نماز مسافر
سوال 235 :
- حدّ ترخّص يعنى چه؟ مسافت شرعى يعنى چه؟ آيا با هم تفاوتى ندارند؟
جواب:
- حد ترخّص يعنى نقطه‌اى که در آنجا ديوارهاى شهر ديده نمى‌شود و اذان شهر شنيده نمى‌شود و مسافت شرعى يعنى هشت فرسخ شرعى که مسافر مى‌پيمايد.
سوال 236 :
- در باب مسائل مربوط به نماز مسافر به دو مسأله بر مى‌خوريم يکى اينکه رفت و برگشتمان از وطن 8 فرسخ شود تا حکم مسافر پيدا کنيم، ديگر
استفتاءات، ج1، ص: 193
اينکه اگر آن مقدار از شهر دور شويم که ديگر ديوارهاى شهر را نبينيم و صداى اذان شهر را نشنويم حکم مسافر را پيدا مى‌کنيم مواقعى امکان دارد پيش بيايد که از ديد مسأله اول مسافر نيستيم ولى از ديد مسأله دوم مسافريم مثلا به اندازه 12 کيلومتر از وطن خارج شويم ديگر ديوار شهر را نمى‌بينيم و صداى اذان را نمى‌شنويم لذا توضيح فرمائيد.
جواب:
- نتيجه دو مسأله فوق اين است که کسى که به قصد هشت فرسخ از وطن بيرون رود که مبدأ هشت فرسخ آخر شهر است وقتى به حدى رسيد که ديوارها را نمى‌بيند و صداى اذان را نمى‌شنود نمازش را شکسته بخواند و منافاتى در بين نيست.
سوال 237 :
- پادگانى نزديک شهر قرار دارد ولى در مورد حدّ ترخص عده‌اى مى‌گويند عرفا پادگان خارج از شهر است، ضمنا نه اذان شنيده مى‌شود و نه ديوار شهر رؤيت مى‌گردد، مسأله نماز چگونه خواهد بود؟
جواب:
- کسانى که از وطن خود به مقدار مسافت شرعى دور شده‌اند حکم مسافر دارند و اگر کمتر از مسافت دور مى‌شوند مسافر نيستند مگر در صورتى که به سفر شرعى بروند و در برگشتن بدون عبور از وطن به پادگان برسند.
استفتاءات، ج1، ص: 194
سوال 238 :
- فرسنگ شرعى 24 کيلومتر محسوب مى‌شود يا 22 کيلومتر؟
جواب:
- حدود 5/ 22 کيلومتر با چهار فرسخ شرعى مساوى است.
سوال 239 :
- شخص مسافر قاصد وطن خود نيست ولى بدون مرور از خود وطن از داخل حد ترخّص وطن مرور مى‌نمايد، آيا اين قسم از مرور موجب انقطاع سفر است يا نه؟
جواب:
- موجب انقطاع حکم سفر است.
سوال 240 :
- مسافرى از روستايى به تبريز مى‌رود و مى‌خواهد ده روز در تبريز بماند، آيا اوّل شهر تبريز را آخر مسافتش حساب کند يا مقصدش را؟
جواب:
- اوّل شهر را آخر مسافت حساب کند.
سوال 241 :
- مسافرى از تبريز خارج مى‌شود، مبدأ مسافتش آخر شهر است يا محلّه و يا منزلش؟
جواب:
- آخر شهر را مبدأ مسافت قرار دهد.
سوال 242 :
- بين بعضى از شهرها با شهر ديگر يا مثلا بين يک شهر تا روستا معروف بود که هشت فرسخ شرعى مى‌باشد و الآن با وسائل پيشرفته مثل کيلومتر ماشين و غيره اگر از آخر شهر يا روستاى سابق حساب شود مسافت شرعى است ولى اگر از آخر خانه‌هاى اطراف جاده حساب شود مسافت شرعى نيست با در نظر گرفتن اينکه اصولا خانه‌ها را اطراف جاده يکى پس از ديگرى قريب 2 تا 3 کيلومتر و يا بيشتر از اين ساخته‌اند آيا حد ترخّص آخر اين خانه‌ها است و يا آخر شهر و لو خانه‌ها يکى پس از ديگرى اطراف جاده باشد که اين خانه‌ها به حساب نيايد؟
استفتاءات، ج1، ص: 195
استفتاءات ج1 202 ج ..... ص : 202
جواب:
- اگر خانه‌ها جزو شهر يا روستا محسوب است مسافت از آخر خانه‌ها حساب مى‌شود.
سوال 243 :
- کسى که از وطن تا محل کارش کمتر از چهار فرسخ شرعى است ولى هنگام خارج شدن قصد دارد که از محل کارش به جاى ديگرى هم برود که تا آنجا به حد مسافت شرعى که حدود 5/ 22 کيلومتر است مى‌رسد آيا در چنين صورتى از اول مسافر محسوب مى‌شود؟
جواب:
- در فرض مذکور از اول مسافر است
سوال 244 :
- من يک شخص کاسبى هستم و در بازار مغازه دارم منزلم در شميرانات تهران مى‌باشد براى رسيدن به محل کارم مى‌بايست مسافت 22 کيلومتر را در شهر طى کنم آيا روزه و نماز بنده کامل است يا خير؟
جواب:
- اگر محلى که منزل شما در آن است وطن شما است در فرض سوال نماز تمام و روزه صحيح است.
سوال 245 :
- شخصى از وطن يا منزلش تا اول شهرى که مى‌خواهد برود به اندازه سفر شرعى نمى‌باشد، ولى تا محلى که فقط قصد دارد به همان محلّ برود و جزء همان شهر است بيش از سفر شرعى است وظيفه‌اش نسبت به نماز و روزه چيست؟
جواب:
- در فرض مذکور نماز قصر، و روزه صحيح نيست.
سوال 246 :
- فاصله محل کار ما تا منزل 29 کيلومتر است، ولى تا ابتداى شهر
استفتاءات، ج1، ص: 196
15 کيلومتر و شغل ما پليسى است (24 ساعت در منزل و 24 ساعت سر کار) تکليف نماز و روزه‌هائى را که در محل کار مى‌باشيم بفرمائيد؟
جواب:
- در غير تهران اگر از آخر شهر تا محل کار به مقدار مسافت شرعى نباشد حکم سفر مترتب نيست.
سوال 247 :
- اينجانب در ايستگاه راه آهنى مسؤوليت دارم که تا ايستگاه بعدى 68 کيلومتر مى‌باشد؛ دفتر اصلى کارم در ايستگاه اول است و در مواقعى که بين دو ايستگاه يا ايستگاه ديگر اتّفاقى مى‌افتد بايد در آنجا حاضر باشم و در حالت عادى بعضى مواقع هفته‌اى 2 يا 3 روز بايد اين مسافت را بپيمايم گاهى تمام 68 کيلومتر را و گاهى کمتر، وضع نماز و روزه‌ام چه مى‌شود؟
جواب:
- در صورتى که با قصد طى مسافت شرعى حرکت مى‌کنيد در بين راه و مقصد نماز شکسته است و در محلّ سکونت اگر وطن شما است نماز تمام است و الّا حکم مسافر داريد.
سوال 248 :
- ما ساکن اصفهان هستيم ولى در 18 کيلومترى اصفهان کار مى‌کنيم آيا مسافر محسوب مى‌شويم يا خير؟ (با توجه به اينکه از منزلمان تا پايان شهر 10 کيلومتر فاصله هست) و مجموعا از منزلمان تا محل کار 28 کيلومتر فاصله هست، و بطور کلى آيا در مسافرت به بيرون شهر مبدأ، منزل انسان است يا بيرون شهر؟
با توجه به سوال بالا آيا با پيمودن مسافت شرعى و لو در داخل شهر انسان حکم مسافر دارد؟
استفتاءات، ج1، ص: 197
و آيا اين فتوى مربوط به قبل از ظهر است يا بعد از ظهر؟ و اگر کسى اين مسافت را پيمود تا کى مسافر محسوب مى‌شود؟
وطن دوم براى يک نفر در چه صورت و تحت چه شرايطى است؟
جواب:
- حکم مزبور مخصوص شهرهاى بزرگ خارق العاده مثل تهران است و در مثل اصفهان مبدأ مسافت از آخر شهر حساب مى‌شود که اگر تا محل کار به مقدار چهار فرسخ شرعى نباشد حکم سفر ندارد و در ترتب حکم سفر فرقى بين قبل از ظهر و بعد از ظهر نيست، ولى اگر بعد از ظهر از وطن يا محل اقامت در حال روزه بودن سفر کند روزه صحيح است و در اتخاذ وطن دوم خريدن ملک يا ماندن شش ماه شرط نيست ولى علاوه بر قصد ماندن دائمى بايد مدتى در آنجا بماند که عرفا صدق کند اهل آنجا شده است.
