6. سجده
چيزهايى که مى شود بر آن ها سجده کرد
سوال 607 :
لطفا بفرماييد بر چه چيزهايى مى توان سجده کرد (به ترتيب اولويت)
جواب :
بر زمين و گياه و کاغذ توليدشده از گياه مى توان سجده کرد و افضل از همه تربت امام حسين ـ عليه السّلام ـ است (مسأله ى 886 الى 892 رساله)
کج گذاشتن پيشانى روى مهر و خون آلود شدن آن
سوال 608 :
گاهى در پيشانى جوش هايى پديدار مى شود که هنگام سجده درد مى گيرد. آيا مى توان براى سجده، پيشانى را روى مهر کج گذاشت و اگر بعد از سر برداشتن از سجده، مهر آلوده به خونِ جوش ها شود، نماز چه حکمى دارد؟
جواب :
کج گذاشتن در فرض مزبور، مانعى ندارد و احتياط در تقديم طرف راست بر طرف چپ است، و بايد دقّت شود که مهر آلوده نشود و اگر آلوده شد، بايد در سجده ى بعدى به جاى پاکِ آن سجده کند.
قرار گرفتن موى سر يا چادر بين مهر و پيشانى
سوال 609 :
اگر در موقع گزاردن پيشانى روى مهر قسمتى از موى سر يا چادر، پيشانى را فرا گيرد و مانع چسبيدن پيشانى روى مهر گردد، چه بايد کرد؟
جواب :
اگر به اندازه ى قدر واجب از سجده روى مهر باشد، مانعى ندارد و اگر نباشد بدون آن که سر را بلند کند، آن مو يا چادر را از روى پيشانى بکشد.
سجده بر مهر امين
سوال 610 :
آيا سجده بر مهر امين (که جهت تعيين تعداد رکعات است) صحيح است؟
جواب :
سجده صحيح است و اگر موجب اطمينان شخصى شود، رفع شکّ مى کند.
مهر چرکين
سوال 611 :
اگر در مهرى که قدرى چرک دارد، شک شود که آيا اين چرک به اندازه اى هست که مانع به حساب آيد يا نه، آيا مى توان با اين مهر نماز خواند؟
جواب :
مى تواند، گرچه احتياط خوب است.
سجده بر قسمت برجسته مهر
سوال 612 :
مهرهايى که عکس گنبد و بارگاه روى آن ها منقوش است و برآمدگى دارد؛ آيا سجده کردن بر آن ها جايز است؟
جواب :
اگر پيشانى به قدر واجب سجده به خاک مى رسد، اشکالى نيست.
مهر برجسته
سوال 613 :
يکى از دو طرف مهرهاى نماز ناصاف است و مقدارى برجستگى دارد، آيا سجده روى سطح ناصاف آن صحيح است؟
جواب :
اگر تماس پيشانى با مهر به قدر واجب مى شود، صحيح است.
عکس روى مهر
سوال 614 :
روى بعضى از سجّاده ها و مهرهاى نماز، عکس بارگاه ائمّه ـ عليهم السّلام ـ کشيده شده است؛ آيا نماز خواندن با آن ها جايز است؟
جواب :
جايز است.
سجده بر اسکناس
سوال 615 :
آيا سجده بر اسکناس صحيح است؟
جواب :
احتياط در ترک آن است.
سجده بر مهر حکاکى شده با کلمه اللّه
سوال 616 :
سجده کردن بر مهرى که روى آن کلمه ى اللّه حکّ شده است؛ چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر جهت هتک نداشته باشد، اشکال ندارد.
سجده بر لباس و دست
سوال 617 :
اگر در بين نماز آن چه که نمازگزار بر آن سجده مى کند، مفقود شود و به خيال اين که در وسعت وقت هم مى تواند بر لباس يا دستش سجده کند، بر آن ها سجده نمايد، صحيح است؟
جواب :
در صورت جهل به حکم، معذور نيست.
مفقود شدن مهر در وسط نماز
سوال 618 :
اگر در حال نماز خواندن بچه اى مهر را بردارد چه بايد کرد؟
جواب :
اگر چيز ديگرى که سجده بر آن صحيح است نداشته باشد، چنانچه وقت وسعت دارد، بايد نماز را بشکند و اگر وقت تنگ است، بايد به لباسش اگر از پنبه يا کتان است سجده کند و اگر از چيز ديگر است، بر همان چيز و اگر آن هم ممکن نيست، بر پشت دست، و اگر آن هم نمى شود، به چيز معدنى مانند انگشتر عقيق سجده نمايد.
