عاقله

عاقله

سوال 2030 :

مقصود از عاقله که در بعض موارد بايد ديه را بدهد کيست؟

جواب :

عاقله عبارت است از مردان بالغ عاقل، از خويشاوندان پدرى جانى يا قاتل، مانند برادرها، برادرزاده ها، و عموها و عموزادگان. و بنابر اقوى پدر و جد پدرى و اولاد قاتل نيز از عاقله محسوب مى شود. ولى بچه و زن به طور کلى و مجنون جزء عاقله نيستند و اگر کسى عاقله ندارد، يا عاقله او تمکن مالى ندارند، ديه بر عهده خود او است.

سوال 2031 :

در مورد قتل، يا بعض جنايات خطايى که ديه بر عاقله است، آيا اين حکم شامل همه موارد خطا مى شود يا خير؟

جواب :

در مواردى که قاتل يا جانى اقرار به قتل يا جنايت خطايى کند، ديه بر عاقله نيست. بلکه بر خودِ قاتل يا جانى است. و نيز اگر قاتل يا جانى قتل يا جنايت را به مال ديگر غير از ديه، صلح کند، ذمّه خودش مشغول مى شود و به عاقله مربوط نيست.

(صفحه539)

سوال 2032 :

اگر بعض افراد عاقله عاجز از پرداخت ديه باشد، وظيفه چيست؟

جواب :

در فرض سوال، ديه بر متمکن از عاقله است.

سوال 2033 :

در مواردى که ديه بر عهده جانى است، اگر وى قادر بر پرداخت آن نباشد چه حکمى دارد؟ آيا بر عهده عاقله است يا بر ذمّه خود جانى مى ماند، تا تمکن پيدا کند؟

جواب :

در فرض سوال، چنانچه به اقرار ثابت شود، ديه بر عاقله نيست. بلکه بر خود جانى است و حکم ساير ديون را دارد. پس اگر قدرت دارد کار کند و به تدريج بپردازد. وگرنه چيزى بر او نيست و معذور است.

سوال 2034 :

ديه جنايات مجنون و بچه غير بالغ بر عهده کيست؟

جواب :

بر عاقله است.