احکام روابط زن و مرد
نگاه
معناى قصد ريبه و لذت
سوال 591 :
منظور از قصد ريبه و لذّت چيست؟
جواب :
نظر با ريبه، نگاهى است که همانند کسى که نظر سويى دارد، باشد، اگرچه خوف فتنه نباشد و لذت اعم از ريبه است، واللّه العالم.
معناى ريبه در نگاه
سوال 592 :
اگر انسان همان گونه که از ديدن يک باغ و گلستان لذّت مى برد، از نگاه کردن به صورت انسان ديگر (مرد يا زن) لذّت ببرد، آيا حرام است؟ و مصداق قصد ريبه و لذّت به حساب مى آيد؟
جواب :
ظاهرا نظر ريبه عبارت است از نگاهى که شبيه به نگاه قصد کننده حرام است، اگرچه به عدم وقوع در حرام، علم داشته باشد.
نگاه بدون شهوت به نامحرم
سوال 593 :
اگر در نگاه به نامحرم تحريکى نباشد، باز هم حرام است؟
جواب :
اگر به مواضع محرّمه باشد، باز هم حرام است.
نگاه به دختر و پسر غير بالغ مميّز
سوال 594 :
نظر مرد به غير وجه و کفّين دختر مميّز غير بالغ و همچين نظر زن به پسر نابالغ مميّز، بدون ريبه چگونه است؟
جواب :
بنابر احتياط واجب نگاه کردن مرد به بدن و موى دخترى که نه سال قمرى اش تمام نشده، ولى خوب و بد را مى فهمد جايز نيست؛ اگرچه بدون قصد لذت هم باشد. هم چنين نگاه کردن زن به بدن پسرى که بالغ نشده ولى خوب و بد را مى فهمد، جايز نيست.
نگاه به چشم سرمه کشيده
سوال 595 :
اگر مرد به اعضاى زن نامحرمى که همراه با زينت و آرايش است، هر چند از مواضع استثنا باشد، مانند: چشم سرمه دار يا دست همراه با انگشترى، نگاه کند ولو با قصد لذت هم نباشد، چه حکمى دارد؟
جواب :
حرام است، زيرا خود اين تزيّن و تبرّج معرضيّت براى فتنه و ريبه و شأنيّت براى فساد دارد و همين براى حرمت کافى است.
نگاه به صورت و دو دست نامحرم
سوال 596 :
آيا نگاه کردن به صورت و دست هاى نامحرم جايز است؟
جواب :
اگر بدون ريبه و قصد لذت باشد، در مورد غير زينت يا اصلاح جايز است؛ اگرچه احوط ترک آن است.
نگاه به فروشنده در هنگام خريد کالا
سوال 597 :
نگاه کردن به زن فروشنده موقع خريد اجناس، چگونه است؟
جواب :
نگاه کردن به غير از صورت و دست ها، حرام است و نگاه به صورت و دست فروشنده ها، بدون ريبه و قصد لذت جايز است.
نگاه به دختران کوچک
سوال 598 :
از دخترانى که کوچک و با چادر مى باشند خوشم مى آيد چون معنويت خاصى دارند، آيا نگاه کردن به آن ها اشکال دارد؟
جواب :
اگر به سنى رسيده اند که خوب و بد را مى فهمند، نگاه کردن به بدن و موى آن ها بنابر احتياط واجب جايز نيست، امّا به صورت و دست هاى آن ها اگر ريبه و قصد لذت نباشد، اشکال ندارد.
عدم جواز نگاه به نامحرم
سوال 599 :
نگاه کردن به زن نامحرم در خيابان و بازار که صورت آن ها آرايش کرده و قسمت جلوى موى آن ها آشکار باشد، بدون قصد تلذّذ و ريبه چه حکمى دارد؟
جواب :
جايز نيست.