سجده در مسجدالحرام و مسجدالنّبى ـ صلّى اللّه عليه وآله وسلّم ـ
سوال 619 :
در مسجد الحرام و مسجد النبى ـ صلّى اللّه عليه وآله وسلّم ـ و ساير مساجد مکّه و مدينه بعضى از قسمت ها مفروش است و بعضى غير مفروش و با سنگ ساخته شده است. آيا لازم است براى انجام نماز جماعت به قسمتى بروند که بر سنگ سجده کنند و يا مى توانند بر فرش سجده نمايند؟
جواب :
بايد بر سنگ و يا حصير و امثال آن از چيزهايى که سجده بر آن صحيح است، سجده کنند.
سجده بر مهر و حصير در مساجد مکّه ى معظّمه و مدينه ى منوّره
سوال 620 :
سجده کردن بر مهر يا حصير و بادبزن در مساجد مکه و مدينه در صورتى که سبب توهين به شيعه بشود؛ چه حکمى دارد؟
جواب :
مى توانند به قسمت هايى که با سنگ مفروش شده نماز بخوانند و يا براى اقامه نماز به جايى بروند که موجب وهن نباشد.
استفاده نکردن از مهر
سوال 621 :
بعضى از روحانيون کاروان ها به حجّاج گفته اند که اصلاً در طول سفر حجّ از مهر استفاده نکنند؛ حتّى در هتل ها که همه شيعه هستد؛ آيا اين کار صحيح است؟
جواب :
صحيح نيست.
تربت کربلا از غير اطراف قبر مطّهر
سوال 622 :
تربت هايى که از کربلا مى آورند، اگر از اطراف قبر مطهّر نباشد؛ آيا احترام آن واجب است؟
جواب :
احترام آن رعايت مى شود، ولى احکام تربت را ندارد.
نماز با مهر مسجد در غير مسجد
سوال 623 :
خواندن نماز با مهرهاى مسجد دانشگاه در مکان هاى ديگر صحيح است؟
جواب :
اگر اختصاص به آن جا دارد، جايز نيست.
سجده بر پوست تخم کدو
سوال 624 :
آيا سجده بر پوست تخم کدو، هندوانه، آفتابگردان، بادام و گردو، بعد از جدا شدن مغز جايز است؟ بر هسته خرما چه طور؟
جواب :
جايز است.
مهرهايى که روى آن چيز نوشته اند
سوال 625 :
سجده بر مهر يا چوبى که با جوهر يا مرکب روى آن نوشته اند چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر آن جوهر يا مرکب، مانع از سجده به مقدار واجب نباشد، اشکال ندارد.
سجده بر دستمال کاغذى
سوال 626 :
آيا سجده بر دستمال کاغذى و کاغذى که روى آن خط کشى شده؛ جايز است؟
جواب :
اگر اشياى مذکور از چيزى که سجده بر آن صحيح است ساخته شده، مى شود بر آن سجده کرد و جواز سجده بر کاغذى که احتمال دارد از چيزهايى درست شده باشد که سجده بر آن جايز نيست، مورد تأمل است؛ لذا احتياطا سجده ننمايد.
سجده بر لباس يا گليم يا پشت دست
سوال 627 :
اگر در حالت ناچارى که لباس نمازگزار از پنبه يا کتان باشد و يا سجاده يا زيراندازش از پنبه باشد، آيا در اين صورت مى تواند بر پشت دست سجده کند؟
جواب :
در اين صورت بايد به لباس يا زيرانداز که از کتان يا پنبه است سجده کند و گرنه، اگر از چيز ديگر است، بر همان چيز سجده کند، و اگر آن هم نيست در مرحله بعد بايد بر پشت دست سجده نمايد.
اگر پيشانى دو بار به مهر بخورد
سوال 628 :
اگر نمازگزارى کمى تند به سجده رود و پيشانى بعد از برخورد با مهر کمى بلند شود و دوباره روى مهر جاى بگيرد؛ آيا دو سجده حساب مى شود؟
جواب :
اگر نتواند سر را نگه دارد و بى اختيار دوبار به جاى سجده برسد، روى هم يک سجده حساب مى شود و اگر ذکر نگفته باشد، بايد بگويد. (جهت اطلاع بيشتر به مسأله ى 882 رساله مراجعه شود.)
