فصل سى و ششم: احکام نذر و عهد
سوال 1246 :
اگر شخصى در دل نيّت نذر کند که سه روز روزه بگيرم، ولى به زبان جارى نکند، آيا اين نذر صحيح است؟
جواب :
نذر بدون اجراى صيغه لفظى صحيح نيست، و چيزى بر او واجب نمى شود.
سوال 1247 :
شخصى نذر نموده که 500 ليتر شير به عزاداران حسينى بدهد و هر سال 50 کيلو بر آن اضافه نمايد، بعد از چند سال، الان بايد 800 ليتر شير بدهد. حال با توجّه به حجم و تساعد سالانه آن، تهيّه، پخت، و پخش و همچنين تهيّه وسايل پخت براى اين شخص مقدور نمى باشد. با توجّه به شرايط فوق، آيا با اجازه معظّم له مى توان اين نذر را تبديل به نذر ديگرى براى عزاداران حسينى يا فقرا نمود؟
جواب :
آن مقدارى را که مى تواند در ميان عزاداران پخش کند، بقيّه را اگر ممکن است سفارش کند در جاهاى ديگر در مجالس عزادارى شير بدهند. اگر آن هم ممکن نيست تبديل به غذاى ديگر کند، بنابر احتياط واجب.
سوال 1248 :
کسانى هستند که از اوّل دهه محرّم روضه هاى نذرى دارند که بايد در همين ايّام خوانده شود، و از سوى ديگر اشخاص ديگرى نيز هستند که روضه هاى نذرى در خصوص همين ايّام دارند که آن هم بايد خوانده شود و روضه ها تماماً در شب خوانده مى شود، مگر شب عاشورا که احياناً بيشتر از يک روضه در يک مجلس خوانده مى شود. در اين جا روضه خوان چطور جمع بين اين روضه هاى نذرى کند؟ آيا ممکن است در يک روضه براى چند نفر نيّت داشته باشد که همه به ثواب برسند؟
جواب :
معمولاً هر کس نذر جداگانه اى مى کند و بايد روضه جداگانه اى براى او خوانده شود و اگر منبرى نتواند بايد به ديگرى واگذار کند; مگر اين که مردم با علم و آگاهى از اين مسأله نذر کنند که بطور مشترک براى آنها روضه خوانده شود، در چنين صورتى مى تواند نيّت دو يا چند نفر را داشته باشد.
جواب :
در صورتى که نمى تواند، هرچند مدّ طعام که مى تواند به فقير بدهد و اگر نمى تواند، هرچند روز که مى تواند روزه بگيرد، و اگر نمى تواند، استغفار کند.
سوال 1250 :
اگر کسى بخواهد زيارت عاشورا بخواند و به نذر خود در اين رابطه عمل کند، آيا با حذف صد لعن و صد سلام و نماز زيارت و دعاى علقمه، نذرش ادا مى شود؟
جواب :
اگر نذر او مطلق بوده، بايد صد لعن و صد سلام را بخواند; ولى دعاى علقمه شرط نيست; ولى اگر نذرش اعم بوده (اعمّ از صد لعن و صد سلام، يا يک لعن و يک سلام) در اين صورت، هر دو رقم کافى است.
سوال 1251 :
شخصى با صيغه «للّه علىّ» اموال اضافه بر نيازش را بر خود حرام کرده و نذر کرده اگر خداوند به وى اموالى بيش از نيازش عطا کند، همه را در راه خدا انفاق کند. حال که اين ثروت به ايشان رسيده از نذر خود پشيمان است و مى خواهد به نذر خود عمل نکند، آيا يک بار کفّاره کافى است، يا اين که تا آخر عمر نمى تواند از اموال اضافى استفاده کند؟ يا هر بار که چيزى با آن پول هاى اضافى بخرد، بايد کفّاره بدهد؟
جواب :
با نذر نمى توان حلال را بر خود حرام کرد; ولى اگر نذر کرده که مازاد بر شأن را در راه خدا انفاق کند بايد به نذر خود عمل نمايد; ولى اگر عمل نکرده گناه کرده و احتياط آن است که در هر سال يک بار کفّاره شکستن نذر بدهد.
سوال 1252 :
آيا پدر و مادر مى توانند عهد يا نذر فرزند خود (مثلاً سه شب نماز شب خواندن در هفته) را بشکنند؟
جواب :
نذر فرزند نيازى به اجازه پدر و مادر ندارد; مگر اين که کار او مايه آزار پدر باشد، که در اين صورت نذر او صحيح نيست.
سوال 1253 :
در بعضى از روستاها مرسوم است که در دهه محرّم عَلَمى درست مى کنند و خانه به خانه مى گردانند و اهل روستا نذوراتى جهت اين علم مى دهند، اين نذورات متعلّق به چه کسى است؟
جواب :
متعلّق به مراسم عزادارى سيد الشّهدا و هزينه هاى مختلف آن است.
سوال 1254 :
در يکى از روستاهاى منطقه مُغان مسجدى هست که بين مردم منطقه شهرت زيادى پيدا کرده و نذورات فراوانى به آن مى رسد، بطورى که در عمران و آبادى مسجد، ديگر نقصى باقى نمانده و مسجد نيازى به آن ندارد و احتمال مى رود نذورات جمع شده توسّط افرادى ناباب با عناوين مختلف حيف و ميل شود، آيا حضرتعالى اجازه مى فرماييد نذورات مسجد مذکور توسّط سازمان تبليغات اسلامى در جهت عمران و آبادى روستاى مذکور و آموزش و نشر علوم قرآنى در اين منطقه محروم مرزى صرف شود؟
جواب :
مى توانند نذورات مذکور را صرف کارهاى فرهنگ اسلامى در همان مسجد کنند و اگر در آن مسجد ممکن نيست صرف عمران و آبادى مساجد ديگر، يا کارهاى فرهنگى آنها کنند.
سوال 1255 :
اين جانب نذر کرده ام هر سال در شب عاشوراى امام حسين(عليه السلام)شام بدهم، به دليل پاره اى از مشکلات قصد دارم از سال آينده شام را به صورت غذاى آماده بين خانواده ها تقسيم کنم، آيا اين کار جايز است؟
جواب :
اگر نذر شما مقيّد به شکل خاصّى نبوده، يا تنها نذر اطعام بوده، تغيير مزبور اشکالى ندارد; ولى اگر مقيّد به خانه و مسجد و سفره دسته جمعى و مانند آن بوده بايد به همان طور عمل کنيد.