قرض ربوى
سوال :
آيا دريافت وام ربوى در حال ضرورت جايز است يا خير؟
جواب :
ضرورتهاى متعارفى که مردم آن را ضرورت حساب مى کنند مجوز گرفتن وام ربوى نيست. بلى اگر بحد الجاء و اضطرارى برسد که ارتکاب حرام جايز مى شود بمقدار دفع اضطرار جايز است. والله العالم
سوال :
اگر شخصى مبلغى بعنوان قرض از فردى گرفته باشد و طرفين قرار گذاشته باشند که شخص مقروض هر ماه مبلغى به عنوان بهره پول (مثل بانکهاى فعلى) پرداخت نمايد و پس از گذشت ماهها و تمديد آن مبلغ بهره پول همانطور مستمر و معمول بوده است . بفرمائيد :
1 ـ اکنون که مبلغ بهره از کلّ قرض اوليّه بيشتر شده است آيا بدهکار مى تواند اين معامله را فسخ نمايد و بهره ها را از قرض اوليّه کم کند ؟
2 ـ اگر بدهکار متوجه ربوى بودن اين معامله گرديد با آن که در قرارداد ملتزم شده است که مبلغ را پرداخت نمايد ، آيا ملزم به رعايت اين قرارداد و پرداخت آن مى باشد يا خير؟
3 ـ حکم اين گونه قراردادها چيست؟
جواب :
بطور کلّى در صورتيکه قرض دهنده مبلغى معادل يا بيشتر از اصل قرض به عنوان ربا از قرض گيرنده دريافت کرده باشد ذمّه قرض گيرنده از بدهى به قرض دهنده به تهاتر برى شده و مقرض حق مطالبه از مقترض را ندارد . والله العالم .
سوال :
الف : يک نفر ميگويد مقدارى پارچه پنبه نقد خريدارى نموده ام و حالا شما پول پارچه را نقد بدهيد و من چک آن را مدت يک ماه از قرار هر يک کيلو پارچه پنبه 45 تومان براى مدت آن نفع ميدهم آيا معامله صحيح است ـ و اگر معامله صحيح نيست مى تواند 45 تومان منافع را بذل کند؟
ب : اينجانب معامله را فسخ نموده و چهار قطعه چک را تحويل دادم بعد بدون هيچ گونه شرط و قرار دادى تاريخ چک ها را تغيير داده و مبلغ پولى روى چک گذاشته به اين جانب داده است آيا اين صحيح است يا خير؟
جواب :
الف : عمل مذکور در سوال قرض و اقتراض ربوى است و حرام است ولى اگر قرض گيرنده بدون شرط و قرار داد قبلى مبلغى به قرض دهنده هبه نمايد اشکال ندارد. والله العالم
جواب :
ب: در صورت عدم قرارداد سود ، اگر مديون به رضا و رغبت خود علاوه بر طلب چيزى به طلبکار بدهد اشکال ندارد بلکه مستحب است و ثواب نيزدارد . والله العالم
سوال :
شخصى 55 سال پيش از شخص ديگرى به عنوان قرض الحسنه 200 تومان اسکناس معادل 2000 ريال قرض گرفته تاکنون موفق نشده که قرض را ادا کند راجع به اين مسأله تکليف اين شخص چيست؟ دستور بفرماييد که آيا همان وجه دريافت شده را بايد داد يا خير؟
جواب :
در فرض سوال شخص قرض گيرنده که تاکنون بدهى را نپرداخته همان مبلغ دويست تومان را بدهکار است ولى اگر قرض دهنده مطالبه مى کرده و قرض گيرنده با قدرت بر اداء مسامحه مى کرده بايد ضرر قرض دهنده را از اين جهت جبران نمايد و احتياط اين است که با هم مصالحه و تراضى نمايند. والله العالم
سوال :
بعضى ها مى گويند ربا گرفتن يا دادن به بانک اشکالى ندارد چون خطاب تأکلوا الربوا خطاب به اشخاص است و بانک شخص نمى باشد. آيا اين حرف نزد حضرتعالى صحيح است يا نه؟
جواب :
ربا دادن و گرفتن نسبت به اشخاص ويا بانک حرام است و تفاوتى در اين جهت بين شخص و عنوان نيست چون از ادلّه استظهار ميشود که نفس ربا حرام است.