لزوم نشستن بين دو سجده
سوال 629 :
آيا نشستن بين دو سجده لازم است يا سر برداشتن از مهر و دوباره گذاشتن کفايت مى کند؟ و آيا اگر کسى سر از مهر بردارد و در همان حال که دستانش روى زمين است اندکى توقف کرده و دوباره به سجده رود اشکال دارد؟ و آيا فرقى بين نماز مستحبى و واجب در اين مسأله وجود دارد؟
جواب :
نشستن بين دو سجده مطلقا واجب است.
قرار دادن دو مهر بر روى همديگر
سوال 630 :
اگر فردى دو مهر بر هم بگذارد و بر آن ها سجده کند، آيا اشکال دارد؟
جواب :
خير.
وجود چيزى آزار دهنده بر روى مهر
سوال 631 :
اگر در هنگام سجده بر روى مهر چيزى باشد که باعث آزار جدّى پيشانى نمازگزار شود، آيا مى توان قبل از اتمام ذکر سجده پيشانى را از مهر برداشت؟
جواب :
به کم ترين مقدار ذکر اکتفا کند.
مقدار نشستن بين دو سجده
سوال 632 :
آيا مقدار نشستن بين دو سجده بايد به مقدار گفتن «استغفر اللّه ربى و اتوب اليه» باشد؟
جواب :
خير لازم نيست.
ناتوانى در نشستن بين دو سجده
سوال 633 :
فردى که نمى تواند بين دو سجده بنشيند و به صورت نيم خيز تکبير مى گويد، آيا با اين وضعيت نمازش اشکال دارد؟
جواب :
اگر به هيچ نحوه قادر بر نشستن نيست، همان کفايت مى کند.
خون آمدن جوش هاى صورت حين وضو و سجده
سوال 634 :
هنگام وضو و سجده از جوش هاى صورتم خون مى آيد، آيا باعث ابطال وضو و سجده مى شود؟
جواب :
در وضو اگر تطهير ممکن نيست، بايد وضوى جبيره اى کند و در سجده به مسأله ى 878 و 879 رساله رجوع شود.
عدم قدرت بر سجده کردن به علت شکستگى زانو
سوال 635 :
کسى که در اثر شکستگى زانو نمى تواند به سجده برود، نماز را چگونه انجام دهد؟
جواب :
بايد به اندازه اى که اوّلين مرتبه سجود، صدق مى کند خم شود و مهر يا چيز ديگرى را که سجده بر آن صحيح است تا روى چيز بلندى گذاشته و طورى پيشانى را بر آن بگذارد که بگويند سجده کرده است، ولى بايد بنابر احتياط، کف دست ها و زانوها و انگشتان پا را به طور معمول به زمين بگذارد، و کسى که هيچ نمى تواند خم شود، براى سجده بايد سر را به قصد سجده خم کند و براى برخواستن از سجده سر را بلند کند.
فراموشى سجده و تشهد و رکوع
سوال 636 :
اگر نمازگزار در رکعت اوّل يک سجده و در رکعت دوم تشهد و در رکعت سوم رکوع را فراموش کند؛ وظيفه اش چيست؟
جواب :
نمازش باطل است.
فراموش کردن سجده
سوال 637 :
شخصى که در حال قيام متذکر مى شود که يک سجده ى رکعت پيش را فراموش کرده، و بر نمى گردد که به جاى آورد، ولى بعد از نماز فورا سجده را قضا و سجده سهو به جاى مى آورد، آيا نمازش صحيح است؟
جواب :
نمازش باطل است.
شک در سجده
سوال 638 :
کسى که شک کند يک سجده به جاى آورده يا دو تا، تکليفش چيست؟
جواب :
اگر در محل است، يک سجده ى ديگر به جا آورد.
شک در بلندى محل سجود از محل ايستادن
سوال 639 :
اگر نمازگزار در سجده، در بلندى محل سجده از محل ايستادن شک کند و رفع شک در بين نماز ممکن نباشد، تکليفش چيست؟
جواب :
اين شک اعتبار ندارد؛ ولى براى سجده هاى بعدى بايد احراز شرط کند.
شک در اين که در رکوع است يا سجود
سوال 640 :
بيمارى که رکوع و سجود را با اشاره به جا مى آورد، در صورتى که شک کند در سجده است يا رکوع، تکليفش چيست؟
جواب :
بنا مى گذارد که در رکوع است.