سوال 249 :
- زادگاهم ده طرازجان مى‌باشد که تا يزد 50 کيلومتر فاصله دارد و 6 ماه در سال هفته‌اى يک روز به طرازجان مى‌روم و 15 سال است شهر يزد را
استفتاءات، ج1، ص: 198
وطن خود قرار داده‌ام و هفته‌اى يک روز در اين شهر مى‌باشم، در هفته دو مرتبه بين محلّها رفت و آمد دارم و بقيه هفته را در آهن شهر بافق زندگى مى‌کنم که تا محلّ کارم 12 کيلومتر فاصله دارد و تا شهر يزد 120 کيلومتر؛ تکليف نماز و روزه‌ام چه مى‌شود؟
جواب:
- اگر از طرازجان اعراض نکرده‌ايد و در يزد نيز قصد توطن کرده‌ايد نماز شما در اين دو محل تمام است و در بافق و محلّ کار بدون قصد اقامت ده روز در يکى از آن دو محل حکم مسافر داريد و مدّتى که بين محلّها رفت و آمد داريد اگر شغل شما به نحو دوره گردى نيست و به مقدار مسافت مى‌رويد حکم مسافر داريد.
سوال 250 :
- اينجانب متولد روستاى ويس که در 17 کيلومترى اهواز است، مى‌باشم 16 سال در آنجا زندگى کردم بعد به شهرستان شوشتر آمدم و از ويس اعراض کردم و اکنون محل کارم به اهواز انتقال يافته شبها به ويس مى‌روم بفرمائيد آيا نمازم در اهواز و ويس تمام است يا شکسته؟
جواب:
- در فرض مرقوم در اهواز و روستاى محلّ تولّد حکم مسافر داريد که بدون قصد اقامت ده روز نماز قصر است.
سوال 251 :
- هر صبح از روستايم به سارى (به فاصله 26 کيلومتر) مى‌آمدم و عصر بر مى‌گشتم و هم اکنون منزلى در قائمشهر ساخته‌ام که فاصله‌اش تا سارى
استفتاءات، ج1، ص: 199
20 کيلومتر مى‌باشد، آيا نمازم شکسته است يا تمام؟
جواب:
- وطن اصلى تا از آن اعراض نشده به حکم وطن باقى است و محلّ فعلى را اگر وطن قرار داديد حکم وطن دارد در غير اين صورت حکم وطن ندارد ولى در فرض سوال در تردّد بين سارى و قائمشهر نماز قصر نمى‌شود.
سوال 252 :
- اينجانب شغلم معلم دينى و مقيم باختران مى‌باشم و محل کار و تدريسم آموزش و پرورش صحنه مى‌باشد بطور دائم اياب و ذهاب (از باختران به صحنه از صحنه به باختران) مى‌نمايم عليهذا خود را دائم السفر دانسته و نمازهاى يوميه را تمام و روزه ماه مبارک رمضان را هم مى‌گيرم متمنى است چنانچه عمل صحيح است ابلاغ فرمائيد؟
جواب:
- حکم مسافر داريد و نمازهاى شما شکسته است و نمى‌توانيد روزه بگيريد.
سوال 253 :
- هر گاه مسير مسافرى بيش از حدّ مسافت شرعى باشد، ولى اين مسير مثل گشت زدن بوده و حالت دور زدن داشته باشد و گاه مى‌شود که تقريبا 60 کيلومتر را دور مى‌زند، حکمش از نظر مسافر بودن چيست؟
جواب:
- مسافت دورى اگر به مقدار مسافت باشد، حکم سفر شرعى دارد که نماز در آن شکسته، و روزه صحيح نيست.
سوال 254 :
- لطفا به مسائل زير جواب دهيد:
[1- آيا] پرسنل اجرائى جهاد سازندگى که هر روز براى کار کردن به روستاها مى‌روند و مسافتى بيش از 4 فرسخ طى مى‌کنند [حکم مسافر را دارند؟]
استفتاءات، ج1، ص: 200
[2- آيا] پرسنل موقت جهاد به روستاها که بيش از 4 فرسخ هر روز مى‌روند؟ [حکم مسافر را دارند؟]
[3- آيا] پرسنل ادارى جهاد که مسافتى بيش از 4 فرسخ از منزل تا جهاد مى‌روند [حکم مسافر را دارند؟]
جواب:
- مسافت بين محل سکونت و محل کار، اگر به مقدار 8 فرسخ شرعى- و لو در مجموع رفت و برگشت- باشد حکم مسافر دارند مگر آنکه شغل آنان سفر باشد مانند راننده، و ميزان مسافت در غير شهرهاى بزرگ خارق العاده فاصله بين دو شهر و روستا است.
سوال 255 :
- اينجانب کارمند ذوب آهن اصفهان هستم که هم اکنون در خانه سازمانى واقع در فولاد شهر که فاصله آن تا کارخانه 14 کيلومتر است ساکن مى‌باشم که هر روز اين مسافت را مى‌پيمايم و صداى اذان به گوش نمى‌رسد.
در ضمن وطن اصليم سمنان است که قصد دارم بعد از باز نشسته شدن به سمنان مراجعت نمايم و دولت زمينى در فولاد شهر به من داده که مشغول ساختمان آن مى‌باشم، بفرمائيد نمازم را چگونه بخوانم؟
جواب:
- اگر قصد ماندن دائم در فولاد شهر نداريد، بدون قصد اقامت ده روز در يکى از دو محلّ حکم مسافر داريد و فرقى بين داشتن منزل و نداشتن نيست.
استفتاءات، ج1، ص: 201
سوال 256 :
- اينجانب وطنم کاشان است که مدت 26 سال است در تهران زندگى مى‌نمايم و منزلم در خانه‌هاى سازمانى قصر فيروزه نيروى هوائى مى‌باشد و محلّ کارم در خيابان دماوند است و منزل مادرم در على آباد خزانه مى‌باشد و با توجه به اينکه خانه سازمانى موقت است و نمى‌توانم در آنجا قصد وطن کنم آيا نمازى که در اداره و منزل مادرم مى‌خوانم تمام است يا شکسته؟
جواب:
- اگر قصد توطّن در تهران نکرديد بدون قصد اقامت ده روز در خصوص يک محلّه نماز شما در فرض سوال قصر است.
سوال 257 :
- حدود يک سال و نيم است که بالاجبار در قرچک ورامين منزلى خريده‌ام و به علت کارمند بودن مجبورم هر روز صبح به تهران آمده و بعد از ظهر به قرچک باز گردم و ضمنا هيچ گاه بطور مرتب حتى يک ماه هم در قرچک نبوده‌ام و از تهران نيز اعراض نکرده‌ام؛ تکليف نماز يوميه و روزه‌ام در تهران و قرچک چه مى‌شود؟
جواب:
- اگر تهران وطن شما است و از آن اعراض نکرده‌ايد در محلّى که وطن شما بوده نماز شما تمام است ولى در قرچک بدون قصد ماندن ده روز حکم مسافر داريد.
سوال 258 :
- شهرکى در 17- 18 کيلومترى آخر شهر تهران واقع است، عده‌اى براى انجام کار به تهران مى‌آيند و بيش از مسافت شرعى رفت و آمد مى‌کنند، تکليف نماز اين افراد چه مى‌شود؟ و تعدادى تهران قبلا وطنشان بوده و فعلا با قصد توطن در اين شهرک ساکنند و از تهران نيز اعراض نکرده‌اند، نمازشان چگونه است؟
استفتاءات، ج1، ص: 202
استفتاءات ج1 209 س 281 ..... ص : 208
جواب:
- از آخر شهرک محلّ سکونت تا محلّ کار در تهران اگر به مقدار مسافت شرعى و لو در مجموع رفت و برگشت باشد، در بين راه و محلّ کار حکم مسافر دارند مگر آنکه محلّ کار در همان محله وطن سابق که اعراض نکردند باشد که در اين صورت در محلّ کار حکم وطن باقيست و فرقى در مسأله بين کارمند و غير کارمند نيست.
سوال 259 :
- تعدادى از برادران ارتشى در ده کيلومترى خرم آباد (بدر آباد) مشغول کار مى‌باشند و در بين اين دو محل در رفت و آمد مى‌باشند وضعيّت نماز و روزه اين برادران چه مى‌شود؟
جواب:
- کسانى که خرم آباد و بدر آباد وطنشان نيست و نمى‌توانند قصد اقامت ده روز در يکى از دو محل نمايند نمازشان شکسته و روزه ايشان صحيح نيست.
سوال 260 :
- طلّابى که براى تبليغ به دو محلّى که مسافت بينشان از چهار فرسخ کمتر و يا بيشتر است، مى‌روند نمازشان در اين دو محل تمام است يا قصر؟
جواب:
- بدون قصد اقامه ده روز در يک محل، حکم مسافر دارند.
استفتاءات، ج1، ص: 203
سوال 261 :
- ما حکم العراقين المهاجرين المقيمين فى ايران من ناحية الصلاة، هل هى قصر، ام تمام؟
جواب:
- بدون قصد التوطن و قصد اقامة عشرة ايّام فى محلّ واحد محکومون بحکم المسافر.
