معاينه
سوال 1380 :
پزشکان زن براى معالجه خانمهاى بيمار به عورت آنها نگاه مى کنند، اين عمل چه حکمى دارد؟
جواب :
اين کار تنها در صورت ضرورت، و به مقدار ضرورت، جايز است.
سوال 1381 :
لمس و نگاه بدن زن يا مرد کافر براى تشريح، توسّط دانشجويان پزشکى چه حکمى دارد؟
جواب :
تنها به مقدار ضرورت جايز است.
سوال 1382 :
در صورتى که عمل جرّاحى، يا پانسمان، منوط به نظر يا لمس عورت باشد، آيا اولويّت با هم جنس است؟
جواب :
همجنس اولويّت دارد.
سوال 1383 :
بعضى از خانمها براى معالجه به دکتر مرد مراجعه مى کنند. آيا دکتر با علم به اين که اين خانم قادر است به دکتر زن مراجعه کند، مى تواند او را معالجه نمايد؟
جواب :
در فرض سوال دکتر بايد او را به طبيب زن راهنمايى کند; مگر اين که آن زن واقعاً اعتقادى به طبيب زن نداشته باشد، و خود را ناچار بداند.
سوال 1384 :
آيا پرستاران در صورت عدم ضرورت، مى توانند پانسمان بيمارهاى غير همجنس را بررسى و تعويض نمايند؟
جواب :
جايز نيست.
سوال 1385 :
در مراکز بيمارستانى، يا مطب، يا راديولوژى، يا سونوگرافى، که بعضاً بيمار بايد بخشى يا همه بدن خود را عريان نمايد، رفت و آمد پرسنل امرى عادّى است، و معمولا چشمشان به بدن نامحرم مى افتد. آيا اين رفت و آمدها، که گاه ضرورى و گاه ربطى به بيمار ندارد، جايز است؟
جواب :
جز در موارد ضرورت جايز نيست.
سوال 1386 :
سونوگرافى نسوج نرم، مثل بيضه ها، پستان، عروق دست و پا، نيازمند عريان شدن موضع است، و اين مواضع در معرض ديد متخصّص سونوگرافى قرار مى گيرد. با توجّه به اين که متخصّص سونوگراف زن، بسيار کم، و در برخى از شهرها وجود ندارد، رجوع به مردان چه حکمى دارد؟
جواب :
تنها در صورت ضرورت براى درمان جايز است.
سوال 1387 :
در موارد فوق معمولا غير از محلّ مورد معاينه، اطراف آن نيز عريان مى شود. عريان کردن اطراف، که در معرض ديد قرار مى گيرد، چه حکمى دارد؟
جواب :
به مقدارى که لازم است بايد عريان شود.
سوال 1388 :
آيا در سونوگرافى از شکم يا پستان خانمها، از نظر حرمت نگاه پزشک غير هم جنس، تفاوتى وجود دارد؟
جواب :
تفاوتى ميان اين دو نيست.
سوال 1389 :
بيمار در مواردى، براى راديولوژى، بايد عريان شود. اين کار، گاه در مقابل غير هم جنس اتّفاق مى افتد، مثل موارد اورژانسى که هم جنس حضور ندارد، در اين شرايط نگاه به بدن نامحرم چگونه است؟
جواب :
تا ضرورت قطعى نباشد نگاه کردن جايز نيست.
سوال 1390 :
در مواردى که راديولوژى يا سونوگرافى شلوغ است، اگر متصدّيان براى انجام خدمات منتظر پوشيدن لباس نفر قبلى باشند متضرّر مى شوند، لذا قبل از اين که فردى کاملا لباس بپوشد، نفر بعد بايد آماده شود. در اين مواقع مشتريان چشمشان به بدن يا موى نامحرم مى افتد; چنين وضعيّتى از نظر شرعى چه حکمى دارد؟ آيا متصدّيان بايد ضرر را متقبّل شوند، تا گناه براى ديگران اتّفاق نيافتد؟
جواب :
براى حفظ ارزشهاى اسلامى گاه بايد ضررهايى را متحمّل شد.
سوال 1391 :
براى تشخيص زمان زايمان، ماما بايد دست را داخل رحم زن حامله کند، آيا اين کار جايز است؟
جواب :
در صورت ضرورت جايز است.
سوال 1392 :
آيا پزشک مرد متخصّص زنان، مجاز به انجام آنچه در سوال قبل آمد مى باشد؟
جواب :
در صورت دسترسى به پزشک زن، اين کار براى پزشک مرد جايز نيست. و در صورت عدم دسترسى، تنها به هنگام ضرورت جايز است.
سوال 1393 :
آيا عدم منع آن در طول تاريخ توسّط اقوام و ملل مختلف دليل مجاز بودن چنين کارى نمى شود؟
جواب :
در طول تاريخ نيز هميشه در موارد ضرورت اين کار انجام شده است.
سوال 1394 :
فلسفه حرمت نگاه به عورت، جلوگيرى از مفاسد اجتماعى عنوان شده است. آيا جنبه غير اخلاقى اين کار، و عدم ورود به حريم خصوصى افراد، نيز نقشى در اين تحريم دارد؟
جواب :
آرى اين جنبه نيز مؤثّر است.
