سهام، اوراق بهادار و بيمه
خمس سهام
سوال 168 :
اداره اى اقدام به تأسيس شرکتى تحت عنوان شرکت چند منظوره ى بعثت نموده است و به مقدار سهام افراد، خود اداره هم سهام خريده است و به صورت اقساط از خود افراد کسر مى گردد و تا زمانى که کلّ سهام خريدارى شده از حقوق کسر نگردد، فرد نمى تواند مقدار سرمايه گذارى شده ى اداره ى مذکور را برداشت نمايد.
1) آيا سرمايه اى که آن اداره گذاشته به صورت هبه است و خمس ندارد؟
2) سود حاصله چه طور؟
جواب :
اگر هبه باشد، بنابر احوط در زايد بر مؤونه سنه خمس دارد، ولى در فرض سوال قرض است که به صورت اقساط ادا مى کند و اگر به عنوان سرمايه اى است که در معيشت به آن نياز دارد، اصل سرمايه خمس ندارد؛ ولى سود آن سر سال در زايد بر مؤونه خمس دارد.
سهام
سوال 169 :
مقدارى سهم از يک کارخانه خريده ام و هر سال مقدراى سود به آن تعلّق مى گيرد که مقدارى از آن به صورت نقدى است و بقيّه سود به صورت افزايش سهام است. آيا به اين مقدار سود که در هر سال دريافت مى کنم، خمس تعلّق مى گيرد؟ به آن مقدارى که به صورت افزايش سهام است چه طور؟
جواب :
هر دو متعلّق خمس است به استثناى مقدارى که براى تکميل سرمايه مورد نياز و مطابق شأن در نظر گرفته شود و يا در مؤونه ى سال صرف شود.
اوراق بهادار
سوال 170 :
مبالغ سپرده شده در سازمان بورس اوراق بهادار جهت خريد سهام کارخانه ها و استفاده از سود سهام به عنوان تنها محلّ درآمد، آيا متعلّق خمس مى باشد؟
جواب :
آن مقدارى که امرار معاش بر آن توقّف داشته باشد، خمس ندارد و بر زايد، خمس تعلّق مى گيرد.
خمس پولى که براى بيمه پرداخت مى شود
سوال 171 :
آيا پولى که انسان براى بيمه مى پردازد، جزو خرج و مؤونه سال او است يا بايد خمس آن را بپردازد؟
جواب :
ظاهرا خمس ندارد.
خمس حقوق بازنشستگى و بيمه سابقه کار
سوال 172 :
پولى که بيمه طبق قرارداد به انسان مى دهد و نيز حقوق بازنشستگى و نيز پولى که به صورت يک جا به عنوان سابقه کار بعد از بازنشستگى مى دهند، آيا خمس دارد؟
جواب :
در زايد بر مؤونه خمس دارد، حتى اگر در واقع مصداق هديه هم باشد، على الاحوط.
خمس بيمه ى عمر
سوال 173 :
کسى که با بيمه ى عمر قرارداد بسته است، ماهانه مبلغى پرداخت مى کند که بعد از مرگ او بازماندگان او از مستمرّى و حقوق برخوردار باشند. آيا جزو مؤونه محسوب مى شود؟
جواب :
چنان چه بيمه با شرايط انجام گرفته، پرداخت آن از مؤونه است.
تعلق خمس به بيمه عمر
سوال 174 :
آيا پولى که تحت عنوان بيمه عمر، بعد از فوت شخص به خانواده اش پرداخت مى کنند، مشمول خمس است؟
جواب :
بله، اگر زايد بر مؤونه باشد.
پول بيمه تصادف
سوال 175 :
پولى که بيمه، بابت تصادف اتومبيل و مانند آن و خسارات مربوط به آن پرداخت مى کند، اگر از خرج سال اضافه بيايد، آيا خمس به آن تعلّق مى گيرد؟
جواب :
در مفروض سوال، خمس دارد.
خمس سود سهام بدون پرداخت خمس برگه هاى سهام در هر سال خمسى
سوال 176 :
مقدار سيصد هزار تومان برگه سهام به عنوان سرمايه گذارى خريدارى کرده ام. اگر مثلاً مبلغ سهام سيصد هزار تومان باشد و سال خمسى بنده بگذرد و سال آينده اين سهم سيصد هزار تومان سود کند و مجموعا ششصد هزار تومان شود، آيا بايد خمس اصل سهام را بپردازم يا سود آن نيز متعلّق خمس است؟
جواب :
فقط سود آن، اگر زايد بر مؤونه باشد خمس دارد.