سوال 262 :
- ما حکم صلاة و صوم العراقى الذى يقيم فى الجمهوريّة الاسلامية فى ايران و الذى يقطع الى العودة الى العراق متى ما تقم تحريره؟
جواب:
- يکون بحکم المسافر
سوال 263 :
- شخصى که هميشه به جبهه مى‌رود نماز خود را شکسته بخواند يا تمام؟
جواب:
- در غير وطن اگر قصد ماندن ده روز در يک محل ندارد نماز قصر است ولى اگر بدون قصد در يک جا سى روز بماند از روز سى و يکم نمازش در آنجا تمام است.
سوال 264 :
- محل کار اينجانب در شرکتى حدود 35 کيلومتر فاصله دارد و هر روز صبح زود به سر کار مى‌روم و غروب بر مى‌گردم و ساليانه مشغول کار هستم آيا نماز و روزه را چگونه ادا کنم؟
جواب:
- حکم مسافر داريد.
سوال 265 :
- لو کان بيت الشخص يبعد اکثر من اربعة فراسخ من محل عمله فماذا يعمل لکى تکون صلاته تامة فى دائرته و لکى يستطيع صيام شهر رمضان؟
جواب:
- فى فرض السوال لا يتم فى صلوته و صومه بل يقصر.
استفتاءات، ج1، ص: 204
سوال 266 :
- شخصى کار دائمى او چنين است که 24 ساعت بطور مستمر در محلى که به مقدار مسافت شرعى با محل سکونتش فاصله دارد کار مى‌کند و 48 ساعت در محل سکونت خود مى‌ماند تکليف نماز و روزه او چيست؟
جواب:
- اگر محل سکونت وطن او نيست در هر دو محل حکم مسافر دارد و اگر وطن او است در آنجا حکم وطن و در محل کار حکم مسافر مترتب مى‌شود.
سوال 267 :
- اشخاصى که داراى شغل معلمى بوده و بايد يک هفته در روستا باشند و فقط روز جمعه را به منزل خود به شهر باز مى‌گردند، همچنين افراد شاغل در شهر و ساکن روستا، که روزانه جهت کار به شهر رفته و عصر به منزل بر مى‌گردند. وضع نماز و روزه ايشان به چه صورت مى‌باشد؟
جواب:
- اگر محل کار تا وطن به مقدار مسافت شرعى و لو در مجموع رفت و برگشت باشد در محل کار و بين راه حکم مسافر دارند.
سوال 268 :
- اينجانب يکى از کارگران کارخانه توليدى پارس توشيباى رشت هستم از محل سکونتم تا محل کار حدود 40 کيلومتر مى‌باشد با توجه به اينکه شغل من به جز جمعه هر روزه رفت و آمد است آيا نمازم قصر است؟
جواب:
- در مسير و محل کار حکم مسافر داريد.
سوال 269 :
- اينجانب در شهرى متولد شده‌ام و فعلا در شهر ديگرى زندگى
استفتاءات، ج1، ص: 205
مى‌کنم و در نظر دارم که چند سال ديگر که باز نشسته شدم در شهرى غير از دو شهر ذکر شده زندگى کنم؛ با توجه به اين که مسافت منزلم تا محل کارم 8 کيلومتر مى‌باشد وضع نماز و روزه‌ام چه مى‌شود؟
جواب:
- محلّ کار اگر داخل شهر باشد رفتن روزانه از منزل به محلّ کار مضرّ به قصد اقامت نيست و همچنين اگر محلّ کار خارج شهر باشد ولى بعد از قصد صحيح اقامت و يک نماز چهار رکعتى در شهر روزانه به آنجا مى‌رويد حکم اقامت به حال خود باقى است، در غير اين دو صورت در منزل و محلّ کار حکم مسافر داريد.
سوال 270 :
- مسافرى که صبح از وطن خود حرکت نموده و پس از پيمودن مسافت 8 فرسنگ شرعى بعد از ظهر همان روز به موطن خود مراجعت مى‌نمايد در موطن خود نماز ظهر و عصر را بايد شکسته بخواند يا کامل؟
جواب:
- در فرض مرقوم نماز را تمام بخواند.
سوال 271 :
- احتراما چون اشخاصى که به لحاظ شغل ادارى مسافت بين وطن و محلّ کارشان بيشتر از حد شرعى- چهار فرسخ- است و هر روز اين مسافت را طى مى‌نمايند به فتواى حضرت مستطابعالى مسافر شناخته و نماز و روزه آنها شکسته است، تقاضا مى‌شود اجازه فرموده در اين مسأله بتوانند از فتواى علماى ديگر که در اين مسأله شخص را مسافر نمى‌دانند تقليد نمايند؟
جواب:
- مسأله از موارد رجوع به غير نيست.
استفتاءات، ج1، ص: 206
بلاد کبيره
سوال 272 :
- آيا به چه شهرهائى بلاد کبيره گفته مى‌شود و آيا در ايران شهرى به جز تهران، از بلاد کبيره محسوب مى‌شود؟
جواب:
- به شهرهائى که از نظر عرف بسيار بزرگ و خارق العاده هستند مانند تهران فعلى بلاد کبيره گفته مى‌شود و در حال حاضر در ايران فقط تهران از بلاد کبيره محسوب مى‌شود.
سوال 273 :
- آيا شهرستان مشهد جزو بلاد کبيره شمرده مى‌شود؟
جواب:
- تشخيص آن موکول به نظر عرف است و مشهد مقدس از بلاد کبيره خارق العاده محسوب نيست.
سوال 274 :
- از چه راهى مى‌توان فهميد که شهرى جزو بلاد کبيره است؟
جواب:
- ميزان نظر عرف است و با فرض شک، حکم بلاد کبيره مترتّب نيست.
سوال 275 :
- تهران از چه سالى جزء بلاد کبيره شده؟ لازم به تذکر است که من در سال 1340 در تهران متولد شدم آيا شامل زمان تولد من مى‌شود؟
جواب:
- از اهل اطلاع تحقيق کنيد.
استفتاءات، ج1، ص: 207
سوال 276 :
- با توجه به اين که تشخيص کبيره بودن شهرها يک مسأله عرفى است، آيا جايز است انسان به تشخيص خود، تهران را بلد کبيره نداند؟
جواب:
- تهران از بلاد کبيره خارق العاده است ولى اگر خود شخص اعتقاد دارد که از بلاد کبيره نيست به اعتقاد خودش عمل کند.
سوال 277 :
- فتواى حضرت امام را در مورد بلاد کبيره مفصلا بيان نماييد.
جواب:
- در شهرهاى بزرگ خارق العاده که تشخيص آن موکول به نظر عرف است ميزان در مبدأ و منتهى مسافت منزل است و در قصد اقامت ده روز بايد نيت اقامت ده روز در يک محلّه را داشته باشد.
سوال 278 :
- اينجانب به کشور قطر اعزام شده‌ام وسعت شهر مرکزى آن ابتدا کم بود ولى از ده سال قبل به اين طرف شهر وسعت يافته به طورى که محلّه‌ها همه به هم متصل شده‌اند و مشخّص نيست که حدود فعلى شهر کجاست و در اين مدت سه سال نمازهايم را تمام خوانده‌ام، تکليف چيست؟
جواب:
- تا شهر مذکور در بزرگى، خارق العاده نشده و مجموع به يک شهر ناميده مى‌شود با فرض قصد اقامت ده روز نماز تمام است و اگر نمازهاى گذشته بر خلاف وظيفه انجام شده بايد قضا شود.
استفتاءات، ج1، ص: 208
سوال 279 :
- در مسأله شماره 4 صفحه 225 تحرير الوسيله صحبت از بلاد بسيار بزرگ و متصل بودن يا منفصل بودن محلّات آن شده است منظور از متصل و منفصل بودن چيست؟ با توجه به مسأله فوق، کسى که مى‌خواهد ده روز در تهران بماند و يا تهران را وطن خود قرار داده است، محل اقامت (يا وطن)، حد ترخّص و ابتداى هشت فرسخ کجاست؟
جواب:
- ميزان در اتصال و انفصال نظر عرف است، و در بلاد بزرگ خارق العاده مانند تهران فعلى مبدأ مسافت از منزل حساب مى‌شود و در نيّت اقامت ده روز يا در قصد توطّن بايد محله بخصوصى را منظور نمايد، و حد ترخّص براى ترتيب احکام سفر از آخر محلّه حساب مى‌شود.
سوال 280 :
- اگر کسى به مشهد مسافرت نمايد و در آنجا قصد اقامت ده روز نمايد آيا با رفتن او به حرم به صرف اينکه از محلّه‌اى به محلّه ديگر رفته، نمازش شکسته مى‌شود يا خير؟
جواب:
- حکم مذکور مربوط به شهر بزرگ خارق العاده مثل تهران است و مشهد حکم ساير شهرها را دارد.
