نماز قضاء
سوال 171 :
- اينجانب نمى‌دانم که روزه و نماز بدهکار هستم يا خير (به خاطر نمى‌آورم) تکليف چيست؟
جواب:
- با فرض شکّ در فوت چيزى بر شما نيست.
سوال 172 :
- بنده هم اکنون 17 ساله مى‌باشم و تقريبا در سن 14 سالگى شروع به بلوغ شرعى نموده‌ام اما چون فکر مى‌کردم که نماز را بايد از سن 15 سالگى شروع کرد لذا مدتى نماز و روزه و تمامى واجبات را ترک کردم حال
استفتاءات، ج1، ص: 173
تکليفم چيست؟
جواب:
- بايد قضاى نماز و روزه‌اى که در زمان بلوغ ترک کرده‌ايد را بجا آوريد.
سوال 173 :
- شخصى يک چشمش را عمل جراحى نموده و دکتر سفارش کرده نبايد سرت را تکان بدهى چون براى چشمت ضرر دارد و نبايد وضوء و تيمم کنى، و بدون طهارت و بدون اينکه رو به قبله باشد نماز خوانده آيا صحيح است؟
جواب:
- در فرض مرقوم نمازها را بايد احتياطا قضاء نمايد.
سوال 174 :
- بيمارى که در بيمارستان به طورى صدمه ديده که قادر به حرکت از روى تخت نيست و نمى‌تواند موقع قضاى حاجت، خود را تطهير نمايد، آيا بعد از اين که خوب شد، بايد نمازهايش را قضا کند؟
جواب:
- اگر به وظيفه عمل کرده قضا لازم نيست.
سوال 175 :
- بنده در بسيارى از روزها بر اثر شدت بيمارى نتوانسته‌ام نماز يوميه‌ام را بخوانم و اکنون خيلى نماز قضا دارم و ترتيب قضا شدن آنها را نيز نمى‌دانم چون تعداد آنها خيلى زياد است و حساب از دستم خارج است مرا راهنمائى کنيد؟
جواب:
- هر مقدار از نمازها که يقين داريد فوت شده بايد قضاء نمائيد و ترتيب واجب نيست مگر بين ظهرين و عشائين.
سوال 176 :
- شخصى که مدت 2 يا 3 روز بى هوش بوده آيا نمازهائى را که
استفتاءات، ج1، ص: 174
در اين مدت نخوانده قضا لازم است يا خير؟
جواب:
- اگر تمام وقت بى هوش بوده و به دست خودش بيهوش نشده قضاء ندارد.
سوال 177 :
- اگر در خواندن نماز صبح احتياج به کمک داشته باشد و به موقع نتوانند کمک کنند مى‌تواند نماز صبح را قضا کند؟
جواب:
- تأخير نماز تا بعد از وقت جايز نيست و به هر نحو مى‌تواند بايد در وقت نماز را بخواند.
سوال 178 :
- جوانى هستم 18 ساله که در جبهه بر اثر انفجار گلوله لگنم شکست و بعد از گذشت چند هفته ناراحتى‌ام از بابت شکستن لگن رفع شد اما متوجه شدم که ديگر کنترل ادرار خود را ندارم، و در تمام اين مدت تا به امروز نمازم را نخواندم از شما مى‌خواهم تکليف شرعى مرا روشن فرمائيد؟
جواب:
- نمازهاى فوت شده قضاء دارد، براى تحصيل طهارت در نماز بايد به وظيفه مسلوس که در رساله مذکور است عمل نمائيد.
سوال 179 :
- اينجانب چون قبل از انقلاب اسلامى با رساله سر و کار نداشتم طرز صحيح مسأله طهارت با آب قليل را نمى‌دانستم و قبل از فهميدن مسأله آن، طهارتهاى خود را غلط انجام مى‌داده‌ام، و توجّه به غلط بودن آن نداشتم آيا بايد نمازهايى که با اين نوع طهارت خوانده‌ام قضا کنم؟
استفتاءات، ج1، ص: 175
جواب:
- نمازهايى که ذکر کرده‌ايد، صحيح است.
سوال 180 :
- ما هو حکم من کانت صلاته باطلة او وضوؤه باطل لمدة طويلة جهلا بالحکم الشرعى و بلا تقصير فى تعلّمه للمسائل الشرعيه و بعدها تبيّن له بطلان وضوئه و صلاته فهل يجب عليه قضاء تلک السنين او انّه معذور؟ افتونا وفّقکم اللّه!
