احکام اجتهاد و تقليد
راه هاى سه گانه: تقليد، اجتهاد و احتياط
فرق تقليد ممدوح و مذموم
سوال 39 :
تفاوت تقليد و انجام کورکورانه اعمال که مورد مذمت است چيست؟
جواب :
عمل از راه تقليد صحيح، عمل با حجّت و آگاهانه است.
تقليد، عقلى است يا شرعى؟
سوال 40 :
آيا تقليد علاوه بر آن که يک مسأله ى عقلى است، ادلّه ى شرعى نيز براى اثبات آن وجود دارد؟
جواب :
مسأله ى تقليد امرى عقلى است و آيات و روايات به آن ارشاد دارند.
عمل به حکم عقل به جاى تقليد
سوال 41 :
آيا در مواردى مى توان به حکم عقل عمل کرد و در مسايل احکام به مجتهد رجوع نکرد؟
جواب :
خير، چون عقل انسان از ادراک مسايل شرعيه قاصر است.
تفاوت تقليد عقلى با تقليد شرعى
سوال 42 :
ثمره ى عملى عقلى بودن تقليد يا شرعى بودن آن براى مقلّدين چيست؟
جواب :
در بعضى موارد شرايط و صفات مرجع تقليد، تأثيرگذار است.
تقليد بهتر است يا احتياط؟
سوال 43 :
به نظر حضرتعالى عمل به احتياط بهتر است يا تقليد؟ و کدام يک انسان را به واقع نزديک تر مى سازد؟
جواب :
از آن جا که شرط عمل به احتياط در احکام شرعى، آگاهى کامل به موارد احتياط است که فقط عده ى اندکى از آن اطلاع دارند، تقليد براى عموم مردم بهتر است.
عقلى يا تقليدى بودن احتياط
سوال 44 :
آيا احتياط امرى عقلى است يا شرعى و در خصوص مسأله ى عمل به احتياط، تقليد از غير اعلم جايز است؟
جواب :
احتياط نيز مانند تقليد امرى عقلى است و عمل به آن مستلزم تقليد از اعلم نمى باشد.
محدوده ى جستجوى فتاوا در احتياط
سوال 45 :
در احتياط آيا رعايت آراى فقيهان گذشته نيز لازم است؟
جواب :
اگر غرض احتياط کننده احراز حجّت فعليّه باشد، رعايت آراى فقيهان گذشته لازم نيست، به خلاف اين که غرض احراز واقع باشد.
احتياط در محدوده ى مراجع فعلى
سوال 46 :
آيا کسى که در اعلميّت دو يا چند نفر از مراجع زنده شک دارد، مى تواند در نظر اين چند مرجع احتياط کند؟ و آيا عمل او موضوع تقليد قرار مى گيرد يا احتياط؟
جواب :
در محدوده ى نظر همين چند نفر مى تواند احتياط کند و عمل او، عمل به احتياط در تقليد است.
جواز احتياط با استلزام تکرار
سوال 47 :
آيا احتياط در اعمال را ـ در صورت توانايى به دست آوردن فتوا ـ اگرچه مستلزم تکرار باشد، جايز مى دانيد؟
جواب :
احتياط جايز است و لو مستلزم تکرار باشد.
حکم خمس با فرض احتياط بين مراجع
سوال 48 :
فى حالة الاحتياط بين عدّة مراجع، کيف يکون التعامل مع دفع الخمس؟
جواب :
يحتاط فيه أيضا بأن يصرف فيما يرى الکُلّ جوازه.
افراد بدون تقليد
سوال 49 :
وظيفه افرادى که تقليد نمى کنند چيست؟
جواب :
اعمالشان باطل است، به توضيح مذکور در مسأله ى 20 رساله.