سوال 281 :
- ساکنين تهران که محل کارشان تا منزل 5/ 22 کيلومتر (چهار فرسخ شرعى) باشد آيا صحت دارد که بايد نماز را شکسته بجا آورند و آيا اين گونه افراد دائم السفر هستند چون حداقل روزى 2 يا 3 بار در اين مسافت رفت
استفتاءات، ج1، ص: 209
استفتاءات ج1 214 س 298 ..... ص : 213
و برگشت دارند؟
جواب:
- در شهرهاى بزرگ خارق العاده مانند تهران فعلى، ابتداى مسافت از منزل حساب مى‌شود و با پيمودن هشت فرسخ شرعى، و لو در مجموع رفت و برگشت، اگر سفر شغل محسوب نباشد حکم مسافر دارند و کثرت سفر موجب سقوط حکم مسافر نيست
سوال 282 :
- کسى که تهران وطن او است و هر روز بدون آنکه از شهر خارج شود چهار فرسنگ شرعى يا بيشتر راه مى‌رود آيا چنين شخصى مسافر محسوب مى‌شود؟
جواب:
- با پيمودن مسافت شرعى و لو در داخل شهر حکم مسافر دارد.
سوال 283 :
- فردى تهرانى که از منزل تا محل کارش بيش از 5/ 22 کيلومتر فاصله وجود دارد نماز و روزه‌اش در محل کار چه حکمى دارد؟
جواب:
- فرد متولد در تهران اگر قبل از کبيره شدن آن متولد شده تمام محدوده قبل از کبيره شدن وطن اوست و مسافت را از منزل بايد حساب نمايد ولى چنانچه بعد از کبيره شدن متولد شده، محلّه‌اى که تولد يافته وطن اوست و مسافت از منزل حساب مى‌شود و على کل حال اگر از مبدأ مسافت با قصد چهار فرسخ يا بيشتر حرکت نمايد نماز شکسته مى‌شود.
استفتاءات، ج1، ص: 210
سوال 284 :
- اشخاصى که تهران قبل از توسعه خارق العاده وطنشان محسوب مى‌شده آيا فعلا هم ملاک وطن بودن همان است و براى اين اشخاص مبدأ مسافت منزل است يا از محلى که آنوقت آخر تهران محسوب مى‌شده و اگر در همان محدوده به حدّ مسافت شرعى بروند، مسافر محسوب مى‌شوند؟
جواب:
- ملاک مسافت از منزل است، رفتن و برگشتن اگر به مقدار مسافت شرعى باشد مسافر است ولى احتياط در آن محدوده بسيار مطلوب است و حتى الامکان ترک نشود.
سوال 285 :
- در بلاد کبيره مبدأ و منتهاى سفر درب خانه است؛ در صورتى که مسافر به بلاد کبيره باز گردد و وارد محدوده محله (براى ساکنين بعد از کبيره شدن) يا محدوده تهران قديم (براى ساکنين قبل از کبيره شدن) شود ولى به درب خانه نرود و مجدّدا به سفر جديدى عازم شود تکليف شرعى او چيست؟
جواب:
- مبدأ را از همان نقطه‌اى که شروع به سفر جديد کرده قرار دهد.
سوال 286 :
- در مراجعت از سفر به وطن که تهران است، ميزان در قطع سفر (براى خواندن نماز به طور تمام و يا نيّت روزه کردن) منزل است يا ورود به محلّه‌اى که منزل در آن است؟
جواب:
- منتهاى مسافت منزل است هر چند به رسيدن به محلّه، حکم سفر قطع مى‌شود.
سوال 287 :
- ما هو الحکم الشرعى فى خصوص البلاد الکبيرة التى ربما تزيد المحلة
استفتاءات، ج1، ص: 211
فيها، و فى خصوص الطلاب و العمال الساکنين فيها ليلا و نهارا ما عدا الساعات التى يذهبون للمدرسة او العمل الى محل اخرمنها مع العلم ان ذلک فى عرف هذه البلاد لا يضر بالاقامة؟
جواب:
- فى البلدان الکبار الخارق للعادة مثل طهران فى الحال مبدأ المسافة يعتبر من منزل المسافر و من سافر من منزله الى المسافة الشرعية و لو ملفقا من الذهاب و الاياب ترتب عليه حکم المسافر بلا فرق بين الطالب و العامل و غيرهما الّا من کان السفر عملا له.
سوال 288 :
- فردى که قبل از آن که تهران بلاد کبيره شود، تهران وطن او بوده، در حال حاضر حکم مسافرت او در چه محدوده‌اى قطع مى‌شود: الف- محدوده تهران قبل از آن که بلاد کبيره شود. ب- در منزل (محدوده منزل).
جواب:
- محدوده الف.
سوال 289 :
- کسانى که قبل از ظهر به تهران مى‌روند، آيا قبل از اذان ظهر بايستى نزديک منزل يا محله خويش باشند و يا هر کجاى تهران که از 5/ 22 کيلومتر کمتر از منزل مسکونى آنها فاصله داشته باشد؟
جواب:
- ميزان رسيدن به محله‌اى است که منزل شخص در آن محله قرار دارد.
سوال 290 :
- در بلاد کبيره اگر کسى از منزل به نيّت مسافرت بيرون آمد و هنوز به مقدار 5/ 22 کيلومتر شرعى نرسيده آيا مى‌تواند نماز را شکسته بخواند و
استفتاءات، ج1، ص: 212
روزه‌اش را افطار نمايد؟
جواب:
- بعد از خارج شدن از محلّه در مثل تهران حکم سفر مترتّب مى‌شود.
سوال 291 :
- آيا در تهران حدّ ترخّصى وجود دارد يا آنکه دو محله بودن صدق مى‌کند؟
جواب:
- در مثل تهران مبدأ مسافت از منزل است ولى حکم سفر از آخر محله مترتب مى‌گردد.
سوال 292 :
- حدّ ترخّص در تهران که از بلاد کبيره مى‌باشد، چگونه است؟ و آيا فرقى بين مسير هوايى و زمينى مى‌باشد؟
جواب:
- در تهران حدّ ترخص نيست و مبدأ مسافت منزل است و ميزان راهى است که سير مى‌کند.
سوال 293 :
- راجع به استفتاء حضرت امام که فرموده‌اند: کسى که تهران وطن او است و هر روز بدون آنکه از شهر خارج شود چهار فرسنگ شرعى يا بيشتر راه مى‌رود چنين شخصى مسافر محسوب مى‌شود. لطفا توضيح بفرمائيد آيا منظور از اين پاسخ يک مسير مستقيم است يا کلّ راهى است که شخص در مسافتهاى کوتاه طى مى‌کند؟
جواب:
- منظور مقدار راهى است که از منزل دور مى‌شود.
استفتاءات، ج1، ص: 213
سوال 294 :
- آيا مسافت در بلاد کبيره (تهران) مقدار راهى است که مى‌رويم؟ يا نزديک‌ترين راه ممکن؟ (با توجه به يک طرفه بودن بعضى خيابانها).
جواب:
- مقدار راهى است که در يک امتداد پيموده مى‌شود ميزان است.
سوال 295 :
- افرادى که ساکن تهران نيستند و مى‌خواهند مدّتى در تهران اقامت کنند چگونه عمل کنند تا نماز را تمام بخوانند و روزه بگيرند؟
جواب:
- مى‌توانند با قصد اقامت ده روز در يک محلّه نماز را تمام بخوانند و روزه بگيرند.
سوال 296 :
- کسى که از اول، تهران وطن او بوده است بعد از آن که تهران در اثر توسعه خارق العاده از بلاد کبيره محسوب شده؛ محدوده‌اى که وطن او به شمار مى‌رود کدام است؟
جواب:
- آنچه قبل از توسعه خارق العاده بوده است، وطن او است.
سوال 297 :
- اينجانب در سال 1334 در تهران متولد شده‌ام و در چندين نقطه تهران مستأجر بوده‌ام، بعد از آن به آبادان رفته و مدّت يک سال اقامت نمودم، سپس به تهران بازگشتم و دوباره در خانه اجاره‌اى زندگى مى‌کنم و معلوم نيست که در اين محلّه‌اى که مستأجر هستم چه مدت باشم، تکليف چيست؟
جواب:
- محدوده تهران قديم وطن شما محسوب است و تا اعراض نکرده‌ايد حکم وطن باقى است.
سوال 298 :
- اينجانب متولد شهرستان تبريز مى‌باشم، حدود 3 سالگى به اتفاق پدر و مادرم به تهران آمدم و در حدود 27 سالگى ازدواج نموده و بعد از
استفتاءات، ج1، ص: 214
استفتاءات ج1 221 س 313 ..... ص : 220
ازدواج تا به حال چند منزل اجاره‌اى عوض کرده‌ام، ضمنا در خارج از تهران مشغول به کارم که فاصله‌اش تا منزل فعلى‌ام بيش از 4 فرسخ است، تکليف چيست؟
جواب:
- اگر وقتى به همراه پدر و مادر به تهران آمده‌ايد، پدر شما تهران را وطن خود قرار داده يا شما بعد از بلوغ قصد ماندن هميشه در آن کرده‌ايد محدوده تهران قبل از کبيره شدن وطن شما محسوب است و در آن محدوده نماز شما تمام و روزه شما صحيح است و اگر محلّ کار شما تا آن منزل به مقدار مسافت نباشد نماز شما شکسته نمى‌شود و اگر مسافت باشد در محلّ کار و بين راه حکم مسافر داريد و اگر، نه به تبع پدر و نه با قصد خودتان تهران را وطن قرار نداده‌ايد، بدون قصد ماندن ده روز در خصوص يک محلّه آن حکم مسافر داريد.
