سال خمسى حقوق بگيران و طلاب
سوال 805 :
آيا تعيين سال خمسى به اختيار خود شخص است يا بايد ابتداى شروع به کسب را ابتداى سال خود قرار دهد؟
جواب :
در مثل تجارت که فايده آن تدريجى حاصل مى شود، بايد از هنگام شروع در کسب قرار دهد. ولى در مثل زراعت و درختکارى که فايده آن دفعى حاصل مى شود، از هنگام حصول فايده است.
سوال 806 :
کسى که درآمدى ندارد يا اگر دارد کفاف مخارج او را نمى کند، آيا لازم است
(صفحه203)
سال خمسى قرار دهد؟
جواب :
لازم نيست. بلى اگر در اثناى سال منفعتى براى او حاصل شد و تا يکسال صرف مؤونه نشد، بايد خمس آن را بپردازد.
سوال 807 :
آيا براى تعيين سال خمسى، بهتر است سال شمسى محاسبه شود يا قمرى؟
جواب :
سال شمسى را قرار دهد.
سوال 808 :
آيا مى توان سال خمسى را تغيير داد؟ چگونه؟
جواب :
در صورتى که ضررى به اهل خمس وارد نشود، جايز است. به اين طريق که در اثناى سال، منافع خود را تخميس کند و پس از گذشت يکسالِ تمام از تخميسِ مذکور به حساب سال خود رسيدگى کند.
سوال 809 :
حقوق بگيران و افرادى که ماهيانه مبلغى دريافت مى کنند، آيا مى توانند براى هر حقوق دريافتى، سال جداگانه اى قرار دهند؟
جواب :
بلى مى توانند.
سوال 810 :
بنياد شهيد مبلغى را به عنوان خانواده شهيد به اينجانب مى دهد، بفرماييد که وظيفه من راجع به خمس چيست؟
جواب :
بطور کلى کسانى که حقوق ماهيانه مى گيرند مى توانند براى خود سال خمسى قرار دهند و از موقعى که اوّلين حقوق ماهيانه خود را دريافت کردند، يکسال که گذشت مقدارى که از خرج سالشان زياد آمد خمس آن را بدهند. و نيز جايز است براى دريافتى هر ماه و برج، سال قرار دهند، و دريافتى هر برج را جدا نگهدارند. پس اگر تا سال آينده از خرجشان زياد آمد خمس آن را بدهند. ولى در مورد پولى که بنياد شهيد به خانواده شهيد مى دهد چون ظاهراً بعنوان هبه و بخشش است نه بعنوان حقوق و ماهيانه در برابر عمل و کار، تعلق خمس بنحو احتياط وجوبى است نه فتوا.
سوال 811 :
اينجانب سال خمسى خود را اول محرّم قرار داده ام و فعلا که اول محرّم شده
(صفحه204)
مقدارى از درآمد تبليغى ماه رمضان مانده است، آيا بايد خمس آن را بدهم؟
جواب :
مى توانيد خمس زايد را بدهيد. ولى جايز است پرداخت خمس درآمد تبليغى ماه رمضان را تا ماه رمضان آينده تأخير بيندازيد و اگر چيزى از آن باقى ماند، خمس آن را بدهيد و نيز درآمد محرّم هم تا محرّم سال آينده در نظر گرفته شود، که اگر زياد آمد خمس آن را بدهيد.
سوال 812 :
اينجانب طلبه اى هستم که سال خمسى ام رسيده و مقدارى از شهريه ام مانده است و نيز با پول شهريه مقدارى برنج و حبوبات خريده ام که مانده است، آيا به اينها خمس تعلق مى گيرد يا نه؟
جواب :
به هيچ کدام خمس تعلق نمى گيرد.
سوال 813 :
کارمندى که سال خمسى او رأس يکى از ماههاى شمسى است و بطور عادى حقوق او به زحمت تا پايان ماه کفاف مخارج او را مى دهد، اگر حقوق خود را يک يا دو روز قبل از رسيدن سال خمسى دريافت کند، آيا بايد خمس آن را بپردازد؟
جواب :
حقوق بگير مى تواند براى خود سال خمسى قرار دهد و از موقعى که اولين حقوق خود را گرفت يکسال گذشت مقدارى که از خرج سالش زياد آمد خمس آن را بدهد و نيز جايز است براى دريافتى و حقوق هرماه و برج، سال قرار دهد و حقوق هربرج را جدا نگهدارد. پس اگر تا سال آينده از خرجش زياد آمد خمس آن را بدهد. بنابراين کارمند مورد سوال لازم نيست خمس حقوق خود را فعلا بدهد.