304 :
آيا پزشک اول ضامن اجرت کار روزانه بيمارمى باشد ؟
جواب :
ضمانى ندارد , واللّه العالم .
سوال 1305 :
چـنـد راءس گـوسـفـنـد خريدم , سپس به کسى فروختم .
خريدار گوسفندان را تحويل گرفت و برد .
وى هنگام غروب همان روز آمد و گفت : يکى از گوسفندان مرده , چه کسى ضامن است ؟
جواب :
چنانچه مشترى , خيار حيوان خود را ساقط کرده و از فروشنده گوسفندها را سالم تحويل گرفته است , خود مشترى ضامن است .
و در غير اين صورت ضمان آن به عهده فروشنده دوم است , واللّه العالم .
سوال 1306 :
زمينهايى قبلا جهت کشاورزى استفاده مى شده و بعض مصالح از قبيل شن و ماسه در انها وجـود داشـتـه بـر اثـر سـيل زمينها از بين رفته است لکن صاحبان زمين راضى به تصرف ديگران نيستند در اين فرض : ـ ايا ديگران مى توانند در ان محل ها تصرف نمايند ؟
ـ ايا ديگران مى توانند از ان محل ها شن و ماسه برداشت نمايند ؟
ـ ايـا ديـگران مى توانند ان محل ها را بدون اجاره و يا با اجاره دراختيار شخص ثالث قرار داده و به ايشان واگذار نمايند ؟
ـ اگر کسى اين کارها را انجام داده چه حکمى دارد جواب بسمه تعالى در فرض مزبور زمينها به ملک مالکين سابق هستند و ديگران نمى توانند بدون اجازه مالکين در آن زمينها تصرف کنند يا آن را در اختيار شخص ثالث قرار دهند و نمى توانند از آن زمينهاشن و ماسه بردارند و چنانچه کسى بدون اجازه مالکين در آن زمينها تصرف کند حتى نسبت به آن زمين پيدا نمى کند و بايدآن را به صاحبش برگداند , واللّه العالم .
سوال 1307 :
آيا پدر يا مادر در حال حيات اولاد در صورت نياز يا غيرنياز و بدون اجازه اولاد مى تواند در مالش تصرف کند ياخير ؟
جواب :
پدر در صورت ضرورت مى تواند در مال فرزند براى خودش ودر مال صغير در صورت عدم مفسده براى صغير مى تواندتصرف کند , ولى مادر ولايتى بر مال فرزند ندارد , واللّه العالم .
سوال 1308 :
آيا اولاد در صورت نياز و غير نياز , از مال پدر بدون اجازه او مى توانند بردارند ؟
جواب :
اولاد از مـال پـدر نمى توانند بردارند , ولى اگر منعى از جانب پدرنباشد , صرف غذا و مانند آن از غذاى موجود , در خانه پدر جايزاست .
و اگر نفقه فرزند بر پدر واجب بود و امتناع کرد مى تواندبه حاکم شرع مراجعه کند , واللّه العالم .
سوال 1309 :
بـا تـوجه به اين که با اجازه شوهر به کار مشغول شده ,استفاده از حقوق همسر چه حکمى دارد ؟
جواب :
تصرف در اموال همسر بايد به اذن او باشد , واللّه العالم .
سوال 1310 :
آيا شوهر بدون اذن همسر مى تواند از حقوقش استفاده کند ؟
جواب :
تصرف در اموال همسر بايد به اذن او باشد , واللّه العالم .
سوال 1311 :
کسى که نماينده يکى از مراجع مى باشد , صدها هزارروپيه نگه مى دارد و جهت آن حساب بـانکى هزاران روپيه سود بدست مى آورد آيا مى تواند بنحوى حق زحمت آن رامال شخصى حساب کرده براى موارد شخصى خرج بکند ؟
جواب :
مقدارى که حاکم شرع جامع الشرايط , اجازه مى دهد مى تواندتصرف کند , واللّه العالم .
سوال 1312 :
استفاده از اموال دولتى به عنوان شخصى چه حکمى دارد ؟
جواب :
استفاده از اموال مذکور جايز نيست .
