احکام ازدواج و خانواده
مقدمات ازدواج
بهترين سن براى ازدواج دختر
سوال 1 :
از نظر شرع مقدس، بهترين سن ازدواج براى دختران چه سنى مى باشد؟
جواب :
بهترين سن، قبل از عادت شدن دختر است.
ازدواج پير با جوان
سوال 2 :
آيا ازدواج مردان کهن‌سال با دختران جوان جايز است؟
جواب :
جايز است.
مصاديق به حرام افتادن
سوال 3 :
با توجّه به اين که ازدواج در صورتى که انسان به حرام بيفتد واجب است، بفرماييد آيا بعضى از حالات شهوانى که در حال بيدارى و بدون قصد حاصل مى شود، از مصاديق به حرام افتادن است؟
جواب :
اگر بى اختيار است، حرام نيست.
سوال 4 :
منظور از به گناه افتادن در اثر ازدواج نکردن چيست؟ گناهان مقاربتى مراد است يا گناهان ديگرى نظير نگاه شهوت‌آلود و... را نيز شامل مى‌شود؟
جواب :
فرقى نمى کند.
تماس بدنى در دوران نامزدى
سوال 5 :
در دوران نامزدى بدون صيغه محرميت، بسيارى از دختر و پسرها با يکديگر تماس‌هاى بدنى دارند (غير از نزديکى)، آيا عمل آن‌ها اشکال دارد؟
جواب :
حرام است.
شرط کردن ازدواج با افرادى خاص
سوال 6 :
عده اى از دختران دوست دارند مثلاً با سيد يا طلبه يا پزشک و يا... ازدواج کنند و بر اين خواسته خود اصرار دارند، به طورى که سن بعضى از آن‌ها خيلى بالا مى رود و ديگر کسى حاضر به همسرى آن‌ها نمى باشد، آيا شرط گذاردن و پاى بندى به اين شرايط صحيح است؟
جواب :
خير، صحيح نيست؛ مگر در حدى که عقلايى باشد.
ميزان آشنايى لازم دختر و پسر با همديگر
سوال 7 :
فهميدن بعضى از مسايل بعد از ازدواج توسط همسر، موجب ناراحتى و در بعضى موارد باعث مشکلات جدى مى شود که زندگى زناشويى را با مشکل رو به رو مى کند، آيا گفتن آن‌ها قبل از ازدواج واجب است؟
جواب :
مواردى که نگفتن آن‌ها سبب تدليس مى شود، بايد گفته شود.
استخاره براى ازدواج
سوال 8 :
آيا براى پاسخ دادن به خواستگار دختر، استخاره کردن مورد دارد؟
جواب :
مورد استخاره بعد از تحقيق و بررسى و مشورت و در هنگام تحيّر است.
سوال 9 :
آيا در صورت انجام استخاره، عمل به آن واجب است؟
جواب :
واجب نيست.
سوال 10 :
آيا در مورد ازدواج، تجديد استخاره جايز است؟
جواب :
با تغيير شرايط و يا تغيير نيتِ استخاره از حيث شروط و قيود، جايز است.
آموزش‌هاى قبل از ازدواج
سوال 11 :
قبل از ازدواج، مسايل جنسى و غير جنسى لازم براى زندگى مشترک به دختر و پسر آموزش داده مى شود، با توجه به اين امر:
1) حضور دختر و پسر قبل از عقد در چنين جلساتى چه حکمى دارد؟
2) ديدن فيلم افراد عريان يا نيمه عريان و... جهت آموزش چگونه است؟
جواب :
حکم شرعى اين مورد با ساير موارد فرقى نمى کند.
عوامل موفقيت در زندگى زناشويى
سوال 12 :
عامل موفقيت در زندگى مشترک و شرايط ازدواج محمدى چيست؟
جواب :
محبّت بين طرفين و عمل هر کدام به وظايف شرعى نسبت به ديگرى و اغماض هر يک از خطاهاى ديگرى.
مثبت نبودن جواب آزمايش
سوال 13 :
اگر آزمايش قبل از ازدواج، اعتياد يا عدم هماهنگى خونى زن و مرد و در نتيجه ناقص الخلقه شدن فرزند را اعلام کند، ازدواج آن دو با همديگر چه حکمى دارد؟
جواب :
مناسب نيست.
ازدواج‌هاى حرام و جايز
ازدواج با خواهر زن با رضايت همسر
سوال 14 :
زمانى که زنى در زوجيت مردى است، در صورتى که زن اجازه دهد آيا مرد مى تواند با خواهر او ازدواج کند؟
جواب :
خير، نمى تواند ازدواج نمايد.
ازدواج با شوهر خاله
سوال 15 :
آيا در ازدواج با شوهر خاله، اجازه خاله شرط است؟
جواب :
اجازه او شرط است، ولى اگر بدون اجازه او عقد نمايند و بعدا وى بگويد به آن عقد راضى هستم، بنابر اقرب اشکال ندارد.