جواب:
- مع فرض بطلان الصلوة يجب القضاء.
سوال 181 :
- با توجه به مسأله 247 رساله: "کسى که پيش از شستن صورت، دستهاى خود را تا مچ شسته، در موقع وضو بايد تا سر انگشتان را بشويد و اگر فقط تا مچ را بشويد، وضوى او باطل است"، من با اين که فردى با سواد بودم و رساله هم در اختيار داشتم، نسبت به اين مسأله بى اطلاع بودم و مدت 14 سال وضوى خود را بدين طريق مى‌گرفتم که: دستها را فقط تا مچ مى‌شستم و نيّتى هم که در وضو داشتم تا سر مچ بوده؛ نمازهايى که با اين وضوها خوانده‌ام چه صورتى دارد؟
جواب:
- نمازهايى که با وضوى به کيفيّت مزبور خوانده‌ايد صحيح نيست و بايد قضاى آنها را بجا آوريد.
سوال 182 :
- به مدت 3 سال، هر گاه به علّت جنابت محتاج به غسل مى‌شدم، اينطور فهميده بودم که هر وقت غسل کنم اشکالى ندارد و لازم نيست فورا غسل کنم و با اين که آب کاملا در اختيارم بود تا چند روز نمازهايم را با تيمم مى‌خواندم و بعدا غسل مى‌کردم و ضمنا فکر مى‌کردم که مسأله را درست
استفتاءات، ج1، ص: 176
استفتاءات ج1 182 س 202 ..... ص : 182
مى‌دانم! آيا بايد نمازهايم را دوباره بخوانم؟
جواب:
- نمازهايى که در حال جنابت و پيش از غسل خوانده شده قضاء دارد.
سوال 183 :
- مولاى! فى الفترة من 15- 20 سنة من عمرى و قبل زواجى کانت تمر علىّ ايّام أبقى فيها جنبا و اترک الصّلاة لحيائى ان اغتسل امام اهلى و عند نهاية الاسبوع اغتسل و اصلى و ابقى مطلوبا الصلاة الّتى ترکتها حتى تراکمت الصّلاة القضاء علىّ بحيث لا استطيع تقدير عددها کم يوم بالضبط و لکن أحتمل ان تکون تتراوح بين سنة واحدة الى ثلاث سنوات فماذا اعمل؟
جواب:
- يجب قضاء الصلوة بالمقدار المعلوم ترکها.
سوال 184 :
- هنگامى که شروع به انجام واجبات کردم گاهگاهى جنب مى‌شدم ولى چون از خانواده شرم داشتم براى غسل به حمام نمى‌رفتم و با همان حالت جنب البته با تيمم نمازم را مى‌خواندم حال چه دستورى مى‌فرمائيد؟
جواب:
- خجالت کشيدن عذر نيست و اگر عذرى نداشته‌ايد بايد نمازهاى مذکور را قضاء کنيد.
سوال 185 :
- 1- آيا به علّت باطل بودن غسلهايى که با آنها نماز خوانده‌ام (در حدود پنج سال)، بايد مسافرتهايى را که در اين مدت داشته‌ام، حساب کرده و به مقدار آنها قضاى نماز را شکسته بخوانم؟ و اگر در محاسبه تعداد نمازها شک کردم، آيا مقدار کم را عمل کنم يا مقدار زياد آن را؟
2- چه مى‌فرماييد در مورد پير زنها و از کار افتاده‌ها که نمازشان به اين علت (باطل بودن غسل) باطل بوده؟
استفتاءات، ج1، ص: 177
جواب:
1- بلى، قضاى نمازهايى که مسافر بوده‌ايد شکسته است و مقدارى که يقين داريد (مقدار کم) را قضا کنيد.
جواب :
فرقى در کار نيست.
سوال 186 :
- فردى به علّت سهل انگارى و ندانستن مسأله با عرق جنب از حرام نماز خوانده تکليف نمازهايى که قبلا با اين وضع خوانده، چيست؟
جواب:
- احتياطا نمازها را قضا کند.
