مخارج تحصيل و خريد کتاب
سوال 174 :
پولى را که براى تحصيل خود يا فرزندانمان کنار مى‌گذاريم، متعلّق خمس قرار مى‌گيرد يا خير؟
جواب :
اگر از درآمد کسب باشد و سال بر آن بگذرد، خمس دارد، مگر اين که مخارج تحصيل خودش باشد و تحصيل نيز براى او لازم باشد و با پرداخت خمس، در امر تحصيل او اخلال ايجاد شود که در اين صورت، خمس آن لازم نيست و چنانچه با پرداخت خمس مشکل ايجاد نشود، بنا بر احتياط خمس دارد و همين طور است اگر اين پول براى مخارج تحصيل فرزندش باشد و عرفا يا شرعا مخارج تحصيل فرزند بر عهده او باشد.
سوال 175 :
کتاب‌هايى فعلاً مورد نياز نمى‌باشند، ولى امکان تهيه آنها در آينده نيست و از هم اکنون به مرور تهيه مى‌شوند، مانند کتب سال‌هاى آتى دانشگاه براى دانشجويان. آيا پس از گذشت سال به اين کتاب‌ها خمس تعلّق مى‌گيرد؟
جواب :
در مفروض سوال، چنانچه در شُرُف استفاده باشند، پرداخت خمس لازم نيست، مشروط بر اين که با پرداخت خمس نتواند آن کتاب‌ها را تهيه کند و يا تهيه آنها از وقت حاجت به تأخير افتد.
سوال 176 :
خريد کتاب يا هر وسيله ديگرى که در آينده از آنها استفاده خواهد شد و جزء احتياجات انسان مى‌شود، اما هم اکنون مورد استفاده نيست، خمس دارد يا نه؟ آيا حکم مسأله در صورتى که اگر الان آن وسيله را تهيه نکند، به هنگام نياز نمى‌تواند آن را تهيه کند، با صورتى که به هنگام نياز، قادر بر تهيه است، متفاوت است يا خير؟
جواب :
در صورتى که در شُرُف استفاده از آن وسايل باشد و در وقت نياز نتواند آنها را تهيه کند و دادن خمس باعث شود که تهيه آن از وقت حاجت به
(407)
تأخير بيفتد يا ممکن نشود، خمس ندارد، و در غير اين صورت بايد خمس آن پرداخت شود.
سوال 177 :
کتبى خريدارى مى‌شود، لکن برخى ممکن است هرگز مورد استفاده قرار نگيرد. آيا در اين صورت مشمول خمس مى‌شود؟
جواب :
اگر داشتن اين کتب در حدّ شأن خريدار باشد که اگر احيانا مورد نياز شد، در دسترس باشد، خمس به آن تعلّق نمى‌گيرد.
سوال 178 :
آيا به کتاب هايى که قبلاً مورد نياز بوده، ولى اکنون مورد استفاده نيست، خمس تعلّق مى‌گيرد؟
جواب :
تا فروخته نشده، خمس واجب نيست.
سوال 179 :
کتبى که طلاب و فضلا از طريق شهريه مى‌خرند، مشمول خمس مى‌شود يا خير؟
جواب :
خير؛ مشمول خمس نمى‌شود.
سوال 180 :
چيزهايى مثل کتاب، دفتر، کفش و لباس، اگر يک سال بدون استفاده بمانند، خمس دارند يا نه؟
جواب :
اگر داشتن اشياى ذکر شده، جزء شئون صاحب آنها باشد که احيانا در صورت لزوم از آنها استفاده کند، ولو اين که موردى براى استفاده کردن پيش نيايد، خمس ندارد، وگرنه بايد خمس آنها را بپردازد.