گرفتن خواهرزن
سوال 16 :
اگر مادربزرگ، نوه ى دخترى خود را شير بدهد، داماد او به همسرش حرام مى شود. آيا داماد پس از فوت مادرزن، مى تواند با خواهرزن خود ازدواج کند؟
جواب :
نمى تواند، با خواهر زن ازدواج کند.
طلاق زن و ازدواج با خواهر زن
سوال 17 :
اگر مردى براى اين که با خواهر زن خود ازدواج کند، او را به شکل ظاهرى طلاق دهد، در حالى که زن در خانه او باقى بماند، آيا مرد مى تواند با خواهرش ازدواج کند؟
جواب :
اگر طلاق شرعى دهد، مى تواند با او ازدواج نمايد.
ازدواج با دختر خوانده
سوال 18 :
ازدواج با دختر خوانده چه وجهى دارد؟
جواب :
اگر به او محرم نباشد، اشکال ندارد.
نهى اسلام از ازدواج‌هاى فاميلى
سوال 19 :
در بعضى از روايات اسلامى، از ازدواج‌هاى فاميلى نزديک نهى شده است، با توجه به اين مطلب، ازدواج حضرت على ـ عليه السّلام ـ با حضرت فاطمه ـ عليهاالسّلام ـ که با موافقت پيامبر ـ صلّى اللّه عليه وآله وسلّم ـ بود، چه توجيهى دارد؟
جواب :
هر چند خصوص اين ازدواج به امر الهى بود؛ اما از اين جهت استثنا نبود.
ازدواج با فرقه هاى منحرف
سوال 20 :
دادن و گرفتن دختر از فرقه هاى منحرف چه حکمى دارد؟
جواب :
صلاح نيست و بعض موارد آن، منع شرعى دارد.
ازدواج با پدر داماد خود
سوال 21 :
ازداوج مادر با پدر شوهر دختر خويش جايز است؟
جواب :
بله، جايز است.
ارتداد
سوال 22 :
مردى بعد از دخول به زوجه، به ارتداد فطرى مرتدّ شده است، اگر توبه کند مى تواند مجدّدا به زن رجوع کند؟
جواب :
نمى تواند.
عدّه ى ارتداد
سوال 23 :
شوهرى مرتدّ شده و زن مسأله را نمى دانسته است، آيا از حين اطّلاع از مسأله بايد عدّه نگهدارد يا از هنگام ارتداد که عقد منفسخ شده است؟
جواب :
از حين ارتداد بايد عده را محاسبه نمايد.
ازدواج با مذاهب ديگر
سوال 24 :
آيا ازدواج مردان سنّى با دختران شيعه جايز است؟ ازدواج مرد شيعه با دختر سنى چه طور؟
جواب :
در غير ناصبى و غالى جايز است، ولى ازدواج مرد سنّى با زن شيعه کراهت دارد، به اختلاف مراتب در دورى از ايمان ـ به معناى اثنى عشرى بودن ـ ، و مى تواند در هر يک از زن و مرد به عناوين ثانويه حرام باشد و بدين لحاظ حکم موارد، مختلف است.
ازدواج با اهل تسنّن
سوال 25 :
آيا ازدواج زن شيعه بامرد سنّى جايز است يا خير؟ بر فرض عدم جواز، آيا علاوه بر حرمت تکليفى، محکوم به بطلان نيز هست؟
جواب :
وضعا صحيح است.
ازدواج با کافره
سوال 26 :
اگر انسان در کشور کفر مشغول تحصيل باشد و نتواند با زن مسلمان ازدواج کند، آيا با زن کافره مى تواند ازدواج کند؟
جواب :
ازدواج موقت با زنان اهل کتاب جايز است.
ازدواج دختر شيعه با ساير فرقه هاى مسلمان يا اهل کتاب
سوال 27 :
ازدواج دختران شيعه اثنى عشريه با مردان داراى عقايد ديگر (فرقه‌هاى ديگر مسلمانان و يا اهل کتاب) چه حکمى دارد؟
جواب :
اجتناب نمايند که يا فى الجمله حرام تکليفى است يا حرام تکليفى و وضعى مى‌باشد، واللّه العالم.
ازدواج با دخترى که از فرقه اهل حق است
سوال 28 :
مى خواهم با دخترى که از فرقه اهل حق است ازدواج کنم، آيا جايز است؟
جواب :
خير، جايز نيست.
دختر ربيبه
سوال 29 :
آيا دختر ربيبه مثل خود ربيبه محرم است؟ دختر ربيب و دختر پسر زن، چه حکمى دارد؟
جواب :
بلى، محرم هستند.