سوال 1395 :
آيا مشاهده چگونگى زايمان جهت آموزش پزشکان مجاز است؟ با توجّه به اين که ممکن است با آموزش زايمان در آينده انسان يا انسانهايى از مرگ حتمى نجات يابند، اين امر براى مردان چه حکمى دارد؟
جواب :
در فرض مسأله به عنوان ضرورت مانعى ندارد.
سوال 1396 :
آيا مشاهده چگونگى زايمان جهت آموزش از طريق فيلم ويديويى يا سى دى کامپيوترى جايز است؟
جواب :
با شرايطى که در بالا گفته شد جايز، و اين مقدّم بر مشاهده مستقيم است.
سوال 1397 :
آيا لمس و نگاه مولاژ (مجسّمه هاى آموزشى که از جنس پلاستيک و شبيه اعضاء بدن انسان ساخته شده) براى دانشجويان يا اساتيد غير هم جنس، بدون قصد لذّت جايز است؟
جواب :
براى آموزش هاى لازم مانعى ندارد.
سوال 1398 :
در معاينات مربوط به مثانه، بايد آلت تناسلى شستشو و ضد عفونى شود. و با وارد ساختن دستگاهى در آن وضع مثانه مشاهده گردد. آيا اين کار توسّط پرسنل اتاق عمل (هم جنس، يا غير هم جنس) جايز است؟
جواب :
تنها در صورت ضرورت جايز است.
سوال 1399 :
نگاه و لمس در اتاق عمل به ندرت شهوانى، بلکه امرى کاملا عادى است. آيا عادى شدن، حکم شرعى را تغيير مى دهد؟
جواب :
عادى شدن حکم شرع را تغيير نمى دهد; ولى اين کار به مقدار ضرورت جايز است.
در همه مراحل آماده سازى بيمار، از تعويض لباس تا انجام امور ديگر حاضرند، و هم زمان هر کس کار مربوط به خود را انجام مى دهد. آيا تعويض لباس در مقابل ديدگان گروه جايز است؟
جواب :
تنها در مورد ضرورت جايز است.
سوال 1401 :
آيا لمس و نظر باطن بدن نامحرم، اعم از ريه ها، ناى، مرى، قلب، معده، روده، مثانه و رحم، حکم ظاهر را دارد؟
جواب :
لمس و نظر به باطن حکم ظاهر را ندارد; ولى بهتر آن است تنها به موارد ضرورت قناعت شود.
سوال 1402 :
بيهوش ساختن بيمار و کنترل علايم حياتى وى در اتاق عمل، معمولا توسّط پرسنل مرد انجام مى گيرد، و تا آخر عمل جرّاحى آنچه در معرض ديد پزشک جرّاح است، معمولا در معرض ديد پرسنل اتاق عمل و گروه بيهوشى نيز هست. آيا مشاهده بدن بيمار غير هم جنس توسّط اين افراد جايز است؟
جواب :
در صورت ضرورت اشکال ندارد.
سوال 1403 :
آيا حکم لمس و مشاهده فرد بيهوش و باهوش، زنده و مرده، مسلمان و کافر متفاوت است؟
جواب :
همه اينها در حال ضرورت جايز است.
سوال 1404 :
با توجّه به اين که براى بيمار بيهوش امکان پوشانيدن بدن وجود ندارد، آيا افراد ديگر، اعمّ از پزشک، پرسنل بيهوشى، جرّاح، تکنسين هاى اتاق عمل، کارمندان عادّى بيمارستان، مکلّف به پوشانيدن بدن او از نامحرم هستند؟
جواب :
تا آنجا که مى توانند و امکان دارد بايد بدن او را بپوشانند.
سوال 1405 :
لمس بدن بيمار با دستکش پلاستيکى چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر مفاسدى بر آن مترتّب نشود اشکالى ندارد.
سوال 1406 :
براى معاينه کليه ها لمس مستقيم ضرورى است، ولى از روى لباس نازک و بدون نگاه هم بيمارى قابل تشخيص است. آيا در اين صورت لمس و نگاه بدون پوشش، يا با پوشش جايز است؟
جواب :
با پوشش مانعى ندارد.
سوال 1407 :
ختنه کردن افراد بالغ چه حکمى دارد؟ با توجّه به اين که اين کار بدون مشاهده و لمس امکان ندارد.
جواب :
از بابت ضرورت جايز است.
سوال 1408 :
در بسيارى از موارد در اتاق عمل، يا غير اتاق عمل، نياز به وصل سوند است، و اين کار بدون نگاه و لمس آلت تناسلى امکان پذير نيست. آيا نگاه و لمس براى اين کار جايز است؟
جواب :
آرى در موارد ضرورت جايز است.
سوال 1409 :
مراجعه زنان نامحرم به دندان پزشکانى که با دستکش پلاستيکى کار مى کنند، و تماس دست آنان با صورت به وسيله دستکش است، چه حکمى دارد؟
جواب :
در صورتى که همجنس يافت نشود، جايز است.