أحکام جهاد
سوال 1 :
- آيا براى دفاع از دين خدا و جمهورى اسلامى إجازه إمام يا مجتهد لازم است؟
جواب:
- بر تمام مکلّفين واجب است به هر نحو که ممکن باشد از دين خدا و نظام جمهورى إسلام دفاع نمايند و مشروط به إجازه نيست.
سوال 2 :
- براى کسى که مى‌تواند در جبهه حقّ شرکت کند آيا نبرد در جبهه‌هاى ايران از جبهه‌هاى ديگر کشورهاى اسلامى ارجحيّت دارد؟
جواب:
- در حال حاضر جبهه ايران مقدّم است.
سوال 3 :
- فرار از دشمن در کدام صورت حرام است و در کدام صورت جائز؟
جواب:
- فرار از جبهه در هيچ حالى جائز نيست.
استفتاءات، ج3، ص: 43
استفتاءات ج3 50 ج ..... ص : 50
سوال 4 :
- در چه صورت شرکت در جبهه إسلام بر همگان واجب است؟
جواب:
- در موقعى که إسلام يا بلد اسلامى مورد هجوم واقع شود و به قدر کفايت نيروى مدافع در جبهه حاضر نشده باشد.
سوال 5 :
- در کدام صورت براى شرکت در جبهه بايد رضايت پدر و مادر را جلب کرد؟
جواب:
- در مواقعى که شرکت در جبهه بر مکلّف واجب نباشد و رفتن او موجب أذيّت والدين گردد.
سوال 6 :
- رزمندگان جبهه حقّ، چه مقدار إجازه استفاده از أموال عمومى را دارند؟
جواب:
- در حدودى که مقرّرات دولت اسلامى إجازه مى‌دهد استفاده مانع ندارد.
سوال 7 :
- وظيفه زنان مسلمان در أمر جهاد حقّ عليه باطل چيست؟
جواب:
- جهاد بر زنها واجب نيست، ولى دفاع بر هر شخصى در حدود توانائى و إمکانات واجب است.
استفتاءات، ج3، ص: 44
سوال 8 :
- وظيفه کسانى که قدرت نظامى ندارند در شرائط جنگ چيست؟
جواب:
- بايد در پشت جبهه خدماتى را که توان آن را دارند عهده‌دار شوند.
سوال 9 :
- در چه صورتى شرکت در جهاد بر زيارت بيت اللّه مقدّم است؟
جواب:
- در مواقعى که إسلام يا بلاد مسلمين در معرض خطر هجوم دشمنان إسلام قرار گيرد و دفاع از آن متوقّف بر تأخير زيارت بيت اللّه الحرام باشد.
سوال 10 :
- براى دفاع از حقّ، استفاده کردن از منازل خالى اشخاص جائز است يا خير؟
جواب:
- اگر ضرورت دفاع واجب اقتضاء کند إجازه مالک شرط نيست.
سوال 11 :
- آيا کسى که مقروض است قبل از پرداخت قرض خود مى‌تواند در جبهه حضور يابد؟
جواب:
- مانع ندارد، ولى اگر طلبکار مطالبه مى‌کند و او قدرت پرداخت دارد أوّل بدهى را بپردازد بعدا در جبهه شرکت کند.
سوال 12 :
- براى نبرد با سربازان باطل ورود به سرزمين آنان جائز است يا نه؟
جواب:
- دفاع از إسلام و بلاد مسلمين تا هر کجا که لازم باشد واجب است تعقيب شود.
استفتاءات، ج3، ص: 45
سوال 13 :
- اگر انسان شکّ کند که مجاهدين راه حقّ به حدّ کافى هستند يا نه، آيا شرکت در جبهه بر او واجب است يا خير؟
جواب:
- تا اطمينان به وجود نيروى کافى در جبهه حاصل نشود شرکت واجب است.
سوال 14 :
- اگر در جنگ، نيروهاى باطل عدّه‌اى از مسلمانان (از قبيل زنان، کودکان و پيرمردان) را سپر قرار دهند آيا کشتن مسلمانان مذکور جائز است يا خير؟
جواب:
- اگر دفاع از إسلام و مسلمين و سرکوب کردن مهاجمين متوقّف بر آن باشد جائز است.
سوال 15 :
- مراد از دعوت نيروهاى باطل به إسلام در شرائط کنونى چيست؟
جواب:
- اگر احتمال بدهند که مهاجمين اغفال شد [ها] ند و با إرشاد و بيان مسائل لازمه دست از هجوم بر مى‌دارند بايد أوّل بر آنها اتمام حجّت شود.