زن شوهردار
سوال 30 :
آيا زنا با زن شوهردار موجب حرمت ابدى مى شود؟
جواب :
بله.
حرمت دختر مزنّى بها
سوال 31 :
اگر شخصى پس از خواستگارى از دخترخاله ى خود و قبل از عقد، با خاله خود زنا کند و پس از متوجّه شدن توبه کند، آيا مى تواند با دخترخاله ازدواج کند يا خير؟ اگر خاله، خواهر صُلبى مادر نباشد، يعنى فقط از جانب مادر مشترکند، آيا حکم تفاوتى مى کند و مراد از قبل از ازدواج قبل از عقد است يا قبل از خواستگارى و مراسم مقدّماتى؟
جواب :
نمى توانند باهم ازدواج کنند، على الاحوط (مسأله 1913 رساله) و فرقى بين انواع خاله ها نيست و مراد از «قبل از ازدواج» قبل از عقد است.
برادر و خواهر ناتنى
سوال 32 :
حرمت ازدواج برادر با خواهر، از طرف پدر است يا مادر؟ يعنى اگر پدرها يکى باشند و مادرها مختلف و يا بالعکس مى توانند باهم ازدواج کنند؟
جواب :
دو نفر اگر از پدر يکى باشند يا از مادر يکى باشند يا از هر دو، خواهر و برادر هستند و نمى توانند باهم ازدواج کنند.
اختلاف در بقاى عقد
سوال 33 :
در صورت اختلاف بين زن و مردى، در مورد اين که عقد نکاح سابق به قوّت خود باقى است و يا به علل شرعى ـ مثل طلاق و فسخ ـ زوجيّت خاتمه يافته است، قول کدام‌يک معتبر و مقدّم است؟
جواب :
قول به بقاى زوجيّت مقدّم است.
ازدواج با بستگان نزديک
سوال 34 :
لطفا نظر مبارک را در رابطه با ازدواج با بستگان نزديک بيان فرماييد؟
جواب :
شرعا جايز است و در بعض موارد آن مطلوب هم هست.
ازدواج با زنان فاحشه
سوال 35 :
آيا ازدواج کردن با زنان فاحشه حرام است؟ آيا اين‌گونه زنان مرتدّ هستند؟ آيا مى توان به قول آن‌ها مبنى بر نداشتن همسر اعتماد کرد؟
جواب :
مرتدّ نيستند و ازدواج با آنان قبل از توبه مکروه است و قبول قول آن‌ها مانعى ندارد؛ هر چند مستحب است عفّت را استعلام کند.
ازدواج با جنّ
سوال 36 :
آيا ازدواج دختر با جنّ جايز است؟
جواب :
چون معرضيّت زيادى براى فتنه و منازعه دارد و خوف خطر دارد، خلاف احتياط است و بر تقدير جواز، احوط متعه است يا اين‌که طورى باشد که شرط کنند ـ به نحو شرط نتيجه ـ وکالت را که اختيار طلاق با دختر باشد. البته در صورتى که از جهت اسلام و ايمان کفو باشند.
جواز ازدواج غير سيّد با سيّده
سوال 37 :
زن سيّده با مرد غير سيّد مى تواند ازدواج کند يا خير؟ آيا کفو يکديگر هستند؟
جواب :
مسلمان کفو مسلمان است و ازدواج آن‌ها اشکال ندارد.
ازدواج مبتلايان به ايدز
سوال 38 :
آيا شخص مسلمانى که به ايدز مبتلا مى باشد، مى تواند دختر مسلمانى را به عقد خود درآورد؟
جواب :
عقد بلامانع است، ولى اگر وطى همراه با ضرر و موجب سرايت مرض است، ممکن است حکم وجوب تمکين برداشته شده باشد.
ازدواج با فرد زناکار
سوال 39 :
زنى که در دوران عقد يا زمان عدّه مرتکب زنا شود و بعدا با اطلاع ولىّ او از اين موضوع، به عقد زانى درآيد، ازدواج آن‌ها جايز است؟ حکم فرزندانى که حاصل مى شود چه مى باشد؟
جواب :
عقد باطل است، مگر اين که زنا در عده ى طلاق بائن يا عده ى وفات بوده باشد و فرزندان آن‌ها مادامى که نمى دانستند عقد باطل است، ولد شبهه هستند و لحوق شرعى به آن‌ها دارند.
ازدواج با خواهر و دختر مفعول
سوال 40 :
شخصى با پسرى لواط کرده است، ولى شکّ دارد که در زمان اين عمل بالغ بوده يا نه، آيا ازدواج او با خواهر يا دختر يا مادر آن پسر جايز است؟
جواب :
به مسأله ى 1923 رساله رجوع شود.