فراموشى سجده
سوال 641 :
اگر نمازگزار در رکعت اوّل يک سجده، و در رکعت دوم رکوع را فراموش مى کند و در بين السّجدتين رکعت دوم متوجه شود؛ تکليفش چيست؟
جواب :
اين سجده را سجده ى دوم رکعت اوّل حساب مى کند، پس مى ايستد و رکعت دوم را به جا مى آورد و براى زيادى ها سجده سهو به جا مى آورد.
شک در سجده
سوال 642 :
اگر نمازگزار در اثناى تشهد شک کند که سجده دوم را به جاى آورده يا نه، چه بايد بکند؟
جواب :
به شکش اعتنا نمى کند.
سربازهايى که در وقت نماز صبح پُست مى دهند
سوال 643 :
سربازانى که قبل از اذان صبح تا بعد از طلوع آفتاب در پست نگهبانى هستند، در صورتى که نتوانند به طور عادى نماز بخوانند (به خاطر حساسيّت نگهبانى) رکوع و سجود را چگونه به جاى آورند؟ و آيا بايد در هنگام سجده از چيزى که سجده بر آن صحيح است استفاده کنند يا لازم نيست؟
جواب :
هر طور باشد وقتى را براى نماز مختار قرار دهد و مسلمان در هر کارى که باشد، بايد براى نمازش وقتى را قرار دهد.
گذاشتن مهر بر پيشانى به علت درد گردن
سوال 644 :
فردى که به علت درد گردن نمى تواند سر بر مهر بگذارد، آيا مى تواند مهر را بر پيشانى بگذارد؟
جواب :
بايد مهر را روى چيز بلندى گذاشته و طورى پيشانى را بر آن بگذارد که بگويند سجده کرده است؛ ولى بنابر احتياط کف دست ها و زانوها و انگشتان پا را به طور معمول به زمين بگذارد و کسى که هيچ نمى تواند خم شود، براى سجده بايد سر را به قصد سجده خم کند و براى بر خواستن از سجده سر را بلند نمايد.
خواندن نماز با کفش
سوال 645 :
کسى که سجده را روى صندلى به جاى مى آورد؛ آيا مى تواند با کفش نماز بخواند؟
جواب :
چون بايد بنابر احوط تا بتواند سرانگشت بزرگ را بر زمين بگذارد؛ لذا نمى تواند با کفش نماز بخواند، بلى اگر مطلقا از خم شدن معذور است و ايماء مى کند (با سر به سجده اشاره مى کند)، قرار دادن ساير اعضاى سجده لازم نيست ، هر چند در اين جا نيز احوط است. (جهت اطلاع بيشتر به مسأله ى 880 و 881 رساله رجوع شود.)
سجده بر روى صندلى
سوال 646 :
فردى که مبتلا به زانو درد است و هنگام تشهد تشديد مى يابد، آيا مى تواند براى به جا آوردن آن ها از صندلى استفاده کند؟ و آيا مى تواند مهر را روى صندلى ديگر بگذارد؟ (فقط براى سجده و تشهد و سلام)
جواب :
چون ضرورت است، مانعى ندارد.
اداى سجده به صورت چهار زانو
سوال 647 :
فردى مريضم که به علت درد سر زانوها، اگر بخواهم هفت عضوى که موقع سجده واجب است بر زمين بگذارم، پس از سجده قادر به نشستن نيستم؛ آيا مى توان چهار زانو بدون اين که سر انگشتان پا را بر زمين بگذارم سجده کنم؟
جواب :
تنها همان عضو از اعضاى سجده که عذر دارد، مى تواند بر زمين نگذارد.
حرکت انگشت به طور عمدى در سجده
سوال 648 :
اگر بعضى از انگشت هاى پاى فرد نمازگزار در هنگام سجود همراه انگشت شصت به زمين برسند، آيا نماز اشکال دارد؟ و اگر در حال ذکر سجده، انگشت شصت پا را عمدا حرکت دهد؛ آيا نمازش دچار اشکال مى شود؟
جواب :
مورد اوّل اشکال ندارد و مورد دوم هم اگر حرکت کمى باشد، اشکال ندارد.