سوال 187 :
- شخصى مقلّد مرجعى بوده و به فتواى همان مرجع با غسل جمعه نماز مى‌خوانده و در حال حاضر از ايشان به مرجعى ديگر عدول کرده است، آيا نمازهايى که با غسل جمعه خوانده بايد دوباره بخواند يا خير؟
جواب:
- اگر تقليد صحيح بوده نماز صحيح و اعاده آن لازم نيست.
سوال 188 :
- حکم نماز و عبادات انجام شده در لباسهايى که از پول خمس نداده تهيه شده‌اند و ملتفت نبوده‌اند چيست؟ آيا بايد قضا شوند؟
جواب:
- اگر علم نداشته‌اند قضا واجب نيست.
سوال 189 :
- اگر از مقلدين حضرتعالى در مسأله قصر و اتمام در مسافرت و در بلاد کبيره خارق العاده مانند تهران، بواسطه غفلت و عدم اطلاع و يا جاهل بودن (اعم از قاصر و مقصر) بر خلاف فتواى حضرتعالى عمل نموده‌اند؛ آيا نمازها و روزه‌هاى سنوات گذشته را قضا نمايند يا نه؟
استفتاءات، ج1، ص: 178
جواب:
- آنچه بر خلاف فتوى عمل شده و معلوم است بايد قضا شود.
سوال 190 :
- اينجانب از سال 1353 تا 1356، تقريبا به مدّت سه سال در تهران (براى تحصيل) اقامت داشته‌ام، امّا با توجه به عدم آگاهى از فتواى حضرت امام مبنى بر قصر نماز مسافر در شهرهاى کبيره، اينجانب با قصد ده روز اقامت، کليه نمازهاى خود را تمام خوانده‌ام، خواهشمند است تکليف مرا روشن نماييد.
جواب:
- نمازهايى که بر خلاف وظيفه عمل کرده‌ايد بايد قضا شوند، بلى اگر در وقتى نماز خوانده‌ايد که تهران کبيره نبوده يا شک داريد، قضا لازم نيست.
سوال 191 :
- اگر کسى نمى‌دانسته که نمازش را بايد چهار رکعتى بخواند و دو رکعتى خوانده و يا به جاى دو رکعتى چهار رکعتى خوانده (مثلا به اين دليل که از مسأله بلاد کبيره مطلع نبوده است) آيا قضاى نمازها بر وى واجب است؟ در صورتى که قبلا مقلّد مرجع ديگرى بوده چطور؟
جواب:
- در فرض مسأله بايد قضا نمايد مگر آنکه طبق تقليد صحيح عمل شده باشد.
سوال 192 :
- اينجانب در ماه مبارک رمضان با توجه به تحقيقى که کردم، يقين حاصل کردم که مسافت رفت و برگشت منزل تا محل کار کمتر از هشت فرسخ شرعى است لذا روزه‌هاى خويش را گرفتم و نماز را نيز تمام خواندم
استفتاءات، ج1، ص: 179
پس از ماه مبارک رمضان متوجه شدم که تحقيقاتم درست نبوده و مسافت فوق بيش از هشت فرسخ شرعى بوده؛ فتواى حضرت امام در اين مورد چيست؟
جواب:
- بايد نماز و روزها را قضا کنيد.
سوال 193 :
- اينجانب از سال 1354، يک سال در شيراز و چند سال هم در تهران تحصيل کرده‌ام؛ با توجه به اين که حداقل براى چهار سال در تهران خواهم بود و به علّت روشن نبودن مسأله "وطن دوّم"، به گمان اين که تهران وطن دوم محسوب مى‌شود، نماز و روزه خود را مانند وطن بجا مى‌آوردم، در ضمن نمى‌دانم در مدت يک سالى که در شيراز بوده‌ام، آيا نماز و روزه را مطابق احکام مربوط به مسافر انجام داده‌ام يا به طريق وطن دوّم، تکليف چيست؟
جواب:
- اگر اعمالى که انجام داده‌ايد بر خلاف وظيفه بوده بايد قضا نمائيد و در شيراز حکم مسافر داريد. ولى در فرض مسأله قضا واجب نيست.
سوال 194 :
- اينجانب به علّت اين که تا دو سال خود را "دائم السفر" مى‌دانستم نمازها را تمام مى‌خواندم و روزه‌ها را نيز مى‌گرفتم، اکنون بعد از 2 سال فهميده‌ام که اشتباه کرده و در اين دو سال حکم مسافر را داشته‌ام، تکليف چيست؟
جواب:
- در فرض سوال قضا واجب است.
