مسایل متفرقه فطریه

مسايل متفرقه فطريه

تقدّم فطريّه بر خمس

سوال 1914 :

کسى که حساب سال ندارد ولى مشکوک است که خمس به اموال او تعلّق گرفته يا نه، آيا بايد اوّل خمس را بدهد و بعد زکات فطره را پرداخت نمايد؟

جواب :

لازم نيست و اگر يقين هم داشته باشد، زکات فطره از مؤونه واجبه اش است و پيش از تخميس مى تواند بدهد؛ مگر اين که بخواهد از عين مالى که از سابق متعلق خمس شده بپردازد که اوّل بايد تخميس کند.

تقدّم خمس يا زکات

سوال 1915 :

آيا حکم تقدّم خمس بر زکات فطره، در زکات گندم و جو و گاو و گوسفند و طلا و نقره هم هست يا خير ؟

جواب :

مصرف ها و هزينه هاى واجب و مباح در طول سال، خمس ندارد.

عدم تعلّق خمس به زکات فطره

سوال 1916 :

در رساله عمليّه بخش زکات فطره در مسأله 1579 فرموده ايد: «زکات فطره بايد از مال حلال داده شود»، بفرماييد:

کسى که حساب سال دارد، آيا بايد پولى که براى زکات فطره مى دهد، ابتدا خمس آن را بدهد؟

جواب :

اگر بين سال واقع شود، خمس واجب نيست.

تعارض خمس و فطره

سوال 1917 :

کسى که خمس بر مالش تعلّق گرفته، آيا زکات فطره را مى تواند از آن مال بدهد يا اين که بايد اوّل خمس را پرداخت کند و بعد زکات فطره بدهد؟

جواب :

اوّل بايد تخميس شود، يعنى نبايد با استثناى آن خمس را حساب کند.

عدم تعلق خمس بر زکات يا زکات فطره

سوال 1918 :

اگر مبالغى جهت زکات يا زکات فطره کنار گذاشته شده باشد، و در اثر سهل انگارى در صرف آن ها يک سال بر آن ها بگذرد، آيا خمس به آن ها تعلّق مى گيرد؟

جواب :

ظاهرا متعلق خمس نيست.

نقل زکات

سوال 1919 :

چند روستا نزديک هم قرار دارند ـ مثلاً روستايى با روستاى ديگر تنها هزار متر فاصله دارد ـ . آيا هر دو يک محل محسوب مى شوند يا دو محل؟ آيا شخص مکلّف مى تواند با وجود مستحق در روستاى خودش زکات را به روستاى مجاور ببرد؟

جواب :

مانعى ندارد. (به مسأله رساله 1556 و 1596 مراجعه شود.)

مصرف زکات فطره پس از چند ماه

سوال 1920 :

آيا پول هايى را که از محل زکات فطره جمع آورى شده است، مى توان بعد از گذشت مدتى ـ مانند چند ماه ـ به مصرف رساند؟

جواب :

چون براى ديگران است جايز نيست، مگر با اجازه ى آن ها.

تأخير در اداى زکات فطره با وجود مستحق

سوال 1921 :

مقدارى از زکات فطره را داده ام، آيا اجازه مى فرماييد باقى مانده را روز عيد غدير به مستحقين بدهم؟

جواب :

اگر نماز عيد فطر مى خوانيد، بنابر احتياط واجب بايد فطره را پيش از نماز عيد فطر بدهيد و اگر نماز عيد فطر نمى خوانيد، مى توانيد تا ظهر به تأخير بياندازيد و اگر موقع وجوب زکات آن را پرداخت نکرده و کنار هم نگذاشته ايد احتياط مستحب آن است که بعدا قضا کنيد؛ ولى اظهر اين است که زکات فطره ديگر بر شما واجب نيست؛ ولى معصيت کرده ايد.

