9ـ تکدّى گرى
سوال 1533 :
با توجّه به اين که با «تکدّى گرى» به عنوان يک جرم برخورد قانونى نمى شود، بعضاً افرادى تحت عنوان فقير و تهيدست در سطح شهر به تکدّى گرى مشغولند. و مردم خيرخواه با ديدن وضعيّت ظاهرى اين افراد، از روى رأفت به آنها کمک مى کنند. از آنجا که توافقى درباره جمع آورى متکدّيان از سطح شهرها منعقد شده، و مسؤول جمع آورى آنان شهردارى و نيروى انتظامى، و مسؤول نگهدارى آنها سازمان بهزيستى در مرکزى به نام هدايت است، و در مدّت زمانى که متکدّيان در اين مرکز نگهدارى مى شوند تا به خانواده هايشان تحويل گردند، احتياج به استحمام، غذا، لباس، اصلاح سر و صورت و مانند آن دارند، لطفاً بفرماييد:
1ـ طبق دستور العملى که از طرف سازمان به مرکز ابلاغ شده، براى نگهدارى هر نفر در هر شبانه روز، 15000 ريال از آنها گرفته مى شود. آيا گرفتن اين مبلغ مشروع است؟ در صورت مشروع بودن، چنانچه مبلغى اضافه بر آن گرفته شده باشد، چه حکمى دارد؟ (لازم به ذکر است که اين پول خرج خودشان يا متکدّيان ديگر مى گردد.)
2ـ بعضى از متکدّيان محجورند، و قوّه عقلانى آنها زايل شده است، و بعضاً پول هنگفتى دارند، و خانواده هاى تعدادى از آنها نيز مشخّص نيست، و چون ما براى هميشه نمى توانيم از آنها نگهدارى نماييم، مجبوريم بعد از چند روز آنها را به شهرستان محلّ اقامتشان اعزام نماييم، و خوف اين است که پولشان را از دست بدهند. آيا جايز است پول اين افراد گرفته شود، و به سازمان بهزيستى تحويل گردد، تا مورد استفاده ساير مدد جويانى که تحت پوشش هستند، قرار بگيرد؟
جواب :
اوّلا: با توجّه به اين که اين مسأله از نظر شرعى پيچيده است، بايد نسبت به آن با دقّت و احتياط عمل کنيد، تا ان شاء الله مرتکب خلاف شرع نشويد.
ثانياً: آن دسته از متکدّيان که پول هنگفت دارند، اموالشان جزء مجهول المالک است; به استثناى هزينه يک سال که مال خود آنهاست، و مصرف کردن پولهاى اضافى براى فقراى ديگر اشکالى ندارد. و آنها که پول کمى دارند متعلّق به خودشان است، و مى توان براى مخارج آنها از آن پول استفاده کرد. ولى مبلغ پانزده هزار ريال در يک روز، در مقابل خدماتى که به آنها داده مى شود، مبلغ زيادى است. مگر اين که واقعاً مريض باشند و به اين مقدار در شبانه روز نياز باشد.
ثالثاً: آنها که از کار افتاده هستند نبايد اموالشان را صرف ديگران کرد; چرا که با گذشت سال باز هم گرفتار خواهند بود.
سوال 1534 :
همان طور که مستحضريد، قانون مجازات اسلامى در موادّ 612 و 613 «تکدّى گرى» را جرم دانسته، و براى آن مجازات حبس تعيين نموده است. لطفاً نظر شريف خود را در مورد وصف جزايى و حرمت شرعى آن بيان فرموده، و بفرماييد مسؤول پيشگيرى، پيگيرى و رسيدگى به آن، در نظام حکومت اسلامى، کدام مرجع قانونى است؟
جواب :
کسى که نياز ندارد، حرام است تکدّى کند، و حتّى در صورت نياز، حکومت اسلامى بايد ترتيبى دهد که به طريق آبرومندى نياز آنها تأمين گردد، و اجراى اين دستور، بر عهده نيروى انتظامى و قضايى است، يا مقام ديگرى، که از طرف حکومت تعيين مى شود.