سوال 195 :
- من قبلا مقلّد آيت اللّه بروجردى (ره) بودم، وضعيت شغليم طورى است که طبق فتواى جنابعالى حکم مسافر را دارم، در سال 49 به حضرتعالى عدول نموده و بيش از يک ماه به احکام مسافر عمل کردم و نمازها و روزه‌هاى
استفتاءات، ج1، ص: 180
قبل را نيز قضا نمودم ولى بعدا ديدم که نمى‌توانم قضاى نمازها را بجا آورم و بدون اين که بدانم: "پس از عمل به مسأله‌اى، عدول جايز نيست" مجددا به ايشان عدول نموده و تا کنون نمازها را تمام خوانده‌ام، خواهشمند است بفرماييد: وضعيت نمازها و روزه‌هايى که در اين 12 سال به صورت تمام بجا آورده‌ام چه مى‌شود؟ و در آينده چطور تکاليفم را انجام بدهم؟
جواب:
- حکم مسافر داريد و آنچه را بر خلاف وظيفه عمل کرده‌ايد بايد قضا نماييد.
سوال 196 :
- در خصوص مسائل مستحدثه، عده‌اى از افراد بر حسب اطمينانى که به ديگران داشته‌اند، مسائل دينى خود را از آنها سوال کرده و طبق جواب ايشان عمل کرده‌اند، پس از چند سال معلوم شده است که اشتباه بوده! آيا عباداتى که سوال کننده تا کنون انجام داده قضا دارد؟ ضمن اين که اگر بنا باشد روزه و نمازهاى گذشته را قضاء کند از زندگى عادى باز مانده و تکليف ما لا يطاق مى‌شود!
جواب:
- اگر بر خلاف وظيفه عمل کرده بايد قضا نمايد.
سوال 197 :
- شخصى به علّت سستى و کاهلى در دوران جوانيش نماز نمى‌خوانده ولى اکنون پشيمان شده و مى‌خواهد همه را قضا کند؛ آيا مى‌تواند براى اين که هر چه زودتر و سريعتر نمازهاى قضا را بجا آورد، نمازها را نشسته بخواند؟
استفتاءات، ج1، ص: 181
جواب:
- کافى نيست و بايد ايستاده نماز بخواند.
سوال 198 :
- من نوجوانى هستم که بيشتر از يک سال است به تکليف شرعى رسيده‌ام، بعد از مکلف شدن حدود 3 ماه مرتب نماز مى‌خواندم، ولى بعد از اين 3 ماه به دليل اشتباهاتى که کردم، گول شيطان را خورده قسمتى از فريضه نماز را بجا نياوردم و تا الآن که تقريبا حدود 11 ماه مى‌گذرد نماز نخواندم، ولى بايد عرض کنم که ظرف اين 11 ماه درست است که اين فريضه را بجا نياوردم اما کافر نشده بودم يعنى خدا را قبول داشتم و همينطور پيغمبر اسلام و دوازده امام را و حتى مى‌دانستم که بايد نماز بخوانم چون بر من واجب است يعنى خلاصه منکر نماز نبودم، و حالا من به اشتباه بزرگ خود پى برده‌ام و خيلى پشيمان هستم و مى‌خواهم توبه کنم که اميدوارم خداوند توبه مرا قبول کند، حالا که مى‌خواهم از اين به بعد نماز را مرتب بخوانم آيا بايد نمازهايى را که ظرف اين مدت به جا نياوردم بخوانم و اگر بايد بخوانم براى خواندن آن چه نيتى بايد بکنم؟
جواب:
- توبه شما قبول است انشاء اللّه و نمازهائى که نخوانده‌ايد را به نيت قضاء بخوانيد و از اين به بعد نبايد نماز شما ترک شود.
سوال 199 :
- ما در رژيم سابق به علّت نادانى، حدود 5 سال متوالى نماز نخوانده و روزه هم نگرفته‌ايم و چون از عشاير بوديم در شهر درس مى‌خوانديم، نظر به اين که شهرى که در آن درس مى‌خوانديم وطن اصلى ما نبود، قضاى نمازها
استفتاءات، ج1، ص: 182
را چگونه بايد انجام دهيم؟
جواب:
- قضاى نمازهاى روزهايى که در وطن يا محل اقامه فوت شده، تمام، و قضاى نمازهايى که در سفر بدون قصد ماندن ده روز فوت شده، شکسته است.