نظر به وجه و کفّين نامحرم
سوال 600 :
آيا نگاه کردن به وجه و کفّين زن نامحرم بدون قصد لذت اشکال دارد؟
جواب :
بدون ضرورت خلاف احتياط است.
نگاه به موى زن هاى بد حجاب
سوال 601 :
با عنايت به مسأله ى 1935 و اين مطلب که امروزه در شهرهاى بزرگ بيرون بودن مقدارى از موى سر، امرى عادى شده است، آيا مى توان از اين رو که اين مقدار موى سر عرفا بيرون است به آن نگاه کرد، مانند برخى قبايل که معمولاً مقدارى از موهايشان بيرون است؟
جواب :
در فرض مرقوم جايز نيست.
نگاه به چهره زن مؤمن
سوال 602 :
نگاه کردن به چهره مومن ثواب است، حال اگر نامحرم باشد همين حکم را دارد؟
جواب :
خير.
نگاه به زنان در اجتماع
سوال 603 :
تکثر المتبرجات فى الجامعات و يعسر نفى النظر الکامل عنهن فما هو حکم النظر غيرالعمدى لهن مع العلم بتحققه عند دخول الجامعة؟ و هل ان النظر العادى غير الشهوانى للمتبرجات جايز أم لا؟
جواب :
النّظر الى الوجه والکفّين من غير ريبة مورد الاحتياط المطلوب، وامّا غيرهما فتعمّد النّظر بلاضرورة ممنوع، و کذا إدامة النظر بلاضرورة، فعلى من وقع نظره لا عن عمد أن لا يکرّر و لا يديم الاّ للضّرورة.
نگاه خواهر و برادر به بدن يکديگر
سوال 604 :
آيا نگاه کردن خواهر و برادر به بدن يکديگر جايز است؟
جواب :
اگر قصد لذت نداشته باشند مى توانند غير از عورت، به تمام بدن يکديگر نگاه کنند. (به مسأله ى 1939 رساله رجوع شود.)
نگاه اتفاقى به دختران بى حجاب
سوال 605 :
آيا نگاه اتفاقى به دخترانى که موهاى خود را نمى پوشانند، جايز است؟
جواب :
اگر آن نگاه تکرار نشده و يا ادامه نيابد، اشکال ندارد.
نگاه زن به بدن مرد نامحرم بدون قصد لذت
سوال 606 :
آيا نگاه کردن زن به بدن مرد نامحرم بدون قصد لذت حرام است؟
جواب :
نگاه کردن به قسمتى از بدن مرد نامحرم که غالبا باز است ـ مثل سر ـ اشکالى ندارد، مگر اين که نگاه کردن کمک به معصيت باشد و در غير اين مواضع بنابراحتياط واجب حرام است.
سوال 607 :
نگاه کرن به قسمتى از بدن مرد نامحرم که غالبا باز است چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر اين نگاه کردن کمک به معصيت نباشد، جايز است.
نگاه به لباس زن نامحرم
سوال 608 :
اگر مردى به لباس زن نامحرمى که بر روى بند لباس پهن شده نگاه کند، اشکال دارد؟
جواب :
اگر مفسده اى نداشته باشد، اشکال ندارد.
نگاه شهوانى به خود
سوال 609 :
نگاه شهوانى به بدن خود چه حکمى دارد؟
جواب :
حرام است.
وضو در برابر نامحرم
سوال 610 :
وضو گرفتن زن آن جا که مرد نامحرم او را ببيند، چگونه است؟
جواب :
با توجه و التفات جايز نيست.
نگاه به موهاى جدا شده از زن نامحرم
سوال 611 :
نگاه کردن مرد به موهاى جدا شده از زن نامحرم بدون لذت چه حکمى دارد؟
جواب :
بنابر احوط جايز نيست، چون اضافه اش به زن باقى است و در زمان اتّصال به بدن، شدّت تحريم مو از پوست بيشتر است.
