فروش وقف
سوال 94 :
- آب انبارى است در گوشه‌اى از خانه ملکى که وقف براى استفاده عموم بوده است پس از لوله کشى و استفاده مردم از آب لوله، اين آب انبار به کلّى از استفاده افتاده است اگر اجازه فرمائيد آب انبار را بخريم و وجه آن را به مصرف خير ديگر رسانده و در دسترس عموم قرار دهيم!
جواب:
- عين موقوفه قابل خريد و فروش نيست.
سوال 95 :
- زيد ملک خود را به نحو ابد وقف اولاد ذکور نموده و صيغه وقف در محضر شرعى خوانده شده واقف در حال حيات مال وقف را به تصرّف اولاد ذکور طبقه اول خود داده و با قبض و اقباض عمل وقف تحقّق يافته و مقرّر گرديده است که طبقات بعدى (نسلا بعد نسل) برابر نظر واقف از عين ملک و درآمد منتفع شوند و ملک نيز به نام موقوفه بر اولاد ذکور به ثبت رسيده است.
آيا ديگران و يا يکى از موقوف عليهم مى‌توانند ملک موقوفه را به شخص ثالث بفروشند يا نه؟ و در صورت فروش آيا آن معامله باطل و تصرّف ملک به خريدار حرام است يا خير؟
جواب:
- فروش وقف باطل است.
سوال 96 :
- مشهور است که زمينى وقف اولاد ذکور است و فاقد وقفنامه و سند مى‌باشد و چند نسل گذشته است و از نظر تقسيم، اولاد ذکور به دردسر و اختلاف و درگيرى دچار شده‌اند با توجه به مطالب فوق، آيا مى‌شود زمين مذکور را فروخت يا خير؟ و آيا مى‌توان بين اولاد ذکور مبايعه نمود و اولاد ذکور به اولاد ذکور ديگر خريد و فروش نمايند يا خير؟
استفتاءات، ج2، ص: 373
جواب:
- اگر وقف بودن آن محرز است بايد بر طبق وقف عمل شود و با امکان بهره بردارى از آن، فروش آن جايز نيست.
سوال 97 :
- زمينى ندانسته خريدارى شده براى کوره آجر پزى، و کوره حفر شده [است] پس از يک سال معلوم شده که زمين، وقف بر اولاد مى‌باشد.
آيا مى‌شود براى آجر پزى از خاک آن استفاده کرد يا نه؟
جواب:
- معامله باطل است و در فرض مذکور تصرّف جايز نيست.
سوال 98 :
- در يکى از دهکده‌هاى کوهستانى، در زمان طاغوت، دولت وقت آن روز زمينهاى مزروعى زيادى را جهت انبار ذغال سنگ، از مالکين آنها به اجبار و اکراه خريدارى کرده؛ يک قطعه از آنها زمين موقوفه بوده که مال الاجاره آن بر طبق وقف عمل مى‌شده. متولّى با پولى که به او داده بودند، 2 قطعه زمين در جايى ديگر قريه عوض موقوفه خريده و مال الاجاره آنرا صرف راهسازى و تعمير مسجد و غيره مى‌نمايد. زمين موقوفه مذکور که بالاجبار از متولّى خريده‌اند، بدون رضايت او به اداره تربيت بدنى واگذار شده و امروز قسمتى از ميدان و زمين فوتبال بچه‌ها مى‌باشد. آيا متولّى زمين موقوفه مذکور واجب است که از دولت جمهورى اسلامى تقاضاى استرداد زمين مذکور را نمايد و از او پس بگيرد؟ (البته زمين موقوفه مذکور را وصى حسب الوصيّه موصى، پس از ده سال وقف نموده).
استفتاءات، ج2، ص: 374
جواب:
- موقوفه فروخته شده به حال وقف باقى است و متولّى شرعى وقف، مى‌تواند اگر صلاح بداند آن را به متصرّف اجاره دهد و وجه اجاره را در جهت وقف صرف نمايد.
سوال 99 :
- رجل وقف عقارا منذامد بعيد على الذکور من ذريّته و من تناسل منهم ذکورا و قد انتهى الحال به الى ان سقط عن الانتفاع المعتدّ به مع کونه ذامنفعة يسيرة ملحقة بالمعدوم عرفا مع احتياج الحاضرين من الموقوف عليهم الى عوضه حاجة ماسّة.
و متعسّر بل متعذر شراء ملک بثمنه و وقفه على النّهج الّذى کان عليه الوقف الاوّل، فهل تأذنون فى بيعه و توزيع ثمنه على الحاضرين؟ افتونا دام ظلّکم!
جواب:
- لا يجوز فى مثل مفروض السوال بيع الوقف و توزيع ثمنه على الموقوف عليها.
سوال 100 :
- براى تشکيل "هيئت پنج تن آل عبا" مبلغى پول جمع و لوازمى خريدارى نمودم، پس از مدتى که رفقا پراکنده شدند اين هيئت از کار و فعاليت افتاد و مبالغى وجه نقد نزد اينجانب ماند که به حساب 100 امام واريز و قبض آن را براى دفتر امام فرستادم، ولى اموال و لوازم هنوز بى‌استفاده و بلا تکليف است آيا اجازه مى‌فرمائيد به فروش برسانيم و وجه آن را در هر راهى که صلاح مى‌دانيد مصرف نمائيم؟ چون امکان تلف و حيف و ميل هست.
استفتاءات، ج2، ص: 375
جواب:
- اگر اموال وقف نشده، به مصرفى که يقين به رضايت صاحبان آنها باشد مى‌توانيد برسانيد.
سوال 101 :
- در يک روستاى همجوار، مسجدى کهنه وجود دارد. و روستاى مذکور فاقد سکونت و مخروبه شده است. اهالى در نظر دارند در روستاى جديد که کوچ نموده‌اند مسجد را توسعه داده و چوبها و ساير مصالح مسجد قبلى را به فروش برسانند و در مسجد تازه احداث، مصرف نمايند. لذا تقاضا مى‌شود اگر از نظر شرعى اشکالى ندارد جواب را مرقوم فرمائيد؟
جواب:
- اشکال دارد.