سوال 200 :
- نمازهاى صبحى که انسان در مسافرت بوده و به نيت شکسته و مانند نماز غير مسافر خوانده! قضا لازم دارند يا نه؟
جواب:
- نماز صبح شکسته نيست و در فرض سوال قضا واجب نيست.
سوال 201 :
- مکلّفى که در طول زندگى خويش، چندين بار "نماز خواندن" را قطع کرده و بعد از مدتى دوباره شروع به خواندن آن کرده (مدتى نماز مى‌خوانده و مدتى نمى‌خوانده) ولى حالا توبه کرده و مى‌خواهد کليه نمازهاى قضاى خود را بخواند آيا بايد فقط نمازهايى را که نخوانده قضا کند يا اينکه (چنانکه بعضى مى‌گويند) چون در طى اين سالها نمازها را پشت سر هم نخوانده، بايد همه نمازهاى خود را در طول اين سالها بخواند، چه آنها که قضا شده و چه آنها که خوانده؟!
جواب:
- نمازهايى را که خوانده قضا ندارد.
سوال 202 :
- مدّتى در يک محلّ، نمازهاى خود را تمام مى‌خواندم، بعدا فهميدم که مى‌بايست آنها را شکسته بخوانم؛ آيا بايد همه نمازهايى را که در اين مدت خوانده‌ام قضا کنم يا اين که فقط قضاى نمازهاى چهار رکعتى را بجا آورم؟
ستفتاءات ج1 188 س 223 ..... ص : 188
استفتاءات، ج1، ص: 183
جواب:
- اگر نمازها را در جايى که بايد شکسته بخوانيد، تمام خوانده‌ايد، قضا لازم است و نمازهايى که چهار رکعتى نبوده قضا ندارد.
سوال 203 :
- تا يک سال بعد از بلوغ، اعمال خود را بدون تقليد انجام مى‌دادم، بعد از آن مقلّد حضرت امام شدم، بعضى گفتند که چون اعمال گذشته‌ام از روى تقليد نبوده بايد همه نمازها را قضا کنم، من نيز مدّتى به همين نيّت قضاى نمازها را بجا مى‌آوردم ولى بعدا متوجه شدم که اگر نمازهايم مطابق تقليد صحيح بوده، قضا لازم ندارند؛ آيا مى‌شود نمازهايى را که به نيت قضاى آن يک سال خوانده‌ام، به جاى قضاى نمازهاى ديگرى (که احتمالا بر عهده‌ام هست) حساب کنم؟
جواب:
- اگر نماز قضا بر ذمّه او بوده و نماز قضا خوانده، به جاى او محسوب مى‌شود.
سوال 204 :
- عدول از نماز قضايى به نماز قضاى ديگر، در حال نماز چگونه است؟
جواب:
- عدول از لا حق به سابق مانع ندارد.
سوال 205 :
- آيا مى‌توانم نمازهاى قضا شده‌ام را همراه نمازهاى پنجگانه يوميه بخوانم؟ مثلا وقتى که نماز صبح امروز را مى‌خوانم پس از آن يک نماز قضاى صبح نيز بخوانم و آيا مى‌توانم نمازهاى قضا را به جاى نماز شب بخوانم مثلا هر شب نماز قضاى يک شبانه روز يا دو شبانه روز؟
جواب:
- به هر نحو قضاء نماز را بجا آوريد اشکال ندارد.
استفتاءات، ج1، ص: 184
سوال 206 :
- نماز قضا را در جبهه مى‌شود خواند يا نه آيا نماز قضا را در هر پنج وقت مى‌شود خواند يا هر کدام بايد در وقت خود خوانده شود نماز قضاى چهار رکعتى را در جبهه بايد به همان چهار رکعتى خواند يا نه؟
جواب:
- خواندن نماز قضا در جبهه و جاهاى ديگر در حال سفر هم مانع ندارد و اگر تمام قضا شده بايد تمام خوانده شود و وقت معينى ندارد.
سوال 207 :
- آيا مى‌توان وقتى که نماز شب مى‌خوانيم، آن را به جاى نماز قضا حساب کنيم؟
جواب:
- نماز شب به جاى نماز قضا محسوب نيست.