نگاه به مجامعت حيوانات
سوال 612 :
در روستاها عمل مجامعت و جفت گيرى حيوانات عملى، معمول و شايع است، آيا نگاه کردن به اين عمل از روى شهوت يا بدون آن اشکال دارد؟
جواب :
نگاه با شهوت حرام است.
نظر براى ازدواج
سوال 613 :
جوانى که مى خواهد با دخترى ازدواج کند بعد از ديدن همديگر و قبل از جارى ساختن صيغه ى عقد، آيا پسر مى تواند به اين دختر [دوباره [نگاه کند؟
جواب :
اگر براى اطّلاع عقلايى دوباره نظر کند، جايز است.
نگاه شهوت انگيز به نامزد قبل از عقد
سوال 614 :
آيا نگاه شهوت انگيز به کسى که مى خواهم با او ازدواج کنم جايز است؟
جواب :
از اين جهت مثل ديگران است و از غير اين جهت در مسأله ى 1944 رساله توضيح داده شده است.
نگاه به دختران جهت انتخاب همسر
سوال 615 :
براى انتخاب همسر مى توانم به دخترها نگاه کنم؟
جواب :
اگر از موارد مسأله ى 1944 رساله نيست، خير.
نگاه دانشجو به استاد خانم
سوال 616 :
نگاه به استاد خانم که از روى شهوت نباشد، لکن در انسان تأثير بگذارد چه طور است؟
جواب :
اگر معرضيت براى ريبه و فتنه و تعقّب به حرام دارد و يا نگاه به غير وجه و کفين است، جايز نيست.
سوال 617 :
برخى از معلمين ما زن هستند و من مجبورم براى تمرکز، به چهره معلم نگاه کنم، ولى با توجه به اين که آن ها حجاب درستى ندارند وظيفه چيست؟
جواب :
به نحوى که در سوال قبلى ذکر شد، جايز نيست.
نگاه به مرد نامحرم
سوال 618 :
آيا نگاه به مرد نامحرم، براى فهميدن سخن هاى او، گناه است؟
جواب :
اگر خوف مفسده نباشد، اشکال ندارد.
نگاه به هم کلاسى هاى نامحرم
سوال 619 :
با توجه به اين که کلاس هاى دانشجويان دختر و پسر با هم برگزار مى شود، طبعا ناخودآگاه چشم پسران دختران نامحرم مى افتد، حکم آن در صورتى که بدون قصد لذت باشد چيست؟
جواب :
نگاه کردن غير عمدى اشکالى ندارد، اما بايد از تکرار يا ادامه نگاه پرهيز نمود ولى تحصيل کردن در اين کلاس ها اگر از وقوع در حرام ايمن نيست، حرام است.
مرز نگاه استاد مرد به دانشجوى دختر
سوال 620 :
حدود نگاه بين استاد مرد و دانشجوى دختر چيست؟
جواب :
دختر نبايد نزد استاد مرد به نحوى که موجب اختلاط زن و مرد است درس بخواند، مگر اين که از پشت پرده باشد و خوف مفسده اى هم در کار نباشد.
تدريس در کلاس خانم ها
سوال 621 :
به هنگام تدريس در کلاس خانم ها به جهت ارزيابى کلاس و جلب توجّه شاگردان نسبت به درس، به ناچار نگاهى کلّى به خانم ها انجام مى گيرد و هيچ گونه قصد ريبه و لذّتى در کار نيست. اين عمل چه حکمى دارد؟
جواب :
نگاه کردن به زن مسلمان بدون ريبه هم جايز نيست، مگر وجه و کفين.
نگاه به زنان غير مسلمان
سوال 622 :
نگاه کردن به زنان نامحرم غير مسلمان (چه اهل کتاب و چه کفّار) اگر موجب مفسده باشد، چه حکمى دارد و اگر با ريبه نباشد چه حکمى دارد؟
جواب :
در صورت مفسده حکم آن حرمت است، و نگاه با عدم ريبه در آن چه جايز است از مسلمان، اشکال ندارد و در غير آن ها محلّ احتياط است. (جهت توضيح بيشتر به مسأله ى 1935 رساله رجوع شود.)
