کشاورزى
سوال 119 :
- شخصى مدّتى پيش در ملک خود چاهى را جهت مشروب نمودن مزرعه‌اش حفر کرده است، ولى الآن عدّه‌اى از روستاى ديگر (که هم ملک با اين مزرعه مى‌باشند) آمده و ممانعت مى‌نمايند، و مى‌گويند که حفر اين چاه براى اين روستا ضرر دارد. با اينکه فاصله زياد است، و مکان حفر چاه از مورد ادّعاى آنان بلندتر است و به هيچ عنوان ضررى براى آنها ندارد، تقاضا مى‌شود پاسخ مسأله فوق را مرقوم بفرمائيد.
جواب:
- تشخيص مضرّ بودن و مضرّ نبودن چاه با أهل خبره است، و در صورتى که مضرّ نباشد کسى حقّ جلوگيرى ندارد.
سوال 120 :
- قناتى است متعلّق و مورد استفاده يک قريه، آيا شخص خاصّى
استفتاءات، ج3، ص: 607
مى‌تواند بالاى همين قنات ايجاد ساختمان کند که قهرا قنات از وسط ساختمان گذر خواهد کرد يا خير؟
جواب:
- ايجاد ساختمان در حريم قنات جائز نيست.
سوال 121 :
- در کنار قناتى افراد متفرّقه چاههاى برقى و غير برقى حفر نموده‌اند، در نتيجه به قنات ضرر مى‌رساند و بيم خشک شدن مى‌باشد، آيا اين عمل جائز است يا خير؟
جواب:
- اگر چاه موجب نقص آب قنات شود از جهت اينکه آب قنات را بعد از وارد شدن در قنات جذب کند حفر آن چاه جائز نيست، ولى اگر آب قبل از رسيدن به قنات در چاه جمع شود و چاه مانع از رسيدن آب به قنات گردد مانع ندارد، و تشخيص با أهل خبره است.
سوال 122 :
- آيا در ملک شخصى که فاصله‌اش با قنات ديگران از پانصد متر کمتر باشد حفر چاه جائز است؟ و چنانچه زمين سنگى و خاکى فرق مى‌کند بيان بفرمائيد.
جواب:
- اگر چاه، آب قنات را جذب مى‌کند جائز نيست، و در غير اين صورت مانع ندارد.
استفتاءات، ج3، ص: 608
استفتاءات ج3 612 ج ..... ص : 612
سوال 123 :
- عدّه‌اى جهت احياء زمين مواتى إقدام به انشعاب از رودخانه‌اى نموده و پس از وصول آب بر روى زمين و رويش اشجار، مقدارى از سهميّه خود را از آب آن جدول و زمين (مثلا يک پنجم آن را) مى‌فروشند، پس از مدّتى- به علّت طغيان سيلاب- جدول اصلى ويران و مخروبه مى‌شود، و مالکين اصلى بدون استمداد از افراد مشترى إقدام به احداث جدولى (در ارتفاعى بالاتر از جدول قبلى) دور از خطر سيلاب مى‌نمايند، و به افراد خريدار نيز به اندازه آبيارى درختان خودشان از اين جدول جديد بدون دريافت اجرت مى‌دهند، بعد از گذشت مدّتى مالکين اصلى جدول براى اينکه بتوانند زمينهاى موات ديگرى را- که قبلا قصد احياء آنها را نداشته‌اند- آباد کنند بدون دخالت مشتريان إقدام به امتداد و کشيدن همان جدول به سمت زمينهاى موات نموده و آب جدول را به آن زمينها مى‌رسانند.
آيا در چنين صورتى مشتريان به همان اندازه‌اى که از جدول قديم مالک بوده‌اند از جدول جديد هم مالک مى‌شوند؟
و بر فرض مالکيّت آيا مشتريان مى‌توانند به صرف سهيم بودن در آن جدول نسبت به زمينهاى مواتى که مالکين اصلى آب جدول را بدون کمک مشتريان به آن زمينها رسانده‌اند ادّعاء مالکيّت بنمايند؟
و در جميع صور آيا مالکين مى‌توانند به ميزان آبى که مورد استفاده مشتريان از جدول جديد است در قبال زحمات و خسارات خود از آنها مزد و اجرت دريافت نمايند؟
جواب:
- کسى که دخالت در احداث جدول جديد نداشته در آن حقّى ندارد، مگر با إجازه صاحبان جدول.
استفتاءات، ج3، ص: 609