سوال :
اگر بپذيريم پول همانند ساير منابع اقتصاد مشمول کميابى است وبنا به اين کميابى داراى قيمت به نام نرخ بهره بوده آيا با اين تفسير مى توان نرخ بهره را بعنوان غير ربا تلقى کرد؟
جواب :
تفسير مذکور مقتضى ربا نبودن بهره پول در قرض نيست.
سوال :
آيا انسان اگر پول داشته باشد ومثلاً به يک طلا فروش بدهد وماهى سه هزار تومان پول بگيرد اشکال دارد؟
جواب :
اگر قرض داده وماهى مبلغى بعنوان سود بگيرد ربا وحرام است.
سوال :
عده اى داراى صندوق تعاونى محلى مى باشند و از اين صندوق وامى مى گيرند در ازاى آن وام در هنگام پرداخت، مبالغى را بيش از وام گرفته شده (که مبلغ اضافه آن از پيش تعيين شده) مى پردازد آيا اين پرداخت اضافى حکم ربا را دارد و يا خير؟
جواب :
اگر وام مشروط به پرداخت اضافه باشد ربا و حرام است.
سوال :
از طرف دانشگاه هر ترم پولى به عنوان کمک هزينه تحصيلى به ما داده مى شود پس از پايان درس و اشتغال به کار آن پول را با ده درصد اضافه از ما پس مى گيرند و نمى دانيم تحت چه شرايطى ده در صد اضافه گرفته مى شود. آيا گرفتن اين کمک هزينه اشکال داد يا خير؟
جواب :
در فرض سوال که بعنوان کمک هزينه داده مى شود و بعد هم پس مى گيرند قرض است و زياده گرفتن ربا و حرام است بلى اگر شما پول را که مى گيريد مبنى بر دادن ده درصد اضافه نگيريد و ملتزم به آن نباشيد و در اين معنى قصد جدّى داشته باشيد و بدانيد که در اين صورت هم متصديان امر راضى بتصرف شما در آن پول هستند گرفتن پول براى شما اشکال ندارد هر چند زياده را از شما جبراً بگيرند. والله العالم.
سوال :
چنانچه براى زراعت و يا غير آن پولى به اسم مساعده از کسى بگيرد و قرار داد کند که محصول کار را نزد پول دهنده برده و به او بفروشد و حق العمل فروش بردارد چه صورت دارد؟
جواب :
ربا و حرام است.
سوال :
شخصى که وضع مالى اش خوب نبوده پولى از کسى قرض گرفته و صاحب پول از قرض گيرنده مبلغى به عنوان نزول گرفته است تکليف قرض گيرنده چيست؟
جواب :
قرض گيرنده ميتواند آنچه را بعنوان نزول به قرض دهنده داده است از او مطالبه کند و ميتواند هم به او ببخشد.
سوال :
زيد نياز به پول دارد و عمر بادام دارد زيد بادام از عمر کيلويى 460 تومان مى خرد تا پول را پس از 3 ماه به عمر بدهد و در همان مجلس عمر بادام را از زيد کيلويى 430 تومان مى خرد و پول را به زيد مى دهد، حکم اين مسأله چيست؟
جواب :
اگر معامله اوّل مشروط به معامله دوّم باشد صحيح نيست. واله العالم
سوال :
شخصى مبلغ پولى را به صورت نزول به کسى مى دهد که مثلاً در هر ماهى در مقابل صد هزار تومان سه يا پنج هزار تومان به عنوان سود به صاحب پول پرداخت کند و پس از پايان مدت تعيين شده اصل تمام پول را به صاحب پول برگرداند. آيا چنين معامله شرعيّت دارد؟ در صورت بطلان معامله مبلغ پولى را که به عنوان سود (نزول) به صاحب پول پرداخت شده است مى تواند برگرداند و يا از اصل پول حساب کند؟
جواب :
پول دادن و سود گرفتن به نحو مذکور در سوال ربا و حرام است و اگر کسى به اين نحو به کسى پول قرض داد و سود گرفت، شخص قرض گيرنده مى تواند آنچه را به عنوان سود داده برگرداند و يا از اصل بدهى کسر نمايد. واله العالم