نظر به بدن اهل کتاب
سوال 623 :
نظر به اهل کتاب در خارج از کشور با وضع لباس فعلى آن ها جايز است يا نه؟
جواب :
نگاه به جاهايى از بدن آن ها که عادتا پوشانده نمى شود، بدون قصد لذت و در صورتى که خوف واقع شدن در حرام نباشد، جايز است.
نگاه به موى زنان اهل کتاب
سوال 624 :
نگاه کردن به موى سر زنان اهل کتاب، اگر بدون قصد ريبه باشد، چه حکمى دارد؟
جواب :
حفظ نظر به آن چه خودشان آشکار مى نمايند، غير عورتين، لازم نيست.
دست دادن به زنان کتابى
سوال 625 :
آيا نگاه کردن به زنان اهل ذمه و دست دادن با آن ها اشکال دارد؟
جواب :
مجرد نگاه کردن بدون قصد لذت و در صورتى که خوف وقوع در حرام نباشد جايز است، ولى دست دادن با آن ها جايز نيست.
حرمت لمس و نظر اعضاى داخلى نامحرم
سوال 626 :
آيا لمس و نظر اعضاى داخلى بدن نامحرم، مانند اعضاى ظاهريه حرام است؟
جواب :
حرام است، مگر در مورد ضرورت که اقتصار بر حدّ ضرورت مى شود.
معالجه
سوال 627 :
چنان چه جهت گذاردن وسيله جلوگيرى از حاملگى مانند IUD در داخل رحم، ظاهر آلت تناسلى زن به وسيله ى پارچه توسّط شوهر پوشانده شود، به طورى که تنها مجراى درونى آن مشخّص باشد، آيا گذاردن وسيله با توجّه به لزوم نگاه به مجراى درونى آلت تناسلى زن توسّط پزشک [زن يا مرد] جايز است يا خير؟
جواب :
درون و برون آلت تناسلى در حکم، از حيث نظر و لمس فرقى ندارد.
سونوگرافى زنان توسط مرد
سوال 628 :
در برخى از شهرها و مناطق، متخصص زن جهت سونوگرافى وجود ندارد و به لحاظ تشخيص حاملگى و وضعيت جنين و يا ناراحتى هاى داخلى و کليوى، زنان مجبور به مراجعه به چنين متخصصينى هستند، آيا چنين بيمارانى، بايد به شهرهاى مجاور که متخصص زن دارد بروند يا مى توانند جهت سونوگرافى به مرد مراجعه نمايند؟
جواب :
تا ممکن است بايد به شهرهاى مجاور بروند.
کشف عورت براى معالجه
سوال 629 :
اگر شخصى جنب نمى شود و همين موجب اذيّت وى مى شود، آيا اين مطلب مجوّز براى کشف عورت براى معالجه مى شود؟
جواب :
اين حالت ظاهرا مرض به شمار مى آيد و او به اين معالجه محتاج و مضطرّ است و براى معالجه تا ممکن باشد، از محرّمات اختياريّه اجتناب کنند.
نگاه به عورت زن زائو
سوال 630 :
نگاه کردن به عورت زن زائو، هنگام عمل زايمان چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر از موارد مسأله ى 1941 رساله نيست، جايز نيست.
مراجعه زن به پزشک مرد با وجود پزشک زن
سوال 631 :
آيا مراجعه زن به پزشک مرد، در صورت وجود پزشک زن در همان رشته پزشکى جايز است؟ با توجه به اين که غالبا به او نگاه شده و گاهى هم از او معاينه به عمل مى آيد.
جواب :
بايد از نظر نامحرم با تمکّن خوددارى شود و در فرض سوال جايز نيست.