قرار نگرفتن کف دست به طور کامل بر روى زمين
سوال 649 :
قرار گرفتن دست در سجده بر روى دو فرش که مقدارى فاصله بين آن ها باشد چه حکمى دارد؟
جواب :
با صدق استيعاب عرفى (که عرف بگويد تمام کف دست روى زمين قرار گرفته است)، اشکال ندارد.
اعضايى که در سجده بايد بر روى زمين قرار گيرند
سوال 650 :
در سجده کدام قسمت بدن بايد مماس با زمين باشد، آيا درآوردن انگشترى و جوراب لازم است؟
جواب :
پيشانى و کف دو دست و سر دوزانو و سر دو انگشت پا بايد روى زمين باشد، و در آوردن انگشترى و جوراب لازم نيست.
وجوب نشستن در نماز نافله
سوال 651 :
آيا نشستن بين دو سجده در نماز نافله مانند فريضه، واجب است؟
جواب :
واجب است؛ به معناى اين که عدم تعمّد در ترک آن شرط صحّت است.
برداشتن پا يا دست بعد از ذکر واجب
سوال 652 :
اگر نمازگزار يا کسى در سجده پس از اداى ذکر واجب، دست يا پا را از زمين عمدا يا سهوا بردارد، ولى هنوز سجده را تمام نکرده و مى خواهد ذکر مستحبى بگويد، آيا سجده دچار اشکال مى شود؟
جواب :
اگر در حال ذکر واجب نباشد، ضررى به سجده نمى رساند و اشکال ندارد.
قرار ندادن تمام دست روى زمين و جاى لرزان
سوال 653 :
اگر در اثر جهل به حکم، کف دست ها را در حال سجده مطابق معمول نگذاشته و يا بر جاى لرزانى که آرام نبوده (آرامش نداشته) سجده کرده است، نمازهاى سابقش چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر سجده به قطع يا به احتياط صحيح نبوده، بايد نمازهايش را به همان گونه قضا يا اعاده کند.
حرکت انگشت در حال سجده
سوال 654 :
وقتى که انسان در حال گفتن ذکر سجده است، بايد دو کف دستش روى زمين باشد، سوال اين است که اگر در حال گفتن ذکر سجده دو کف دست روى زمين بود، امّا يکى از انگشتان دست بى اختيار روى زمين حرکت کند؛ آيا بايد ذکر را دوباره تکرار کند؟
جواب :
اگر عرفا کف دست روى زمين قرار داشته، صحيح است و در غير اين صورت ذکر واجب اعاده شود.
دعا به زبان فارسى در سجده
سوال 655 :
فردى بى سوادم که فقط الفاظ نماز را به عربى مى دانم، آيا بعد از اداى ذکر سجده به عربى مى توانم به فارسى دعا کنم، در بقيه مستحبات چه طور؟ و براى بقيه افراد چه طور؟
جواب :
دعا يا ذکر خداوند متعال به هر لغتى که مخصوص نمازگزار باشد، در بين نماز اگرچه به عربى نباشد، مانعى ندارد؛ ولى خلاف احتياط است. خلاصه اين که: بنابر اظهر جايز است، اگرچه احوط مواظبت بر عربيّت است. (جهت اطلاع بيشتر به مسأله ى 932 رساله رجوع شود.)
خواندن دعا در سجده آخر
سوال 656 :
آيا در سجده آخر نماز مى توان هر دعايى را خواند؟
جواب :
بله.
ذکر سجده
سوال 657 :
در سجده چه ذکرى مى توان گفت و چه قدر بايد باشد؟ اگر در سجده افزون بر ذکر واجب، دعا و ذکر غلط خوانده شود؛ آيا مبطل نماز است؟
جواب :
کفايت هر ذکرى که در سجده بگويد خالى از وجه نيست، ولى احتياط مستحب آن است که سه مرتبه سبحان اللّه يا يک مرتبه «سبحان ربى الاعلى و بحمده» بگويد و ذکرهاى مستحبى را هم بنابر احوط بايد صحيح بخواند.
سجده طولانى
سوال 658 :
آيا داشتن سجده هاى طولانى براى حضور قلب بيشتر در نماز اشکالى دارد؟
جواب :
خير.
اکتفا به يک ذکر سبحان اللّه در تنگى وقت
سوال 659 :
در موارد تنگى وقت، آيا مى شود در ذکر رکوع و سجده به يک مرتبه سبحان اللّه اکتفا کرد؟
جواب :
بله.