سوال 16 :
- در چه صورت حرمت ماههاى حرام شکسته مى‌شود و مسلمين مى‌توانند جنگ کنند؟
جواب:
- در جنگ دفاعى هر موقع که دفاع واجب باشد بايد بر آن إقدام شود اگر چه در ماه حرام باشد.
استفتاءات، ج3، ص: 46
سوال 17 :
- آيا نبرد با دشمن متجاوز بر مردم همان شهر يا کشور واجب است يا بر همه مسلمين؟
جواب:
- دفع دشمن متجاوز بر تمام مسلمين واجب کفائى است.
سوال 18 :
- آيا به قتل رساندن سربازانى که مسلمانند أمّا بالاجبار يا به صورتهاى ديگر به کشور اسلامى و مسلمين حمله کرده‌اند جائز است؟
جواب:
- اگر حمله نمودند دفاع لازم است.
سوال 19 :
- کشتن زن، پير مرد و کودکى که با نيروهاى باطل همکارى مى‌کنند، جائز است يا نه؟
جواب:
- حکم مهاجم دارند.
سوال 20 :
- آيا غسل دادن کسى که در جبهه حقّ عليه باطل به شهادت رسيده واجب است يا نه؟
جواب:
- غسل و کفن از شهيد در معرکه ساقط است.
سوال 21 :
- در چه حالتى شهيد را مى‌توان با لباس خودش دفن کرد؟
جواب:
- شهداء در معرکه غسل و کفن ندارند، و بايد با همان لباس خودشان پس از نماز دفن شوند.
سوال 22 :
- کسى که براى کمک رسانى تدارکات يا تبليغات به جبهه مى‌رود اگر به فيض شهادت برسد غسل و کفن مى‌خواهد يا نه؟
جواب:
- اگر در معرکه کشته شد حکم سائر شهداء را دارد.
استفتاءات، ج3، ص: 47
سوال 23 :
- کسى که بر أثر بمباران شهرها توسّط دشمن به شهادت مى‌رسد غسل دادنش لازم است يا خير؟
جواب:
- انشاء اللّه گرچه اجر شهيد دارد ولى غسل و کفن او ساقط نيست.
سوال 24 :
- اگر شکّ داشته باشيم که رزمنده شهيدى در درگيرى جبهه به شهادت رسيده يا بعد از آن، غسل دادن او واجب است يا نه؟
جواب:
- اگر اماراتى دالّ بر کشته شدنش در معرکه وجود دارد غسل و کفن ساقط است، و گرنه ساقط نيست.
سوال 25 :
- مسّ بدن شهيد در چه صورتى غسل مسّ ميّت دارد؟
جواب:
- مسّ بدن شهيد در معرکه غسل مسّ ميّت ندارد.
سوال 26 :
- وظيفه روحانيّون و أهل علم در جبهه حقّ عليه باطل چيست؟
جواب:
- علاوه بر شرکت با برادران در جبهه‌ها بايد به وظيفه إرشاد و راهنمائى و بيان مسائل مورد حاجت قيام نمايند.
استفتاءات، ج3، ص: 48
سوال 27 :
- تصرّف در کداميک از غنائم و با چه شرائطى براى رزمندگان جائز است؟
جواب:
- در غير ادوات جنگى برداشتن أشياء مختصر از قبيل لباس و ساعت و راديو و امثال آن براى رزمندگان إشکال ندارد.
سوال 28 :
- تصرّف رزمندگان در غنائم عمومى- از قبيل اسلحه، مهمّات و ديگر وسائل جنگى- جائز است يا نه؟
جواب:
- بايد به مسئولين سپاه يا ارتش يا شهربانى تسليم کنند.
سوال 29 :
- هنگام درگيرى جنگ، بايد نماز تمام باشد يا شکسته؟
جواب:
- براى مسافرين شکسته است.
سوال 30 :
- زمانى که جنگ به شدّت ادامه دارد و براى رزمندگان إمکان ايستادن در يکجا نيست، آيا مى‌توانند به حالت نشسته يا خوابيده نماز بخوانند؟
جواب:
- به هر نحو که ضرورت اقتضاء کند نماز صحيح و مجزى است.
استفتاءات، ج3، ص: 49
سوال 31 :
- اگر شدّت درگيرى جنگ مانع از پيدا کردن قبله شود آيا رزمنده مى‌تواند به هر طرف نماز بخواند؟
جواب:
- بايد به چهار طرف نماز بخواند و اگر چهار نماز ممکن نيست به هر مقدار که تمکّن دارد مى‌تواند اکتفاء کند.
