خريد و فروش چک و سفته
سوال 225 :
- در رساله احکام از قول حضرتعالى نوشته شده که خريد و فروش سفته و چک تضمينى به کم يا زياد اشکال ندارد، چند سوال براى من مطرح است:
سوال 1 :
- آيا اين مسأله شامل چکهاى بانکى کنونى که هم اکنون در دست مردم است، مى‌باشد يا نه؟
جواب:
- فروش چک يا سفته به شخص ثالث به کمتر ربا و حرام است.
سوال 2 :
- آيا مى‌شود چکهاى بانکى براى مدت دو ماه آينده يا بيشتر را به قيمت کمتر، نقدا خريد يا نه؟
جواب:
- حکم آن معلوم شد.
سوال 3 :
- آيا مى‌شود به طرفى که مى‌خواهد چک حقوقى آينده را بفروشد، بگوييم: مثلا فلان مقدار بنويس تا من آن را به اين مقدار پول حاضر، بخرم؟
جواب:
- در حکم دو مسأله قبل است.
استفتاءات ج2 176 س 226 ..... ص : 176
استفتاءات، ج2، ص: 176
سوال 226 :
- شخصى براى تهيه پول از زيد به امضاى او سفته مى‌گيرد به مبلغ يکصد هزار تومان که دو ماه ديگر وصول شود دادن اين سفته‌ها عرفا دلالت دارد بر اين که صاحب سفته به اين شخص اين مبلغ را مديون است اين شخص سفته‌هاى زيد را خود نيز امضا مى‌کند و به صراف مى‌فروشد به نود هزار تومان نقد و وجه آن را دريافت مى‌کند اينک دو سوال مطرح است:
1- اگر اين سفته‌ها صورى باشد يعنى زيد واقعا به شخص دينى نداشته و فقط به منظور تهيّه پول از صراف اين سفته را داده اين معامله چه صورت دارد و آيا حقيقت آن يک قرض ربوى است يا فروش اوراق بهادار؟
2- بر فرض اينکه زيد صاحب سفته واقعا مديون به شخص بوده و سفته‌ها را در برابر دين خود داده باشد آيا شخص مى‌تواند صد هزار تومان ما فى الذمّه زيد را به صراف به نود هزار تومان نقد بفروشد و سفته‌ها را به صراف به عنوان سند معامله تسليم کند يا اين معامله شرعى نيست و حقيقت آن يک قرض ربوى است و معامله اوراق بهادار به اين صورت باطل است؟
جواب:
- در هر دو صورت محکوم به حکم ربا است.
سوال 227 :
- اگر کسى در مقابل طلبى که دارد سفته يا براتى داشته باشد و بخواهد طلب خود را پيش از وعده آن به کمتر از آن بفروشد اشکال دارد يا نه؟
جواب:
- اگر سفته يا برات را به خود بدهکار بفروشد به کمتر مانع ندارد ولى فروش آن به غير مديون به کمتر، ربا و حرام است.
استفتاءات، ج2، ص: 177