صلوات فرستادن به جاى ذکر سجده
سوال 660 :
اگر فردى به جاى ذکر سجده بر اثر بى سوادى و يا تعليم غلط صلوات بفرستد؛ آيا نماز او صحيح است؟ در صورت صحيح نبودن، آيا لازم است نمازهاى گذشته را قضا کند؟
جواب :
نمازهايش صحيح است.
خواندن دعاى طولانى ميان دو سجده
سوال 661 :
خواندن دعاى طولانى در بين السّجدتين که در عرف، صورت نماز را به هم بزند چه وجهى دارد؟
جواب :
اگر صورت نماز را به هم بزند، مبطل است.
گذاشتن تسبيح جلوى مهر
سوال 662 :
آيا گذاشتن تسبيح، جلوى سجاده و مهر جنبه ى شرعى دارد؟
جواب :
براى حيلولة (ايجاد فاصله و مانع) است به نحو مذکور در محل خود ـ مثل عروه و غير آن ـ . (رجوع شود به عروة الوثقى، بحث مکان هاى مکروه، مسأله ى 3).
نگاه به پشت سر در سجود
سوال 663 :
در سجود نگاه کردن به پشت سر چه حکمى دارد؟
جواب :
در صورت منافات با استقبال، اگر عمدا باشد نماز باطل مى شود و اگر منظور اين است که در همان حالى که سر بر مهر دارد نگاه به عقب کند اشکال ندارد.
سوال 664 :
کسى که يکى از انگشتان دستش کج مى باشد و مثل بقيّه ى انگشتانش به راحتى روى زمين قرار نمى گيرد؛ وظيفه اش چيست؟
جواب :
همان طور قرار دهد، با سعى در صدق استيعاب عرفى، بنابر احوط.
چگونگى قرار دادن کف دست غير عادى در سجده
سوال 665 :
افرادى که کف دستشان عادى نيست؛ چگونه بايد کف دست را به زمين بگذارند؟ آيا لازم است جاى متناسب با کف درست کند؟
جواب :
به هر طور ممکن کف دست را به زمين گذارد کافى است، با سعى در صدق استيعاب عرفى، بنابر احوط.
باندپيچى انگشت شصت پا
سوال 666 :
شخصى که انگشت شصت پايش باندپيچى شده، آيا مى تواند انگشت باندپيچى را بر زمين بگذارد يا ساير انگشتان را بر زمين بگذارد؟
جواب :
اگر کم است مانعى ندارد و اگر بيش از متعارف است، جمع کند بين آن و ساير انگشتان و تمام آن ها را روى زمين بگذارد.
زخم بودن پيشانى
سوال 667 :
اگر پيشانى زخم باشد به طورى که وقتى به مهر برسد خون جارى مى شود و هر چه صبر کند خونريزى بند نشود؛ تکليف اين فرد براى نماز خواندن چيست؟
جواب :
لازم است با جاى سالم پيشانى سجده کند و اگر ممکن نيست و يا زخم، تمام پيشانى را گرفته است، بايد به يکى از دو طرف پيشانى سجده کند و احتياط آن است که طرف راست را برطرف چپ مقدم بنمايد و اگر ممکن نيست به چانه سجده نمايد.
جوش هاى روى پيشانى
سوال 668 :
اگر در پيشانى جوش هايى باشد که هنگام سجده درد مى گيرند؛ آيا مى توان با يک طرف پيشانى سجده کرد؟ اگر بعد از سجده اوّل مهر آلوده به خون جوش ها شود، نماز چه حکمى دارد؟
جواب :
مثل جواب سوال قبلى و اگر خون آلود شد، اگر مقدار ديگر آن پاک باشد بر آن جا سجده کند، (به مسأله ى 877 رساله و مسايل بعد از آن مراجعه شود.)
پوشيده بودن پيشانى
سوال 669 :
فردى که پشانيش به علت زخم به طور کامل بسته يا باندپيچى شده است؛ وظيفه اش چيست؟
جواب :
اگر طرف چپ و راست پيشانى باز است بايد به يکى از دو طرف پيشانى سجده نمايد و احتياط در اين است که اگر طرف راست ممکن است آن را بر طرف چپ مقدم نمايد و اگر اين هم ممکن نيست با چانه سجده نمايد.