سوال 32 :
- اگر هنگام شدّت درگيرى جنگ مجاهد نتواند حمد بخواند يا نتواند به رکوع و سجده برود، چگونه بايد نماز را برپادارد؟
جواب:
- بايد به وظيفه مقرّره براى نماز مضطرّ عمل کند "1" و در هر صورت نماز ساقط نمى‌شود.
سوال 33 :
- اگر حين شدّت درگيرى جنگ براى رزمنده إمکان وضو گرفتن نباشد، آيا مى‌تواند تيمّم نمايد؟
جواب:
- در فرض مرقوم تيمّم بدل از وضوء مجزى است.
سوال 34 :
- اسراف و تبذير در مصرف مهمّات و خوراکيها در جبهه‌ها به چه صورت است؟ با توجّه به اينکه گاهى جمع آورى دقيق مهمّات و مصرف کامل خوراکيها به علّت گرما و نقل و انتقالات مشکل مى‌باشد؟
استفتاءات، ج3، ص: 50
استفتاءات ج3 57 س: 55 ..... ص : 56
جواب:
: اسراف و تبذير حرام است، و از أهمّ واجبات حفظ و نگهدارى مهمّات و أشياء مورد نياز در جبهه‌ها است، و تحمّل هر زحمت و مشکلى در راه انقلاب اسلامى و پيشرفت آن براى کسانى که از هر فداکارى و جانبازى در اين راه مضايقه ندارند آسان است، البتّه هر کارى که موجب آسيب و ضربه خوردن از ناحيه دشمن شود و لو جمع آورى مهمّات و غنائم باشد حرام است.
سوال 35 :
- آيا روزه گرفتن براى رزمندگان در ماه رمضان واجب است يا نه؟
جواب:
- روزه واجب از مکلّف ساقط نيست، ولى اگر در اثناء روز ادامه روزه حرجى شود مى‌تواند افطار کند.
سوال 36 :
- با توجّه به نياز مبرم جبهه‌ها به طلّاب علوم دينى، عزيمت ايشان به جبهه يا ادامه درس کداميک ارجحيّت دارد؟
جواب:
- رفع نيازمنديهاى جبهه در حال حاضر مقدّم است.
استفتاءات، ج3، ص: 51
سوال 37 :
- هنگام شدّت درگيرى جنگ آيا با لباس نجس و خونى و نيز با پوتين مى‌توان نماز خواند؟
جواب:
- در فرض مرقوم به هر نحو که ميسور است نماز بخواند مجزى است.
سوال 38 :
- اگر رزمنده مسلمان براى احقاق حقوق مسلمين و دفاع از إسلام، به داخل سرزمين کشور مهاجم هجوم کرده و کشته شود آيا شهيد محسوب مى‌شود؟
جواب:
- شهداء معرکه خواه در خاک دشمن باشد يا در جاى ديگر غسل و کفن ندارند.
سوال 39 :
- در کدام حالت مى‌توان شهيد را در جبهه نبرد دفن کرد؟ أحکام دفن در حالت اضطرار چگونه است؟
جواب:
- اگر وصيّت به دفن در مکان معيّنى نکرده و دفن در جبهه هتک نباشد مانع ندارد در همان محلّ دفن شود، ولى بايد با إجازه ولىّ شرعى او باشد.
سوال 40 :
- رزمندگان إسلام تا چه اندازه مى‌توانند در غنائم به دست آمده از دشمن تصرّف شخصى نمايند؟ ضمنا در صورت تعلّق بعضى از غنائم به رزمندگان، کيفيّت تعلّق آن چگونه است؟
استفتاءات، ج3، ص: 52
جواب:
: روشن است که رزمندگان ما که در راه خدا و خدمت به إسلام از جان خود مى‌گذرند براى غنيمت نمى‌جنگند، و نبايد در فکر آن باشند، ولى در غنائم به دست آمده: آلات و ادوات جنگى مربوط به دولت اسلامى است، و در غير آن تصرّف براى هر رزمنده‌اى که به دست آورده مانع ندارد،* مگر مسئولين أمر در دولت اسلامى مقرّرات خاصّى وضع نموده باشند.
سوال 41 :
- گرفتن أموال شخصى اسيران و نيز أموال غير شخصى آنان صحيح است يا خير؟
جواب:
- أموال شخصى اسراء را نبايد از آنان بگيرند، و ادوات جنگى را بايد از چنگ آنان در آورند، و به مسئولين مربوطه تحويل دهند.
سوال 42 :
- آيا تصرّف در أموال مسلمين هنگام ورود به خاک دشمن (مثلا تصرّف در أموال مردم مسلمان بصره و سائر شهرهاى عراق) جائز است؟
جواب:
- جائز نيست، مگر به مقدارى که دفاع از إسلام و مسلمين و کوتاه کردن دست دشمن موقوف بر آن باشد.