معاينه عورتين توسط جنس مخالف
سوال 632 :
معاينه عورتين براى جنس مخالف جايز است يا بايد احتياط کرد؟
جواب :
اگر معالجه منحصر در نگاه کردن به عورت او باشد و معالجه توسط جنس موافق غير ممکن يا دشوار باشد، جايز است.
نگاه ضرورى به عورت نامحرم
سوال 633 :
در صورتى که لمس و يا نگاه به عورت نامحرم ضرورت داشته باشد، آيا جايز است؟
جواب :
به مسأله ى 1941 رساله رجوع شود.
نظر به نامحرم هنگام تحصيل پزشکى
سوال 634 :
اينجانب دانشجوى سال چهارم پزشکى هستم. در اين مقطع تحصيلى گاهى اوقات جهت آموزش بر بالين بيماران زن و يا در اتاق عمل جرّاحى جهت يادگيرى عملى، لازم است که به محل ه اى حرام بدن زن نگاه کنم و احيانا با دستکش يا بدون آن بر بدن زنان دست بزنيم. وظيفه چيست؟
جواب :
لمس و نظر به بدن اجنبيّه و محلّ هاى حرام ديگر تجويز نمى شود. بلى در موارد ضرورت هايى که مراعات آن لازم است، مثل توقّف نيازهاى پزشکى مسلمين بر آن و منحصر بودن، در حدّ ضرورت مانع ندارد و تشخيص موضوع بر عهده ى خود مکلّف است.
نگاه کردن به صورت زنان چادرنشين
سوال 635 :
نگاه کردن به صورت زنان چادرنشين که معمولاً قسمتى از موى سر آن ها ديده مى شود، براى مرد نامحرم چه حکمى دارد؟ توضيح آن که ايشان به اين نوع پوشش عادت کرده اند و اگر تذکر داده شود نمى پذيرند.
جواب :
نظر عمدى خلاف احتياط است و حفظ نظر (بدون ادامه و بدون تهييج) نيز واجب نيست، مگر برداشت بدى شود و ديگران اين طور به نظرشان بيايد که آن چه جايز نيست، او جايز مى داند.
نگاه به زنان با لباس هاى محلى
سوال 636 :
نگاه کردن به زنانى که لباس محلى مى پوشند و معمولاً به جاى روسرى، از تکه پارچه ى تور، استفاده مى کنند و موها و گردن و گوش هاى آن ها کاملاً مشخص است، چه حکمى دارد؟
جواب :
حرام است.
بازيگرى زنان و تماشاى آن
سوال 637 :
بازى خواهران در تئاتر وتماشاى آن ها توسط برادران در حال بازى چه صورت دارد؟
جواب :
اگر موجب تهييج شهوات اهل آن است، جايز نيست.
نگاه به بازيگر زن
سوال 638 :
نگاه کردن به هنرپيشه زن از نزديک چه حکمى دارد؟
جواب :
مثل سايرين جايز نيست.
نگاه به نامحرم بدون پوشش مناسب
سوال 639 :
شوهر خاله هايم در منزل پوشش خوبى ندارند، حکم نگاه کردن به آن ها چگونه است؟
جواب :
بنابر احتياط واجب حرام است اما جواز نگاه کردن زن به قسمتى از بدن مرد نامحرم که غالبا باز است، مثل سر، خالى از وجه نيست، مگر اين که اين نگاه کردن کمک به معصيت باشد. (به مسأله ى 1933 رجوع شود.)
تعارض احکام شرع با قوانين رايج
سوال 640 :
در برخى موارد، بين احکام شرع و قوانين رايج پزشکى يا آموزشى به ويژه در موضوع پوشش و تماس و نگاه و يا اختلاط زن و مرد تعارض وجود دارد، در چنين موارد تکليف بيماران و دانشجويان چيست؟
جواب :
در هر حال رعايت احکام شرع واجب است.