کسى که انگشت پايش کج است
سوال 670 :
کسى که يکى از انگشتان شصت پايش کج است و مثل بقيّه ى انگشت ها به راحتى روى زمين قرار نمى گيرد، وظيفه چيست؟
جواب :
اگر مى تواند و حرج نيست، بايد سر آن دو انگشت را به زمين بگذارد و اگر نمى تواند يا حرجى است به ميسور آن اکتفا کند.
تعداد سجده براى آيات سجده دار
سوال 671 :
کسى که سجده بر او واجب است (مثل سجده آيات سجده دار) چند سجده بايد به جا آورد، آيا گفتن تشهد و سلام نياز است؟
جواب :
فقط يک سجده واجب است و تشهد و سلام ندارد.
شنيدن آيه سجده دار از راديو و تلويزيون
سوال 672 :
اگر آيه سجده دار را از راديو يا تلويزيون بشنويم؛ آيا سجده لازم است؟
جواب :
اگر به منزله ى ضبط صوت است لازم نيست؛ اما اگر به طور مستقيم و به منزله ى بلندگوى بى سيم است، واجب است. (به مسأله ى 901 رساله رجوع شود.)
سجده نکردن بعد از شنيدن آيه سجده دار
سوال 673 :
اگر کسى آيه ى سجده دار بشنود، ولى نتواند سجده را به جاى آورد، آيا گناه کرده است؟
جواب :
به هر طور ممکن، هر چند با اشاره هم ممکن باشد، بايد سجده کند و با ترک آن از روى فراموشى يا عمدا ساقط نمى شود و بايد بعدا به جا آورد.
شنيدن آيه سجده دار در هنگام نماز
سوال 674 :
اگر در حال خواندن نماز آيه سجده را بشنويم چه کار کنيم؟
جواب :
بنابر احوط بايد بعد از نماز سجده ى آن را به جا آورد و نماز صحيح است.
خواندن آيه سجده دار توسط بچه نابالغ
سوال 675 :
اگر يکى از آيه هاى سجده دار توسط بچه نابالغ، خوانده شود آيا بر شنوندگان سجده واجب است؟
جواب :
اگر بچه مميّز باشد بله، سجده واجب است. (مسأله ى 902 رساله)
شنيدن آيه ى سجده دار در نماز
سوال 676 :
آيا نمازگزار در نماز مى تواند اختيارا آيه ى سجده دار را بشنود؟
جواب :
محلّ اشکال است و اگر اتّفاقا شنيد، پس از ايماء براى آن، سجده را بنابر احوط وضعا بعد از نماز انجام دهد و اگر فوريّت عرفى آن فوت نشود، تکليفا هم اشکال ندارد.
زمان سجده واجب در آيات سجده دار
سوال 677 :
زمان سجده واجب در آيات سجده دار چه هنگام است؟
جواب :
وقتى تمام آيه را بخواند، پس واجب نيست اگر بعضى از آيه را ـ هر چند لفظ سجده در آن باشد بخواند ـ هرچند سجده کردن در اين صورت نيز احوط است.
لزوم سجده بر حائض و جنب با شنيدن آيه ى سجده
سوال 678 :
اگر زن حائض آيه ى سجده را بشنود؛ آيا لازم است سجده کند؟ شخص جنب چه طور؟
جواب :
لازم است سجده کنند.
سجده براى غير خدا
سوال 679 :
سجده براى غير خدا چه حکمى دارد؟
جواب :
جايز نيست.
سجده در مقابل قبور ائمّه و امام زادگان ـ عليهم السّلام ـ
سوال 680 :
آيا سجده در مقابل قبور امامان و امام زادگان جايز است؟
جواب :
اگر براى خدا سجده کند مانع ندارد، هر چند مقابل قبور باشد و اگر براى غير خدا سجده کند، جايز نيست.
سوال 681 :
در صورتى که سجده در مقابل قبور ائمّه موجب توهين مذهب گردد يا عدّه اى تصوّرکنند که سجده براى امام ـ عليه السّلام ـ يا امام زادگان انجام گرفته، جايز است؟
جواب :
اگر عنوان ثانوى مثل وهن مذهب پيدا کرده است، عنوان را مراعات نمايند.
بوسيدن زمين حرم و عتبه
سوال 682 :
بوسيدن زمين، در مقابل حرم و عتبه ى مقدسه چه حکمى دارد؟
جواب :
مجرّد بوسيدن زمين و عتبه بوسى، سجده نيست و مانع ندارد.