استفتاءات، ج3، ص: 53
سوال 43 :
- آيا در شرائط سخت جنگى مى‌توان بدون توجّه به دستور فرماندهى به عقب برگشت؟ اين مورد از نظر شرعى چه مسائلى را در بردارد؟
جواب:
- عمل به دستور فرمانده واجب و راه فلاح و پيروزى است و لو ضرر مقطعى داشته باشد، و تخلّف از آن حرام و موجب مجازات طبق مقرّرات دولت اسلامى است، مگر در موارد استثنائى که ضرورت اقتضاء کند.
سوال 44 :
- گاهى ديده مى‌شود بعضى از برادران رزمنده رعايت اصول امنيّتى در جبهه‌ها را نمى‌نمايند، و چه بسا همين بى توجّهى و عدم احتياط آنان، منجرّ به شهادت و يا زخمى شدن خودشان و يا ديگر رزمندگان مى‌شود، در اين مورد مسأله به چه صورت است؟
جواب:
- کوچکترين کوتاهى در مراعات اصول امنيّتى گناه بزرگ شناخته مى‌شود، و شرکت در ريختن خون شهداء و سائر خسارتها و پيامدهاى ناگوار آنست، که چه بسا قابل جبران نباشد.
سوال 45 :
- آيا نوشتن وصيّتنامه واجب است يا مستحبّ؟
جواب:
- واجب نيست، مگر در مواردى که حقّ واجبى بر عهده شخص باشد و نتواند أداء نمايد که واجب مى‌شود وصيّت نمايد.
استفتاءات، ج3، ص: 54
سوال 46 :
- آيا زمينهاى شخصى مردم مسلمان عراق که براى پيروزى إسلام و نابودى کفّار بعثى به تصرّف رزمندگان در مى‌آيد غصبى محسوب مى‌شود؟ نماز خواندن در آن زمينها به چه صورت است؟
جواب:
- هر مقدار که دفاع از إسلام و مسلمين توقّف بر آن دارد نه تنها جائز بلکه واجب و موجب قرب و رضاى خداست، ولى تصرّف در غير اين صورت بدون رضايت مالک غصب و حرام است.
سوال 47 :
- آيا اهانت نسبت به اسراء مجاز است يا خير؟
جواب:
- اهانت جائز نيست، بلکه نسبت به آنان بايد أخلاق اسلامى را مراعات نمود.
سوال 48 :
- آيا مثله کردن کشته‌هاى دشمن در جبهه‌هاى جنگ (يعنى بريدن گوش، دماغ و سائر اعضاء آنها) جائز است؟
جواب:
- مثله کردن جائز نيست، و بايد از آن اجتناب شود، و شما که رزمندگان إسلام هستيد اجتناب مى‌کنيد، ولى دشمنان، به إسلام پاى بند نيستند.
سوال 49 :
- لطفا به مسائل زير پاسخ بفرمائيد:
1- کسى که جهاد براى او واجب شده ولى تخلّف نموده است چه حکمى دارد؟
2- آيا اگر نرفتن از روى ترس و علاقه مادّى باشد يا از روى توطئه و تضعيف سپاه إسلام چه تفاوتى دارد؟
استفتاءات، ج3، ص: 55
3- کسى که وارد جبهه جنگ شده اگر از جبهه بگريزد چه حکمى دارد؟ و آيا فرار از روى توطئه (براى تضعيف سپاه يا إسلام) با فرار از جهت ترس تفاوت دارد؟ و آيا فرار قبل از درگيرى و بعد از شروع آن، فرق مى‌کند؟
جواب:
- تعيين مقدار و خصوصيّات جرم و کيفيّت مجازات مربوط به مقرّرات سپاه و ارتش جمهورى اسلامى طبق ضوابط شرعى است.
سوال 50 :
- اگر شخصى مال يا شى‌ء گمشده‌اى را پيدا کرد آيا مى‌تواند صرف جبهه کند؟
جواب:
- گمشده بايد به صاحبش برگردانده شود، و اگر از پيدا کردن او مأيوس است از طرف او به فقراء صدقه بدهد.
سوال 51 :
- رزمندگانى که نمى‌دانند ده روز يا کمتر يا بيشتر در يک محلّ سکونت دارند حکم نماز و روزه آنان چگونه است؟
جواب:
- حکم مسافر دارند، ولى اگر در يک محلّ سى روز به حال شکّ و ترديد ماندند از روز سى و يکم در آن محلّ نمازشان تمام است.