نيّت در هنگام پرداخت زکات فطريه ى عقب افتاده

سوال 1922 :

اگر پرداخت زکات فطره چند روز به تعويق بيفتد، هنگام پرداخت آن نيّت ادا داشته باشيم يا نيّت قضا؟

جواب :

اگر کنار هم نگذاشته، احتياط مستحب آن است که بعدا قضا کند؛ ولى اظهر اين است که زکات فطره ديگر بر او واجب نيست، ولى معصيت کرده است.

برداشت هزينه ى رساندن فطريه ها به افراد مستحق از محل مبالغ فطريه

سوال 1923 :

آيا کسانى که از طرف عده اى وکيل شده اند تا فطريه ها را به افراد مستحق برسانند، مى توانند هزينه هاى خود را از مبالغ فطريه بردارند؟ يا بايد از افراد پرداخت کننده ى فطريه مطالبه کنند؟

جواب :

ظاهرا بايد از افراد پرداخت کننده فطريه مطالبه کنند.

شرطى که دهنده ى زکات فطره براى فقير معين مى کند

سوال 1924 :

آيا دهنده ى زکات فطره مى تواند براى فقير شرايطى تعيين کند، مثلاً به فقير شرط کند که «مقدارى از فطره خود را مصرف کن و بقيّه را به فقير ديگر بده»؟

جواب :

اگر مقدار مصرف خودش کمتر از يک صاع نباشد، اشکال ندارد، (مسأله ى 1585 رساله).

کسى که مدت ها زکات فطره ى خود را نپرداخته

سوال 1925 :

کسى که مدت ها زکات فطره ى خود را نپرداخته است، زکات فطره سال هاى قبل را چگونه بايد محاسبه کند؟

جواب :

بنابر احتياط مستحب مى تواند قضا کند؛ ولى اظهر آن است که زکات فطره ديگر بر او واجب نيست، ولى معصيت کرده است.

جبران فطريه اى که سال هاى قبل داده نشده است

سوال 1926 :

زکات فطره ى خانواده ى ما در چند سال پيش حدود 600 تومان مى شد. خانواده ام پانصد تومان ديگر به آن اضافه کردند و يک سينى براى مسجد خريدند. امّا بنا به دلايلى اين سينى به مسجد داده نشد. حال جهت جبران آن، چه کار بايد بکنيم؟

جواب :

اگر چنان که مفروض سوال است، مقدار زکات فطره در آن زمان 55% قيمت سينى بود، اکنون بايد بنابر احتياط مقدار زيادتر از حدود 55% ارزش فعلى سينى (و معادل فعلىِ ارزشِ 600 تومان در آن زمان) را بپردازيد.

پرداخت زکات بعد از نماز عيد فطر

سوال 1927 :

کسى که نمى تواند قبل از نماز عيد فطر، فطريه را بدهد، آيا لازم است بعد از نماز آن را بپردازد؟

جواب :

اگر نماز مى خواند، بنابر احتياط واجب بايد فطره را پيش از نماز عيد بدهد؛ ولى اگر نماز عيد نمى خواند، مى تواند فطره را تا ظهر به تأخير بياندازد.

استفاده از پول فطريه براى خرد کردن پول

سوال 1928 :

اگر پول فطريه کنار گذاشته شود، مى توان از آن پول براى خرد کردن اسکناس هاى درشت تر استفاده کرد؟

جواب :

بله، مى توان.

قرض گرفتن جهت پرداخت زکات فطره

سوال 1929 :

شخص متمکّنى در روز عيد فطر، مال يا وجه نقد در اختيار ندارد، که زکات فطره اش را پيش از نماز پرداخت نمايد. آيا واجب است قرض بگيرد و زکات فطره را بدهد يا نه؟ و اگر قرض کردن خلاف شأن او باشد حکمش چيست؟

جواب :

مى تواند جنسى را هر چند زيادتر از زکات قيمت دارد، به عنوان شراکت اهل زکات کنار بگذارد، مثلاً ساعت يا لباس و غير آن و بعدا با اطمينان به رضايت آن ها سهم آن ها را بپردازد و هم چنين است اگر مى تواند قرض خالى از حرج و اجحاف نمايد.