سوال 299 :
- من در تهران به دنيا آمده‌ام و 23 سال در تهران زندگى مى‌کردم، اخيرا به کرج نقل مکان کرده‌ام و اميد برگشتن به تهران را دارم، وضع نماز و روزه‌ام چه مى‌شود؟
جواب:
- در فرض سوال تمام محدوده زمان تولد شما در تهران وطن شما محسوب است و تا از آنجا اعراض نکرديد به حکم وطن باقيست.
ان شاء اللّه موفق باشيد!
سوال 300 :
- از پانزده خرداد سال 42 مقلّد حضرت امام مى‌باشم و در تهران به
استفتاءات، ج1، ص: 215
دنيا آمده‌ام از منزل تا محل کارم در حدود 26 کيلومتر مسافت رفت، و در حدود 24 کيلومتر فاصله برگشت مى‌باشد، لذا مرقوم فرماييد نماز و روزه‌ام چه حکمى دارد؟
جواب:
- جمع خواندن احوط است اگر چه در صورتى که از منزل شما تا محلّ کار به مقدار مسافت باشد و محل کار خارج از تهران قبل از کبيره شدن آن باشد حکم مسافر مترتب مى‌شود.
سوال 301 :
- بنده دانشجويى شهرستانى هستم. در حال حاضر ساکن تهران مى‌باشم. و قصد توطن هم ننموده‌ام. همه روزه فاصله بين منزل و محل کارم که در حدود ده کيلومتر مى‌باشد را طى مى‌کنم. و چند سال بايد به اين نحو زندگى کنم. و طبق نظر مبارکتان نمازم شکسته است، حال تکليف روزه‌هاى قضا و روزه ماه مبارک رمضان که در پيش است چه مى‌شود. در ضمن ده روز در يک محل نمى‌مانم تا قصد نمايم. لطفا وظيفه‌ام را بيان بفرماييد.
جواب:
- در فرض مرقوم نماز شما شکسته است و نمى‌توانيد روزه بگيريد، ولى اگر در يکى از دو محل با قصد ده روز بمانيد بعد از آن مدّت هر روز هم که در دو محلّ مذکور رفت و آمد کنيد نماز شما تمام است و مى‌توانيد روزه بگيريد مگر آنکه سفر جديدى نماييد.
سوال 302 :
- اذا انتقل شخص من مکان الى آخر بينهما مسافة فى مدينة واحدة
استفتاءات، ج1، ص: 216
کطهران فهل يقصر او يتم؟
جواب:
- فى البلدان الکبار الخارق للعادة يقصر اذا توفّر فيه شروط السفر.
سوال 303 :
- فردى 15 سال پيش به تهران آمده و قصد توطّن نموده و در اين مدّت مستأجر بوده و هر چند سال يک بار خانه خود را تعويض کرده و هر روز براى کار از محل خود خارج مى‌شود، تکليف نماز و روزه‌اش چه مى‌شود و اگر منزلش شخصى باشد آيا حکم تغيير مى‌کند يا نه؟
جواب:
- در تاريخ ورود به تهران و قصد توطّن اگر تهران آن روز از شهرهاى بزرگ خارق العاده نبوده تمام محدوده آن روز تهران وطن محسوب است و گر نه فقط همان محله‌اى که در آنجا قصد توطّن نموده وطن محسوب است و داشتن خانه اجاره‌اى يا ملکى ميزان نيست.
سوال 304 :
- مدت ده سال است که در تهران زندگى مى‌کنم و متولد تهران نيز مى‌باشم، محل کارم در انتهاى خيابان آزادى است و منزلم نيز در طرف ديگر خيابان آزادى است محل کار و منزلم با اينکه در يک خيابان است اما از نظر منطقه شهردارى و محله عرفى با هم فرق دارند، در ضمن، همسرم محل کارش در هفت کيلومترى منزل است نماز و روزه ما به چه صورت است؟
جواب:
- اگر محل تولد شما تهران است و آنجا بزرگ شده‌ايد تمام محدوده
استفتاءات، ج1، ص: 217
تهران، قبل از کبيره شدن آن وطن شما است و اگر هر دو محلّه در آنجا است در هر دو محلّه نماز شما تمام است و اگر همسر شما نيز تهرانى است و محل کار او هم در تهران قبل از کبيره شدن است حکم شما را دارد.
سوال 305 :
- شخصى ميدان امام حسين منزل پدريش مى‌باشد و بعد از ازدواج به ميدان آزادى رفته است ولى از منزل پدر اعراض نکرده است، تکليف اين شخص چيست؟
جواب:
- اگر از محلّه‌اى که وطن اصلى شما است اعراض نکرده‌ايد در آنجا نماز شما تمام است و اگر از آنجا به منزل جديد برويد تا به مقدار مسافت نرويد حکم مسافر پيدا نمى‌کنيد ولى منزل جديد بدون قصد ماندن هميشه در آن حکم وطن ندارد.
سوال 306 :
- فردى که کارمند دولت بوده و خودش نقشى در انتقالش از شهرى به شهر ديگر را ندارد و هم اکنون نيز در تهران سکونت دارد؛ آيا مى‌تواند تهران را وطن هميشگى خود قرار دهد؟ با توجه به اين که شايد اصلا از تهران به شهرستانهاى ديگر منتقل نگردد يا اين که قبل از باز نشستگى چندين مرتبه انتقال يابد؛ در صورت دوّم تصميمش اين است که اگر به شهرستانى منتقل
استفتاءات، ج1، ص: 218
گردد، بعد از باز نشستگى براى ادامه زندگى به تهران برگردد.
جواب:
- اگر قصد زندگى دائمى در يک محله تهران دارد، آنجا وطن او محسوب مى‌شود و انتقال موّقت مضرّ به قصد توطن نيست.
سوال 307 :
- در سال 50 به تهران آمدم و قصد برگشتن به وطن اصليم را ندارم ولى بعد از باز نشستگى شايد برگردم و در اين مدّتى که ساکن تهران بوده‌ام هر چند سال در محلّى ساکن بوده‌ام، وضع نماز و روزه‌ام چه مى‌شود؟
جواب:
- تا از وطن اصلى اعراض نکرده‌ايد حکم وطن باقى است و در تهران حکم مسافر داريد مگر در يک محلّه قصد توطّن و سکونت دائم بنماييد و مدّتى هم در آن بمانيد که عرفا گفته شود ساکن هستيد.
سوال 308 :
- تعدادى از دانشجويان شهرستانى مقيم تهران هستيم که براى انجام کارهاى عملى به خارج از دانشکده مى‌رويم و بعضى از دانشجويان اظهار مى‌دارند که اين خروج ما خروج از محله‌اى است به محله ديگر، لذا مى‌گويند نماز ما شکسته [است] و نمى‌توانيم روزه بگيريم، وظيفه ما را بيان فرمائيد؟
جواب:
- اگر در محلّى از تهران قصد اقامت ده روز نماييد بعد از خواندن يک نماز چهار رکعتى، رفت و آمد تا کمتر از چهار فرسخ ضرر به قصد اقامه نمى‌زند.
استفتاءات، ج1، ص: 219
سوال 309 :
- اينجانب در سال 56 از شهرستانى براى تحصيل به تهران آمده و قصد توطن نموده‌ام و در محلّه‌اى از تهران مستأجر هستم که در آينده آن محلّه را ترک مى‌کنم، لذا تقاضا دارم که روشن فرماييد که حکم نماز و روزه‌ام با توجه به اينکه مادام العمر در تهران اقامت خواهم داشت چه مى‌شود؟
جواب:
- در فرض مسأله حکم مسافر را داريد و تا در يک محلّه قصد اقامت ده روز و خارج نشدن از آن را نکنيد نماز شکسته و روزه صحيح نيست.
سوال 310 :
- کسانى که از شهرستانهاى مختلف براى ادامه تحصيل به تهران آمده‌اند و مدت تحصيل آنها 3 سال طول مى‌کشد نمازشان شکسته است يا کامل؟ در صورتى که محل تحصيل آنها در دو نقطه است که فاصله آن دو نقطه کمتر از 4 فرسنگ مى‌باشد (و مرتبا در شهر به خاطر ايجاب شغلى در رفت و آمد هستند)؟
جواب:
- بدون قصد ماندن ده روز در يک محله حکم مسافر دارند.
