فروش مساومى و مرابحى
سوال 180 :
- جنسى را به وزن معيّن از خارج خريده‌ام که با کشتى به ايران حمل شود، اين جنس مى‌بايست در بندر ايران تخليه شود امّا بدون اجازه در کشور ديگرى تخليه کرده و بعدا جنس را به ايران حمل نموده‌اند. گمرکات کلّ وزن خريدارى شده پرداخت شده ولى موقع تحويل معلوم شد مقدارى از وزن، کسر است و اين کسرى مورد قبول بيمه يا کشتيرانى نشده که خسارت بدهند.
فرض شود که اگر کلّ جنس کامل به ايران مى‌رسيد، قيمت تمام شده پنجاه هزار تومان مى‌شد، حالا هم که کمتر از وزن خريدارى شده به ايران آمده باز قيمت تمام شده همان پنجاه هزار تومان است؛ سوال اين است که: موقع فروش کالا به رأس المال آيا بايد مقدارى که موجود است پنجاه هزار تومان اظهار شود؟ يا بايد ارزش تمام شده مقدار کسرى را از پنجاه هزار تومان کسر نمايم؟ با عنايت بر اين که اينجانب در ايجاد کسرى مداخله نداشته‌ام و اگر قيمت اين کسرى را از قيمت تمام شده کسر کنم، معامله احتمالا ضرر مى‌کند! ضمنا اگر اجبار در فروش رأس المال نبود و به طريق مساومة "1" امکان فروش داشت، همين مقدار موجود را به قيمتى مى‌خريدند که سود هم مى‌کرد!
جواب:
- در مرابحه "بايد قيمت جنس موجود که به او تمام شده" را ذکر کند و مى‌تواند تمام جريان را به مشترى بگويد و با ربح معيّن بفروشد.
استفتاءات، ج2، ص: 150
سوال 181 :
- در معاملات تجارى نقدى معمولا در بازار با رضايت طرفين صدى يک کسر مى‌شود و يا اينکه قبلا موضوع بيان مى‌شود به نظر حضرت عالى چگونه است؟
جواب:
- مانع ندارد.