سوال 41 :
اگر دو پسر عمو يا دو پسر خاله در کودکى با هم لواط کرده اند، آيا يکى از آن‌ها نمى تواند با خواهر ديگرى ازدواج کند؟
جواب :
مادر، خواهر و دختر کسى که لواط داده به لواط کننده حرام است، اگرچه لواط کننده و لواط دهنده بالغ نباشند، ولى اگر کمان کند که دخول نشده، يا شک کند که دخول شده يا نه، بر او حرام نمى شوند.
سوال 42 :
اگر کسى از روى جهل و نادانى با کسى لواط کرده باشد و سپس توبه کند آيا مى تواند خواهر او را بگيرد؟
جواب :
خير، نمى تواند.
سوال 43 :
آيا آيه «إِنَّ اللَّهَ کَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا» شخص لواط کننده با خواهر ملوط را شامل نمى شود و باعث اين نمى شود که ازدواج آن‌ها صحيح باشد؟
جواب :
خير، باعث آن نمى شود.
سوال 44 :
اگر قبل و بعد از بلوغ عمل شنيعى انجام شود و مطمئنا به مقدار اندک هم دخول نشده، آيا مى توان با خواهر آن پسر ازدواج کرد؟
جواب :
اگر دخول نشده، منعى ندارد.
سوال 45 :
در رساله آمده: «مادربزرگ و مادر و خواهر و دختر پسرى که لواط داده بر لواط کننده حرام است، اگرچه لواط کننده و لواط دهنده بالغ نباشند». سوال اين که شخصى در سنّ 12 سالگى دست به چنين عملى زده و بعدا هم خواهر آن پسر را گرفته و داراى فرزندانى است، چون مسأله را نمى دانسته، و تازه متوجّه شده که آن زن بر او حرام است، حکم مسأله چيست؟ اگر بايد از هم جدا شوند، زن از نظر مهريه و نفقه چه حکمى دارد؟ آيا زن مى تواند بگويد من همه ى مهريه و نفقه ام را مى خواهم؟
جواب :
در فرض مسأله اگردر لواط دخول واقع شده، زوجه بر شوهر خود حرام مؤبّد است و بايد از يکديگر جدا شوند و مرد هم بايد تمام مهريّه ى زوجه را که مهر المثل است بپردازد و زن نفقه ندارد و نسبت اولاد هم به پدر و مادر محفوظ است و اولاد شرعى آن‌ها مى باشند، واللّه العالم.
لواط با برادر همسر
سوال 46 :
من فعلاً داراى همسر و چند فرزند هستم، ولى در زمان طفوليّت با برادر همسرم، متأسفانه لواط کرده ام. در موقع ازدواج هم ملتفت بودم، ولى به خاطر مادرم قبول کردم و فعلاً بسيار ناراحتم، بفرماييد تکليفم چيست؟
جواب :
اگر يقين به دخول در فعل لواط داريد، واجب است فورا از همسرتان جدا شويد و به هم حرام هستيد.
ازدواج در عدّه ى رجعيّه با خواهر زن
سوال 47 :
هر گاه زوجه مطلّقه رجعيّه فوت کند، آيا شوهر وى در عدّه ى او مى تواند با خواهر آن زن ازدواج کند؟
جواب :
بله، مى تواند.
عدم رعايت عدّه
سوال 48 :
دخترى نامزد جوانى بوده است و براى رعايت مسايل شرعى، صيغه ى عقد موقّت خوانده بودند و باهم خلوت مى کردند و جوان از راه دُبر با دختر نزديکى مى کرده است. ولى بعد از مدّتى از هم جدا مى شوند و دختر که جاهل بوده و نمى دانسته اين آميزش هم عدّه دارد، در زمان عدّه ى شرعى به عقد دايم ديگرى درآمده و فعلاً بعد از چند سال زندگى متوجّه شده است، حکم او چيست؟
جواب :
اگر نزديکى شوهر دوم در زمان عده نبوده، عقد باطل است، ولى زن بر او حرام نمى شود، بلکه مى تواند بعدا زن را عقد نمايد.
کسى که اهل نماز نيست
سوال 49 :
آيا ازدواج با دخترى که به ظاهر مسلمان است ولى اهل نماز نيست، مثل ازدواج با کافر است؟
جواب :
خير.
ازدواج با مادرزن فرزند
سوال 50 :
آيا ازدواج پدر با مادر زن فرزند خويش شرعا جايز است؟
جواب :
جايز است.
ازدواج خنثى
سوال 51 :
آيا ازدواج دو خنثى با يکديگر جايز است؟
جواب :
صحيح نيست.
سوال 52 :
اگر دو نفر خنثى با يکديگر ازدواج نمايند و بعد از مدّتى معلوم شود که هر دو مذکّر يا مؤنّث هستند، تکليف چيست؟
جواب :
بايد از يکديگر جدا شوند.