سوال 311 :
- افرادى که قصد دارند دو سال و يا بيشتر در تهران بمانند و محل کار و محل سکونتشان در دو منطقه جداگانه باشد به فتواى حضرت امام بايد نماز قصر بخوانند، اولا- حداکثر فاصله بين دو منطقه که دليل قصر در نماز مى‌گردد چه حدّ مى‌تواند باشد؟ ثانيا- با شرط کمتر از چهار فرسخ فاصله بين دو منطقه محل کار و محل سکونت مى‌توانند قصد ده روز نمايند؟ و نماز را هم در محل کار و هم در محل سکونت تمام بخوانند؟ و همچنين براى افرادى که تهران وطن آنان است در صورتى که اگر وطن در تهران محدوده سکونت محسوب گردد محل کار و محل سکونتشان دو محل جداگانه باشد، در چه صورت نماز
استفتاءات، ج1، ص: 220
آنان قصر است؟
جواب:
- محل سکونت و کار اگر در يک محلّه است مى‌تواند قصد اقامت کند و روزه بگيرد و نماز تمام بخواند ولى اگر دو محل باشد قصد اقامت صحيح نيست مگر آنکه از اول قصد اقامت در يک محله نمايد و نماز تمام بخواند بعدا تا سفر جديد پيش نيامده حکم اقامت باقى است.
سوال 312 :
- اينجانب اهل دامغان مى‌باشم گاهى يک ماه در تهران بوده‌ام ده روز دامغان ولى اغلب يک ماه در دامغان و ده روز يا کمتر در تهران بوده‌ام تا اين که تهران را به عنوان وطن برگزيدم تکليف نماز و روزه‌هايى که بجا آورده‌ام چه مى‌شود؟
جواب:
- اگر بنا گذاشتيد براى هميشه مدتى از سال را در محلّه معينى از تهران زندگى نماييد آن محلّه وطن شما محسوب مى‌شود و نماز و روزه شما در آنجا تمام است در غير اين صورت در تهران حکم مسافر داريد و نماز و روزه گذشته اگر بر خلاف وظيفه مقرره انجام گرفته قضا دارد.
سوال 313 :
- وطن شخصى تهران است و منزلش ميدان آزادى است و محل کارش نارمک است و مسافت بين منزل و محل کارش چهار فرسخ شرعى است
استفتاءات، ج1، ص: 221
استفتاءات ج1 227 س 333 ..... ص : 227
شايع است که فتواى جنابعالى جمع بين شکسته و تمام است، آيا صحت دارد؟
جواب:
- جمع احوط است اگر چه حکم مسافر دارد.
سوال 314 :
- وطنم تبريز مى‌باشد و خدمت سربازى را در تهران مى‌گذرانم و از منزل تا محلّ کارم زياد دور نيست آيا مى‌توانم نمازم را تمام خوانده و روزه بگيرم؟
جواب:
- اگر منزل و محلّ کار شما در دو محلّه است بدون قصد ده روز در يکى از دو محلّه حکم مسافر داريد و اگر در يکى از دو محلّه قصد کرديد و بعد از ماندن ده روز به محلّه ديگر برويد در صورتى که فاصله کمتر از 5/ 22 کيلومتر باشد نماز شما شکسته نمى‌شود.
سوال 315 :
- هل انّ الشخص المرتبط بوظيفة حکوميّة فى طهران و الذى يقع محل سکناه فى محلة و دائرته فى محلة اخرى (المحلات فى طهران متصله) هل ان عليه ان ينوى الاقامة من اجل ان تکون صلاته تامة؟
جواب:
- لا يجب عليه قصد الاقامة نعم لونوى الاقامة يجب عليه اتمام الصّلوة.
سوال 316 :
- اذا نوى الشخص السابق الاقامة فى بيته لمدة عشرة ايام فهل هذا يعنى انّ عليه أن لا يذهب الى دائرته، اذا علمنا انّ دائرته لا تبعد عن بيته اربعة
استفتاءات، ج1، ص: 222
فراسخ، بل اقل من ذلک؟
جواب:
- اذا تحقق الاقامة فى بيته فالذهاب الى ما دون المسافة لا مانع منه و لا يضرّ باقامته.
سوال 317 :
- گفته شده که اگر مسافرى وارد تهران شود بايد ده روز در محله‌اى قصد کند و جايى نرود و پس از ده روز مى‌تواند تا کمتر از چهار فرسخ برود و نماز را هم تمام بخواند. آيا اين حکم صحيح است؟
جواب:
- الزام در اقامت ده روز در يک محل ندارد؛ ولى اگر خواست نماز را تمام بخواند بايد قصد کند ده روز در يک محل بماند و بعد از چنين قصدى و خواندن يک نماز چهار رکعتى تا به مقدار مسافت شرعى سفر نکرده حکم اقامت باقى است.
سوال 318 :
- کسى که منزلش در شهر رى مى‌باشد و به خانه يکى از اقوامش که مثلا در خيابان تهران پارس است مى‌رود در صورت ماندن چند روز، تکليفش به چه صورت است؟
جواب:
- اگر منزل فاميل تا شهر رى به مقدار چهار فرسخ شرعى باشد بدون قصد ماندن ده روز نماز قصر است.
سوال 319 :
- اينجانب در حومه شهر واشنگتن زندگى مى‌کنم و تا محل کارم
استفتاءات، ج1، ص: 223
(دفتر حفاظت منافع جمهورى اسلامى ايران) 25 کيلومتر فاصله دارم اقامت بنده در آمريکا دائمى نبوده و بخواست خداوند ان شاء اللّه در عرض يکى دو سال آينده به ايران عزيز باز مى‌گردم و بنا بر فتواى حضرت امام اينجانب در محل کار حکم مسافر را دارم. چون مسافرت از منزل به محل کار تقريبا هر روز انجام مى‌شود آيا در منزل بايد نماز را شکسته بخوانم يا آنکه نمازم کامل است؟
جواب:
- در فرض سوال در منزل هم نماز شکسته است.
سوال 320 :
- اگر کسى منزلش در شرق تهران باشد و مجبور باشد که هر روز حدود 18 کيلومتر از شرق به غرب و 18 کيلومتر از غرب به جنوب و 18 کيلومتر از جنوب به منزلش برود نماز و روزه‌اش چه صورت دارد؟
جواب:
- اگر مسير ذکر شده را بدون عبور در اثناء به منزل مى‌پيمايد در فرض مرقوم در مسير راه حکم مسافر دارد.
سوال 321 :
- اگر کسى در بلد کبير از مسکن تا محل کارش 16 کيلومتر مسافت است و چون پاس بخش است محوطه کارش 4 کيلومتر است که معمولا هر روز سه بار دور مى‌زند، آيا نمازش شکسته است يا خير؟
جواب:
- بايد شکسته بخواند مگر اين که مسکن وطن او باشد که در هر دو محل بايد تمام بخواند.
سوال 322 :
- شخصى چند سال پيش از شهرستان مهاجرت نموده و اکنون در
استفتاءات، ج1، ص: 224
تهران به استخدام دولت در آمده و زندگى مى‌نمايد، ايشان فاقد مسکن و ساير مستقلات در تهران مى‌باشد، ليکن قصد دارد در صورت تأمين آسايش و بالأخص با داشتن خانه مسکونى، هميشه در تهران بماند و چنانچه نتوانست خانه‌اى تهيه نمايد، به محلّ تولد خود منتقل و شهر خود را جهت سکونت اختيار نمايد، ضمنا اين شخص علاقه‌اى جزئى هم به زادگاه خويش دارد و تا کنون با آنجا قطع رابطه نکرده است؛ مع الوصف آيا تهران براى وى وطن اصلى محسوب مى‌شود يا محلّ تولد؟ متذکر مى‌شود: منزل فعلى وى تا محلّ کارش در يک منطقه يا محل قرار نگرفته و با هم در حدود دو کيلومتر فاصله دارند.
جواب:
- در فرض مرقوم در تهران حکم مسافر دارد و در وطن اصلى حکم وطن باقى است.
سوال 323 :
- کسانى که از حضرتعالى تقليد مى‌کنند بفرمائيد هر کسى که محل کارش در کارخانه ايران ناسيونال و منزلش در تهران است و از درب منزل تا محل کار حدود 30 کيلومتر فاصله داشته باشد و از آخر تهران حدود 15 کيلومتر و کمتر تا محل کار، آيا اينطور افراد مى‌توانند محل کار خود را وطن قرار دهند- با توجه به اين موضوع که در مدت 24 ساعت بيشتر اوقات خود را در کارخانه مى‌گذرانند- و پيرو آن نماز را درست بخوانند و روزه بگيرند؟
جواب:
- محلى که محل سکونت دائم قرار داده ميشود وطن است و تنها با محل کار بودن وطن نميشود.
سوال 324 :
- فردى که تهران را وطن خود قرار داده است آيا تمام شهر تهران
استفتاءات، ج1، ص: 225
جزء وطنش محسوب مى‌گردد يا فقط محدوده‌اى که سکونت دارد وطنش است؟
جواب:
- ميزان محلّه‌اى است که در آن محل قصد زندگى دائمى دارد.
