جعاله
سوال 1 :
- کسى فقط يک دختر داشته که او را به شوهر داده سپس دامادش را از پيش پدرش به پيش خودش آورده با اين قصد که من وارثى غير از شما ندارم پس شما از حالا بياييد و مال مرا تصاحب کنيد دامادش هم بدين جهت پدر خود را ترک کرده و به خانه پدر زنش رفته و زمام امور را به دست گرفته و حدود دو سال مشغول توليد و آبادى خرابيهاى سابق شده و بعد از اين همه خدمات او دامادش را بدون اينکه حق الزحمتى به او بدهد از خانه‌اش خارج کرده متمنى است بفرماييد آيا او طبق قانون "لا ضرر و لا ضرار في الاسلام" دستمزد داماد را بايد بپردازد يا نه؟
جواب:
- اگر کارهائى که داماد براى پدر زن خود کرده به دستور او بوده و قصد تبرع هم نداشته مستحق اجرت المثل است و گرنه حق اجرت ندارد.
سوال 2 :
- آيا بابت حق کميسيون بنگاه مشاور املاک، چه مقدار بايد رعايت شود؟ تا حق به دست آمده از اين راه از نظر شرع مقدس اسلام قابل قبول باشد؟
استفتاءات، ج2، ص: 225
جواب:
- حدّ معينى ندارد و موکول به توافق طرفين است و بايد از اجحاف خوددارى نمايند.
سوال 3 :
- اينجانب قبل از چهار سال مبلغ بيست و چهار هزار دينار کويتى از دولت خود براى ساختن منزل به عنوان قرض گرفتم بنا شد شخص مقاطعه کارى با شريک مهندسش اين خانه را در حدود مبلغ قرضى به حسب متداول در بازار براى بنده بسازند ولى به علّت کمبود وسائل و ناشى‌گرى مهندس منزلى که بايد در حدود يک سال تمام شود به دو سال کشيد، پس از اتمام منزل مقاطعه کار مبلغ پنجاه و دو هزار دينار از من طلب کرد و اينجانب به سبب گرانى مواد تا حدود چهل و پنج هزار به آنها پرداختم ولى چند نفر اهل فن را به خانه برده همگى متفق شدند که اين خانه بيش از چهل هزار نمى‌ارزد به مقاطعه کار مراجعه کردم و از آنها خواستم که رسيدهاى موجود را به اينجانب نشان دهند اول قبول کرد ولى بعد عذر آورد و به جاى نشان دادن اسناد خشمگين شد و گفت تمام اين مشکلات نتيجه اشتباهات مهندس شريک است در نتيجه خرج منزل دو برابر شده است در جواب گفتم اين انصاف است که اشتباه شريک شما را من متحمل شوم؟ ايشان باز به بنده پرخاش نموده و گفت برو من چيزى از شما نمى‌خواهم. ولى بعد از مدتى تلفنى با من تماس گرفت و حقش را مطالبه کرد، به او گفتم اهل فن مى‌گويند اين خانه کمتر مى‌ارزد و بايد حساب شود اگر حقى نزد من دارى به تو مى‌دهم و اگر زياد گرفتى بايد ارجاع دهى. ديگر به سراغ من نيامد حال با توجه به مطالب مذکور به سوالات ذيل پاسخ بفرماييد:
استفتاءات، ج2، ص: 226
1- اينجانب در مقابل اين شخص شرعا مسؤوليتى دارم يا خير؟ 2- آيا نماز اينجانب در اين خانه اشکال دارد يا خير؟ 3- آيا بر اينجانب لازم است که طرف را هر طور شده پيدا کنم يا خير؟ 4- در صورتى که اهل فن گفتند ارزش خانه کمتر از مبلغى است که من به او داده‌ام آيا اين حجت است که زيادى را از او مطالبه کنم يا خير؟
جواب:
- اگر قرارداد مشخصى بين شما و مقاطعه کار منعقد شده تنها همان مبلغى که در قرارداد ملتزم شديد بدهکار هستيد در غير اين صورت قيمت مصالحى که به درخواست شما در ساختمان بکار رفته و اجرت المثل کارهائى که به درخواست شما انجام شده ضامن هستيد و با پرداخت آن تصرف در خانه و ساختمان براى شما بى‌اشکال است.
استفتاءات، ج2، ص: 227