سوال 208 :
- آيا همانطور که بايد نماز صبح و نماز مغرب و عشاء را بلند خواند، به همان صورت هم بايد قضاهاى آنها را بلند خواند يا در قضاء نماز صبح و مغرب و عشاء آهسته خواندن اشکال ندارد؟
جواب:
- بايد بلند خوانده شود.
سوال 209 :
- آيا انسان مى‌تواند قضاى نماز ديروز و امروز را پيش از قضاى سالهاى گذشته يا ماههاى گذشته بجا آورد؟
جواب:
- مانع ندارد.
سوال 210 :
- اگر کسى براى مدتى نماز قضا داشته باشد، حتما بايد به ترتيب (صبح، ظهر، عصر، مغرب، عشا) نمازها را بخواند؟
استفتاءات، ج1، ص: 185
جواب:
- در غير از نمازهائى که در اداى آنها ترتيب معتبر است مثل ظهر و عصر يک روز، و مغرب و عشاء يک شب، ترتيب معتبر نيست و قضاى اين نمازها مثل اداء آنها بايد به ترتيب باشد.
سوال 211 :
- چقدر را در روز به خواندن نمازهاى قضا اختصاص دهم و به آن مقيّد باشم؟
جواب:
- لازم نيست زياد خود را به زحمت بيندازيد.
سوال 212 :
- آيا اعاده نماز به خاطر "به دل نچسبيدن نماز خوانده شده"، جايز است؟ و اصل اعاده مشروع است يا نه؟
جواب:
- در صورت شک، اعاده مطلوب است، مگر اين که منجر به وسواس شود.
سوال 213 :
- اينجانب که حدود 60 سال دارم از ابتداى بلوغ تا کنون، نمازها و روزه‌هاى خود را بجا نياورده‌ام، آيا مى‌توانم تمام سرمايه خود را- که حدود يکصد هزار تومان است- به کسى بدهم تا برايم نماز بخواند؟ و آيا مى‌توانم اين مبلغ را به حساب جنگ يا مستضعفان بدهم و نيت کنم که براى نماز و روزه است؟ (چون مى‌دانم بعد از من کسى برايم شصت سال نماز نمى‌خواند و روزه هم نمى‌گيرد!)
جواب:
- اگر وارثى داريد با او مشورت کنيد و دادن پول به حساب مزبور، کفايت از نماز و روزه نمى‌کند.
استفتاءات، ج1، ص: 186
سوال 214 :
- فردى هستم که قضاى چندين سال نماز و روزه بر من واجب است، آيا مى‌توانم در زمان حيات خويش، نمازها و روزه‌هاى فوت شده را به شخص ديگر واگذار کنم يا خير؟
در صورت امکان، محل مخصوصى براى اين کار وجود دارد که به آنجا مراجعه کنم؟
جواب:
- براى نماز و روزه قضا شده شخص زنده، اجير و نايب گرفتن جايز نيست
بايد شخص وصيّت نمايد تا هر مقدار که خود او نتوانست قضا نمايد بعد از فوت براى او نائب بگيرند.
سوال 215 :
- آيا کسى که نماز قضا دارد مى‌تواند در جبهه نبرد حق عليه باطل شرکت کند، در صورتى که سعى در بجا آوردن نمازهاى قضا را دارد؟
جواب:
- اشکال ندارد.
سوال 216 :
- در مسأله 1372 مى‌فرمائيد از خواندن نماز قضا کوتاهى نکنيد و قضاى آن را بجا آوريد در مسأله 1373 فرموده‌ايد آنهائى که نماز قضا بدهکارند مى‌توانند نماز مستحبى بخوانند در صورتى که نماز مستحبى 2 رکعتى است ولى نماز واجب از 2 رکعت داريم تا 4 رکعتى اين چطور جور مى‌شود؟ در اين باره ما را روشن فرمائيد ديگر اينکه بنده قضاى فراوانى بدهکارم و دلم مى‌خواهد تا آنجا که مى‌توانم قضا نمايم و حال که بنده نماز مى‌خوانم به قصد قضا نيت به قضاى واجب نکنم و تفاوت نماز واجب و نماز مستحبى چيست باز در اين باره ما را راهنمائى فرمائيد؟
استفتاءات، ج1، ص: 187
جواب:
- قضاء نمازهاى واجب فوت شده واجب است و با خواندن نماز مستحبى منافات ندارد ولى نماز مستحبى جاى قضاء نماز واجب را نمى‌گيرد.