سوال 325 :
- کسى که تهران وطن او محسوب مى‌شود و بدون اعراض وطن ديگرى اختيار کرده و در تهران هيچگونه ملکى و يا وابستگى به جز علاقه به وطن ندارد آيا در مواقعى که در تهران کار ادارى دارد و در نقاط مختلف تهران رفت و آمد مى‌کند و يا به مهمانى در منزل يکى از اقوام مى‌رود حکم او در مورد نماز از نظر قصر بودن يا نبودن چگونه است و آيا اين شخص حدّ ترخّص را از کجا مى‌تواند حساب کند؟ آيا تهران را کلا وطن خود محسوب نمايد و يا خير؟
(با در نظر گرفتن فتواى امام در مورد شهرهاى بزرگ مثل تهران از نظر حد شرعى).
جواب:
- همان قسمت از تهران که وطن او بوده تا از آن اعراض نکرده بحکم وطن باقى است.
سوال 326 :
- نماز و روزه گذشته کسانى که از فتواى حضرت امام در مورد بلاد کبيره اطلاعى نداشته‌اند، احتياج به اعاده هست يا خير؟
جواب:
- اگر بر خلاف وظيفه مقرره انجام گرفته قضاء دارد.
قصد اقامت
سوال 327 :
- قدورد فى "صدق الاقامة" فى تعليقتکم على العروة قواطع السفر قولکم: "لا بأس لنحو ساعة او ساعتين مما لا يضر عرفا باقامة العشرة" لذلک
استفتاءات، ج1، ص: 226
يرجى هل المراد من عدم البأس بالساعتين مثلا هو مجموع العشرة ايام؟ اوان المراد مجموع النهار کما هو مقتضى التعليق على کلام الماتن الذى جوز الخروج نهارا؟
جواب:
- المراد هو الخروج من محل الاقامة ساعة الى ساعتين فى مجموع العشرة.
سوال 328 :
- هل المراد من العرف المذکور هو خصوص عرف البلد الذى يسکن فيه؟ فان من الممکن اختلاف الاعراف و بالنتيجة اختلاف حکمها؟
جواب:
- العبرة بعرف بلد الاقامة.
سوال 329 :
- در مسأله شماره 1338 رساله بيان شده: "مسافرى که مى‌خواهد ده روز در محلى بماند، اگر از اوّل قصد داشته باشد که در بين ده روز به اطراف آنجا برود، چنانچه جايى که مى‌خواهد برود، از مقدار ترخّص دورتر باشد، بايد در همه ده روز نماز را تمام بخواند. و اگر از مقدار ترخّص دورتر باشد، بايد در تمام ده روز نماز را شکسته بخواند. ولى چنانچه بخواهد يک ساعت يا دو ساعت برود و برگردد در همه ده روز بايد نمازش را تمام بخواند." لطفا بفرماييد، آيا در مدّت ده روز اوّل هر روز مى‌تواند به مدّت يک ساعت يا دو ساعت برود و برگردد يا اينکه در مدّت ده روز فقط يک بار مى‌تواند به مدّت يک يا دو ساعت برود و برگردد. و همچنين در مورد رفت و برگشت ده روز دوّم و سوّم فتواى حضرتعالى را بيان نماييد.
جواب:
- در فرض مسأله در تمام ده روز اقامه، بايد قصد بيشتر از يک مرتبه به مقدار يک ساعت بيرون رفتن نداشته باشد. ولى بعد از تحققّ قصد اقامه و خواندن نماز چهار رکعتى بيرون رفتن هر روز به هر مدّت کمتر از مسافت شرعى مانع ندارد.
استفتاءات، ج1، ص: 227
سوال 330 :
- آيا کسى که مى‌خواهد در غير وطن خود قصد اقامت ده روز کند، تا چه اندازه‌اى قصد خروج از محل اقامت، اشکال ندارد؟
جواب:
- قصد خروج از محل اقامت به مدت يکى دو ساعت تا کمتر از 5/ 22 کيلومتر براى يک بار در طول ده روز به قصد اقامت ضررى نمى‌زند و بيشتر از آن مضر است.
سوال 331 :
- اذا نوى شخص الأقامة عشرة ايام فکم مرة يسوغ له مغادرة محل الاقامة الى ما دون المسافة خلال العشرة؟
جواب:
- اذا کان من قصده حينما نوى الأقامة ذلک جاز له قصد الخروج الى ما دون المسافة بقدر ساعة الى ساعتين.
سوال 332 :
- در تحرير، بيرون رفتن به باغات و مزارع را مى‌فرمائيد اشکال ندارد آيا تکرار و قصد تکرار هم اشکال درش نيست؟
جواب:
- رفتن به محدوده محل اقامت اگر تکرار هم شود اشکال ندارد.
سوال 333 :
- مسافرى در يک محل قصد اقامت ده روز مى‌نمايد، آيا دور شدن چهار فرسخ از محل، قصد اقامت را از بين مى‌برد يا خارج شدن از حدّ ترخص؟
استفتاءات ج1 236 ج ..... ص : 236
استفتاءات، ج1، ص: 228
جواب:
- بعد از محقق شدن قصد اقامه با رفتن به کمتر از چهار فرسخ حکم اقامه باقى است.
سوال 334 :
- کسانى که بلاد کبيره وطن آنها نمى‌باشد، اگر بدانند که حداقل يک روز را در مدّت ده روز از محل سکونت خود به محل ديگرى مى‌روند، در اين صورت آيا مى‌توانند قصد اقامت نمايند؟
جواب:
- نمى‌توانند قصد کنند و حکم مسافر دارند.
سوال 335 :
- اگر بعد از 30 روز ترديد در مسافرت تمام بايد خواند حالا آيا اگر به جهت ديگر شکسته مى‌خوانده مثل اينکه بيش از يک ساعت و دو ساعت از حد ترخّص هر روز بيرون مى‌رفته آيا بعد از سى روز هم تمام بخواند؟
جواب:
- حکم مذکور در صورتى است که در يک محل سى روز مترددا بماند.
سوال 336 :
- اگر کسى ده روز قصد اقامت نمود، مى‌تواند تا دو ساعت از حدّ ترخّص خارج شود و نماز او هم شکسته نمى‌شود، ولى اگر کسى سى روز مردد در مکانى بماند، بعد از سى روز بايد نماز را تمام بخواند و لو اين که دو روز بماند؛ سوال اين است: اگر در بين اين دو روز که بايد نمازش را تمام بخواند براى دو ساعت از حدّ ترخّص خارج شود حکمش چيست؟
جواب:
- تا به حدّ مسافت شرعى با قصد مسافت خارج نشده، نمازش تمام است.
استفتاءات، ج1، ص: 229
سوال 337 :
- اينجانب ساکن تهران هستم و براى مدّت نامشخصى به يکى از شهرهاى خوزستان اعزام شده‌ام و هر ماه براى مرخصى به تهران مى‌آيم و از زمان ورود به خوزستان قصد اقامت ده روز کرده و ملزم هستم که فاصله محل قصد اقامت تا محل کارم را (در حدود 5 کيلومتر) روزانه طى کنم، لطفا بفرماييد:
انجام فرائض دينى من چه صورتى دارد؟
جواب:
- اگر محل سکونت و محلّ کار شما در يک شهر باشد، قصد ده روز محقق مى‌شود و اگر محلّ کار، خارج شهر محلّ سکونت باشد، در فرض مزبور قصد ده روز محقق نشده و حکم مسافر داريد.
سوال 338 :
- اگر کسى که قصد داشته باشد ده روز در محلّى غير از وطن بماند، از آن محل به محلّه‌هاى ديگر شهر و روستاهاى اطراف رفت و آمد کند، در صورتى که فاصله آنها تا محلّ قصد اقامت کمتر از 5/ 22 کيلومتر باشد، وظيفه‌اش نسبت به نماز و روزه‌ها چيست؟
جواب:
- در فرض مرقوم حکم مسافر داريد، بلى در صورتى که قصد ماندن ده روز در يک محل نماييد و بعد از آن به کمتر از مسافت برويد، نماز شکسته نمى‌شود.
سوال 339 :
- در شهرى غير از وطن خويش سکونت دارم، محل کارم ده کيلومتر خارج از همين شهر است و قصد اقامت دائم نيز در آنجا ندارم، آيا مى‌توانم در حالى که هر روز به سر کار مى‌روم، قصد اقامت ده روز در محلّ سکونت نموده، نمازم را تمام بخوانم؟
استفتاءات، ج1، ص: 230
جواب:
- با فرض اين که ده روز فقط در محل سکونت نمى‌مانيد، نمى‌توانيد قصد کنيد.
سوال 340 :
- اگر کسى قصد کند که در جايى ده روز بماند و بداند که در بين ده روز از حدّ ترخّص خارج مى‌شود، آيا قصد او منعقد مى‌شود يا نه؟ و اگر نداند که از حدّ ترخّص خارج مى‌شود- ولى خارج مى‌شود- آيا بعد از برگشتن نياز به قصد مجدّد دارد؟
جواب:
- هنگام قصد اقامت ده روز، قصد خروج از حدّ ترخّص محلّ اقامت به مدت يکى دو ساعت مضر نيست و بيش از آن اگر قصد دارد خارج شود ضرر به نيّت اقامت مى‌رساند و در موردى که قصد خروج مضر نيست در بازگشت تجديد نيّت لازم نيست.