تکليف امام جماعتى که زکات فطريه ها را بايد به فقير برساند

سوال 1930 :

فطريه را به امام جماعت مسجدى مى دهند که به اهلش برساند و امام، وکالت از فقيه معينى ندارد و قصد دارد به فقيرى بدهد که اگر نماز عيد فطر را يک ساعت ديرتر بخواند مى تواند به او برساند. در غير اين صورت، چند روز ديرتر به فقير مى رساند. حال امام نماز را ديرتر بخواند تا فطريه را به فقير برساند يا اين که نماز را سر وقت بخواند؟

جواب :

فرق نمى کند.

مخلوط کردن پول هاى زکات فطره

سوال 1931 :

امام جماعت پول هايى را بابت زکات فطره از مردم دريافت مى نمايد، آيا جايز است پول ها را با هم مخلوط نمايد يا اين که بايد هر کدام را جدا جدا به فقير برساند؟

جواب :

جايز است مخلوط کند.

ريختن زکات فطره در صندوق

سوال 1932 :

آيا جايز است پول هايى که اشخاصى بابت زکات فطره مى دهند در صندوقى ريخته شود و فرد معتمدى، تدريجا به مستحقين بدهد يا نه؟ در صورت جواز، آيا آن فرد، بايد به نيّت صاحبان آن ها بدهد يا فقط پرداختن کافى است؟

جواب :

جايز است و چون آن فرد وکيل در ايصال است نه اخراج، لازم نيست او ديگر نيّت کند.

جمع آورى زکات فطره توسط مسؤلان مدرسه

سوال 1933 :

آيا مسؤلان مدرسه مجازند فطريه ى کسانى که مايل هستند را جمع آورى کنند و به خانواده هاى دانش آموزانى که شرعا مستحق اند برسانند؟

جواب :

بله، مجازند.

تبيين معنى «محلّ» در انتقال زکات فطره

سوال 1934 :

در آخرين مسأله زکات فطره در رساله عمليّه فرموده ايد: «احتياط مستحب است زکات فطره را از محل بيرون نبرد، اگر مستحق پيدا مى شود». مراد از محلّ چيست؟ مثلاً کسى در تهران زندگى مى کند، محلّ او چه مقدار است؟ در شهرهاى ديگر مانند قم چه مقدار؟

جواب :

به حسب ظاهر محلّ سکنى است، بزرگ و کوچک بودنش فرق نمى کند.

پرداخت زکات فطره به کميته امداد امام خمينى ـ رحمه اللّه ـ و مؤسسات خيريّه

سوال 1935 :

آيا زکات فطره را مى توان به کسانى که از طرف کميته ى امداد امام خمينى ـ رحمه اللّه ـ در زمان برپايى نماز عيد مشغول جمع آورى فطريه هستند پرداخت نمود يا اين که بايد خودمان به دست فقير برسانيم؟

جواب :

بايد يقين يا اطمينان داشت که آن کميته آن را در موارد مصرفش صرف مى کند.

سوال 1936 :

بعضى از ادارات، مؤسسات خيريه و... اقدام به جمع آورى زکات فطره مى کنند، آيا پرداخت زکات به آن ها انسان را برى ءالذمّه مى نمايد؟ و آيا پرداخت به چنين مؤسساتى قبل از نماز عيد عنوان پرداخت زکات به مستحق را پيدا مى کند و ادا حساب مى شود (با توجه به اين که رساندن به مصارف زکات توسط چنين مؤسساتى چند روز بعد انجام مى گيرد.)

جواب :

بايد اطمينان به صرف در مصرف باشد و در فرض جواز، عنوان پرداخت به مستحق را دارد.