خريد و فروش طلا و نقره
سوال 777 :
طلافروش ها در خريد و فروش طلا به مقدارى که طلا مى فروشند به همان مقدار در عوض، طلا به اضافه مبلغى اجرت مى گيرند و در صورتى که معامله به صورت نسيه يا مدّت دار باشد مبلغ اجرت را بيشتر مى گيرند، اين گونه معامله چه صورت دارد؟
جواب :
هرگاه طلا را در مقابل طلاى هموزن بدهند و چيزى به عنوان اجرت بگيرند جايز نيست; مگر اين که به صورت دو معامله جداگانه انجام شود، طلاى اوّل را به قيمت معيّن بخرد و طلاى ساخته دوّم را به قيمت بالاتر بفروشد.
سوال 778 :
شخصى به يکى از دوستانش مبلغى پول مى دهد که آن را به قيمت طلا حساب کند. و اين عمل صرفاً به لحاظ جلوگيرى از احتمال تنزّل ارزش ريال بوده است; توضيح اين که گيرنده وجه طلافروش نبوده و فاقد هرگونه طلا مى باشد، آيا تغيير و تبديل صورى پول به طلا شرعاً جايز است؟
جواب :
هرگاه نرخ روز طلا معلوم بوده و آن وجوه ريالى با طلا محاسبه و از او طلا خريده است بر فروشنده واجب است همان طلا را بپردازد، و اگر معامله صورى بوده اعتبارى ندارد.
سوال 779 :
مادرى به رحمت خدا رفته و خانه اى از خود به ارث گذاشته است، يکى از ورّاث قرار گذاشته که سهم ديگران را به نرخ عادلانه بخرد، حق السّهم بعضى را بطور کامل و بعضى ديگر را بطور ناقص پرداخت نموده است; ولى در موقع تحويل ملک و انتقال سند مالکيّت، شهردارى اعلام عقب نشينى نموده است، در حالى که هيچ کدام از ورّاث، اعم از خريدار و فروشنده، از عقب نشينى مطّلع نبوده اند. آيا مبيع معيوب حساب مى شود؟
جواب :
چنانچه مسأله عقب نشينى قبل از خريد سهام بقيّه ورثه در برنامه بوده و از آن آگاهى نداشته عيب محسوب مى شود و خريدار مى تواند فسخ کند.
سوال 780 :
در صورتى که مشترى تمام قيمت مبيع (کالا) را نپردازد، آيا فروشنده حقّ فسخ دارد؟ و در صورتى که در هبه معوّضه مقدارى از عوض پرداخته نشود، آيا واهب حقّ فسخ دارد؟
جواب :
در بيع خيار فسخ ندارد; ولى مى تواند حقّ خود را مطالبه کند و همچنين در هبه معوّضه، بنا بر احتياط واجب.
سوال 781 :
شخصى گاوى را جهت کشتن و استفاده از گوشت آن خريده و ثمن آن را نقداً پرداخت کرده است، پس از مراجعه به کشتارگاه و ذبح حيوان، دامپزشک اعلام مى نمايد که گاو مريض بوده و قابل مصرف نيست و بايد سوزانده شود، با توجّه به نظريّه دامپزشک، آيا معامله صحيح مى باشد، يا از اصل باطل بوده است؟
جواب :
اگر بيمارى حيوان در واقع طورى بوده که در زمان فروش، حيوان هيچ ارزشى نداشته، مثلاً قابل معالجه نبوده، در چنين صورتى مى تواند تمام وجه را بازپس بگيرد، ولى اگر با علم به بيمارى مخصوص، خريدارانى براى حيوان پيدا مى شده، مشترى مى تواند تنها تفاوت بين سالم و معيوب را بگيرد.
سوال 782 :
اگر شخصى چند سال قبل از فوت خود، شفاهاً در نزد برادران و افرادى از اقرباى نسبى (بنا بر اظهار اقرباى نسبى) اقرار به فروش نصف سرقفلى مغازه اى به شريک خود، که برادرش مى باشد، نمايد و خريدار (صاحب نصف ديگر سرقفلى) ظرف چهار سال نسبت به پرداخت ثمن اقدام ننمايد و پس از سپرى شدن دو سال ديگر از تاريخ فوت فروشنده، خريدار ثمن مورد معامله را به قيّم صغير (همسر برادر متوفّايش) پرداخت نمايد:
الف) آيا معامله نافذ است يا باطل بوده و نياز به تنفيذ صغير (ورثه) دارد؟
ب) شهادت اقرباى نسبى در اين خصوص اعتبارى دارد؟
جواب :
اگر شهود عادل باشند و متّهم نباشند شهادتشان قبول است; ولى تخلّف از شرايط عقد براى ورثه حقّ فسخ مى آورد، و اگر مصلحت صغير باشد مى توانند بلکه لازم است فسخ کنند.
جواب :
اگر نمى دانسته ايد و مغبون شده ايد حقّ فسخ معامله را داريد; ولى با توجّه به اين که پاى سند را امضا کرده ايد، بايد ثابت کنيد که نمى دانسته ايد و الاّ از شما پذيرفته نمى شود