سوال 341 :
- شخصى در محلى قصد ده روز نموده نماز و روزه‌اش را تمام مى‌خواند حال بنا بر جواز مسافرت به ما دون سفر اگر اين شخص در بين ده روز اتفاقا به وطن خود مسافرت نمايد در صورتى که فاصله‌اش هشت فرسخ نباشد آيا چون به وطن رسيد قصدش به هم نمى‌خورد و لو اينکه رفتن و اقامت و برگشتن دو سه ساعت بيشتر طول بکشد؟ يا اينکه قصدش به هم مى‌خورد و بعد از برگشتن مى‌بايستى يا قصد کند يا نمازش را شکسته بخواند؟ نظر مبارک را بيان فرمائيد.
استفتاءات، ج1، ص: 231
جواب:
- در فرض مرقوم قصد به هم نخورده است و نمازش تمام است و تجديد قصد لازم نيست.
سوال 342 :
- اگر مسافرى در محلى که سفر کرده و از بلاد کبيره نيست قصد اقامت ده روزه نمايد بعد از آنکه ده روز در آنجا اقامت کرد و روز يازدهم به روستايى برود که فاصله آن تا محل اقامت يک فرسخ باشد و يک روز در آنجا بماند آيا در آن يک روز نماز وى شکسته است يا نه و همچنين پس از باز- گشت به محل اقامت لازم است دوباره قصد عشره بنمايد يا خير؟
جواب:
- اگر موقع رفتن به روستا قصد سفر جديد ندارد و بازگشت به محل اقامت به حساب محل اقامت است نماز در روستا و در محل اقامت در فرض مرقوم تمام است و نيازى به تجديد قصد اقامت نيست.
سوال 343 :
- اگر کسى در جايى قصد اقامت نمود و پس از آن هر روز مى‌خواهد براى کار کردن بمادون مسافت شرعى برود، آيا نماز او تمام است يا قصر؟ و اگر از اوّل قصد داشته باشد که بعد از ده روز برود و برگردد يا تصادفا چنين تصميمى بگيرد، آيا با هم فرقى دارند يا نه؟
جواب:
- اگر بعد از ده روز به کمتر از مسافت رفته، نماز او تمام است، هر چند از اوّل قصد آن را داشته باشد.
سوال 344 :
- اگر شخصى، با رعايت شرايط، در محلى قصد اقامت ده روز کند ولى بعدا براى کارى پيش بينى نشده بخواهد بيش از يک بار و بيشتر از
استفتاءات، ج1، ص: 232
چند ساعت تا کمتر از مسافت 5/ 22 کيلومتر از محل اقامت خود خارج شود آيا به اقامت او ضرر مى‌زند؟
جواب:
- اگر از اول قصد خروج نداشته و حداقل يک نماز چهار رکعتى را با نيت اقامت خوانده است بعد از آن خارج شدن به مقدار کمتر از مسافت شرعى، هر چند بار و چند ساعت به قصد اقامت ضرر نمى‌زند.
سوال 345 :
- اينجانبان پرسنل پدافند هوائى جزيره کيش به عرض عالى مى‌رسانند که محل خدمت و انجام وظيفه و محلّ اقامت ما تا شهر کيش کمتر از چهار فرسخ و بيشتر از حدّ ترخّص است و در بين ده روز بطور مکرّر از حدّ ترخّص خارج مى‌شويم و مدّت خدمت ما در اين جزيره بعضى دو سال و بعضى سه سال و بعضى تا پنج سال است آيا با اينکه در بين ده روز هر روز يا يک روز در ميان و يا دو روز در ميان چند ساعت از حدّ ترخّص خارج مى‌شويم قصد اقامه محقّق مى‌شود يا نه تکليف نماز و روزه ما چيست؟
جواب:
- اگر در حين اقامت ده روز بناى خارج شدن از محل اقامت به بيش از يکى دو ساعت دارند قصد اقامت متحقّق نمى‌شود ولى اگر بار اول بناى خارج شدن نداشته باشند پس از نيت اقامت و خواندن يک نماز چهار رکعتى تا سفر هشت فرسخى پيش نيامده حکم اقامت باقى است.
استفتاءات، ج1، ص: 233
سوال 346 :
- براى فردى که در شهرى غير از وطن خود، قصد اقامت ده روز کرده است، حدّ ترخص چقدر مى‌باشد؟
جواب:
- بايد قصد کند که از شهر و حدود عرفيّه آن خارج نشود.
سوال 347 :
- در رساله مسأله 1347 فرموده‌ايد:
"مسافرى که قصد کرده 10 روز در محلى بماند اگر بيشتر از ده روز در آنجا بماند تا وقتى مسافرت نکرده بايد نمازش را تمام بخواند و لازم نيست دوباره قصد ماندن ده روز کند".
خواهشمندم بفرماييد که مقصود از مسافرت در اينجا طى کردن حدّ شرعى است؟ يا گذشتن از حد ترخّص هم مسافرت محسوب مى‌شود؟
جواب:
- منظور سفر شرعى به مقدار مسافت است.
سوال 348 :
- در حدود چهارده سال قبل، از قوچان محل تولدم به مشهد و بعد از يک سال به تهران آمده و استخدام شدم. و بعد از هشت سال جهت کار به بندر عباس منتقل شدم. و دوباره بعد از سه سال به تهران برگشتم. و در يکى از خانه‌هاى سازمانى مسکن گزيدم.
با توجه به اينکه در گذشته تهران را وطن خود قرار داده، و از زادگاه خود اعراض وطن نمودم و قصد دارم منزلى که حدودا شش کيلومتر با محل کارم فاصله دارد تهيه نمايم، در ضمن منزل کنونى من با محل کارم در حدود دو کيلومتر فاصله دارد، لطفا بفرماييد:
آيا در منزل کنونى حکم مسافر را دارم؟ در اين صورت که حکم مسافر را داشته باشم، آيا در صورت قصد ده روز کردن و صبح به محل کار رفتن و بعد از ظهر برگشتن، اين قصد را از بين نمى‌برد؟ حکم نمازها و روزه‌هاى گذشته چه
استفتاءات، ج1، ص: 234
صورتى پيدا مى‌کند؟
جواب:
- در محل فعلى در فرض مرقوم حکم مسافر داريد و چنانچه محل سکونت با محل کار در يک محله محسوب باشد قصد ده روز در يک محله صحيح است و نماز و روزه تمام است، ولى اگر دو محله محسوب باشد، با فرض خروج روزانه از منزل به محل کار قصد اقامت صحيح نيست و نماز و روزه قصر است و نمازهاى گذشته اگر مخالف وظيفه مقرره انجام شده قضاء دارد.
سوال 349 :
- اينجانب در پادگان محل خدمتم که در تهران مى‌باشد، قصد ده روز نموده نماز را تمام خوانده و ماه رمضان هم روزه گرفتم، در اين مدت هر سه روز يک مرتبه به منزل يکى از بستگان که در حدود پانزده يا شانزده کيلومترى پادگان واقع شده بود، مى‌رفتم و روز بعد بر مى‌گشتم و اطلاعى از فتواى امام در مورد بلاد کبيره نداشتم، لطفا بفرماييد، تکليفم در برابر نمازها و روزه‌هاى انجام شده چيست؟
جواب:
- اگر از اوّل قصد داشتيد در دو محلّه ده روز بمانيد قصد اقامت صحيح نيست و حکم مسافر داريد.
سوال 350 :
- انّى طبيب بيطرى مهجّر من العراق اسکن فى قزوين و لست مستوطنابل ناو الرجوع الى اهلى و بلدى فى العاجل القريب (ان شاء اللّه) و انّ
استفتاءات، ج1، ص: 235
عملى يستوجب الخروج الى المسافة الشرعيه احيانا فى کل يوم و احيانا بين يوم و يوم و من المعلوم انّ عملى فى هذه السفرات الطبابة البيطرية و على هذا لا يتم لى الاقامة فى البلد الذى اسکن فيه، فهل صلوتى فى البلد و فى اثناء السفر تامة ام اقصر فى صلوتى؟
جواب:
- يجب القصر فى مفروض السوال.
سوال 351 :
- طلابى که به جبهه جنگ براى تبليغ مى‌روند با قصد ده روز مى‌توانند در يک جا نماز خود را تمام بخوانند؟
جواب:
- اگر مى‌دانند ده روز در يک جا مى‌مانند قصد محقّق است و بايد نماز را تمام بخوانند.
سوال 352 :
- رزمندگانى که در جبهه‌ها هستند و يا امثال آنها که صد در صد نمى‌دانند چند روز در يک محل مى‌مانند و در عين حال احتمال دارد که دهها روز در همان جا بمانند آيا مى‌توانند قصد اقامت ده روز کنند؟
جواب:
- اگر يقين به ماندن ده روز در يک محل نداشته باشند نمى‌توانند قصد اقامت ده روز کنند ولى اگر به حال ترديد سى روز در يک محل ماندند از روز سى و يکم نماز ايشان تمام و روزه‌شان صحيح است.
استفتاءات، ج1، ص: 236