مگر با کسب اجازه ازمسئول مربوطه که احتمال بدهد اجازه وى بر طبق مقررات است , واللّه العالم .
سوال 1313 :
آيـا شـهـريـه گرفتن طلبه اى که درس غيبت مى کند و درکلاس کمتر شرکت مى کند , صحيح است ؟
جواب :
بايد طبق متعارف در درس حاضر شده و بدون عذر غيبت نکند ,و الا جبران درس اوقات گذشته را بنمايد , واللّه العالم .
سوال 1314 :
آيا مى توانيم در ساعات ادارى که مراجعه کننده نداشته وبيکاريم از وقت خود جهت درس خواندن در همان رشته اى که ارتباط با شغل ما دارد استفاده نماييم ؟
جواب :
در صورتى که مخالف مقررات مربوطه باشد , جايز نيست , واللّه العالم .
سوال 1315 :
تقلب کردن در مدارس جديد يا قديمى جايز است ؟
جواب :
عمل بر خلاف مقررات که اوليا تعيين کنند , جايز نيست , واللّه العالم .
سوال 1316 :
امـوال دولـتـى ( در مملکت غير اسلامى ) ملک چه کسى مى باشد و اگر ملک حاکم شرع بـاشـد آيا تصرف در برق و گاز وآب و.. .
بدون پرداخت عوض مالى .
با اجازه وکيل حاکم شرع جايز است يا خير ؟
جواب :
در مـثـل ايـن موارد بايد عوضش را بپردازد و مخالفت مقررات حتى در مملکت غير اسلامى جايز نيست مگر اينکه ضرورتى باشد , واللّه العالم .
سوال 1317 :
زمـيـنـهايى که بعد از انقلاب توسط اداره کشت و صنعت دولت تمليک شده آيا جايز است خريدارى نمود ؟
جواب :
چـنـانـچـه مـوات بـوده و بعدا کشت و صنعت احياء نموده وفروخته تصرف در آن مانعى ندارد و چـنانچه آباد بوده و لوآنکه بعدا باير شده اگر مالک شرعى معلوم داشته بايد به رضايت وى تصرف شود و در صورت عدم رضايت بايد بخودوى برگردانده و اگر مجهول المالک باشد با اجازه حاکم شرع مى توان تصرف نمود و در هر حال گذشت زمان اثرى ندارد ,واللّه العالم .
سوال 1318 :
رودخانه اى در سالهاى قبل در تصرف گروهى بود وگروهى آمدند و از تصرف آنها خارج کردند آيا جايز است ازاين آب استفاده کرد ؟
ميوه حاصل از ان چه حکمى دارد ؟
جواب :
چـنانچه رودخانه از قبيل نهرهاى عمومى باشد گروه سابق حق دارند و بايد آنها را راضى کنند و براى مردم و ميهمانان خوردن ميوه و تصرف در آن اشکالى ندارد ولى اگر ملک سابقين بوده بايد در مـقـابـل اسـتفاده از آن , قيمت آب را به مالکان بپردازند وخوردن ميوه و تصرف در آن مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 1319 :
در بعضى جاها در حدود 80 رکعت نماز وحشت براى ميت مى خوانند .
وراث ميتى مبلغ دو هـزار تومان به من دادندتا 80 رکعت نماز وحشت بخوانم , چون رساله ها آن را 2رکعت دانسته اند , فقط به 2 رکعت اکتفا نموده ام .
همچنين چون احتمال مى دادم نماز قضا داشته باشد , براى او نماز قضاخوانده ام .
اينک به اشتباه خويش پى برده ام , تکليف چيست ؟
جواب :
فقط به اندازه دو رکعت حق اجرت داريد بقيه را مديون وراث هستيد , واللّه العالم .
سوال 1320 :
اگـر شـخـصى کسى را اجير نموده تا يک ختم قرآن براى پدراو قرائت نمايد و در برابر آن دسـتمزدى را دريافت نمايد .
پس از ختم قرآن او از پرداخت اجرت خوددارى مى کند .
آيااجرت را ضامن است يا خير ؟
جواب :
ضامن است , واللّه العالم .