عيوب موجب فسخ
سوال 1510 :
شخصى دختر نابالغ خود را به عقد پسرى درمى آورد. و بعد از بلوغ دختر متوجه مى شود که پسر قبل از ازدواج، يعنى بعد از تولد ديوانه بوده است، آيا دختر مى تواند عقد را فسخ کند؟
جواب :
بلى، در فرض سوال دختر مى تواند عقد را فسخ کند.
سوال 1511 :
خانمى است که به مدت 6 سال به جهت جنون زوج بلا تکليف مانده و شوهر وى نه مخارج او را مى دهد و نه طلاق، وظيفه ايشان چيست؟
(صفحه399)
جواب :
اگر جنون شوهر مسلم باشد، زوجه مى تواند نکاح را فسخ کند، و نيازى به طلاق زوج يا ولىّ وى ندارد.
سوال 1512 :
خانمى قبل از ازدواج به بيمارى روانى مبتلا بوده و هنگام ازدواج آن را مخفى کرده است، آيا شوهر بعد از آگاهى مى تواند نکاح را فسخ کند؟
جواب :
اگر ثابت شود که بيمارى جنون است و مرد هم هيچ اطلاعى نداشته، مى تواند نکاح را فسخ کند.
سوال 1513 :
در فرض فوق، آيا شوهر با فسخ مى تواند ادعاى خسارت کند و مخارج خود را از زن بگيرد؟
جواب :
نمى تواند.
سوال 1514 :
آيا فرقى بين جنون ادوارى و جنون دائمى در فرض فوق وجود دارد؟
جواب :
فرقى نيست.
سوال 1515 :
پنج سال پيش ازدواج کردم و حدود چند ماه پيش مطلع شدم همسر اينجانب مبتلا به بيمارى صرع از نوع ارثى مى باشد. پيش از ازدواج آن را به اطلاع من و خانواده ام نرسانيده اند و پس از ازدواج در اثر روشن شدن آن به خاطر مريضى مى خواهم از حق فسخ عقد خودم استفاده کنم. لطفاً حکم شرعى مسأله را بيان فرماييد؟
جواب :
موارد حق فسخ در مسأله 2448 توضيح المسائل ذکر شده است. بيمارى صرع از مواردى نيست که زوج يا زوجه حق فسخ داشته باشند. و شما نمى توانيد عقد را بهم بزنيد. بلى امر طلاق با زوج است و مى توانيد طبق شرايط و ضوابط آن اقدام کنيد.
سوال 1516 :
اگر بعد از ازدواج معلوم شود که شوهر بدون خصيتين بوده است، آيا زن حق فسخ عقد را دارد؟
جواب :
اگر مقصود اين باشد که بيضتين او را کشيده اند يا کوبيده اند يا اصلا نداشته باشد، زن حق دارد عقد را فسخ کند.
(صفحه400)
سوال 1517 :
بعد از عقد و قبل از دخول متوجه شدم که دخترى به صورت مادرزادى يک پستان ندارد، من از ازدواج امتناع کردم و مى خواهم نکاح را فسخ کنم، اما او راضى نبوده و نيمى از مهر خود را مى خواهد، آيا من مى توانم نکاح را فسخ کنم؟
جواب :
مورد مزبور از موارد فسخ نيست. زيرا که در عقد شرط نشده و به صورت توصيف هم نيامده و از عيوب مجوّز فسخ هم نمى باشد. و اگر او را طلاق دهيد بايد نصف مهر او را بدهيد.
سوال 1518 :
دخترى به عقد کسى درآمده است. پس از عقد معلوم شده داراى عيبى است که مانع از دخول است و شوهر فوراً و بدون هيچ گونه تصرفى نکاح را فسخ کرده، آيا به زن مهر تعلّق مى گيرد؟
جواب :
در فرض سوال، مهريه ساقط است و دختر حق ندارد.
سوال 1519 :
زن و شوهرى سه سال است با يکديگر ازدواج نموده و اولادى ندارند. با مراجعه به دکتر معلوم شده است که زوجه عقيم است و به احتمال يک درصد با عمل جراحى امکان دارد صاحب فرزند شود. اگر زوج بخواهد به واسطه عقيم بودن زن، اين عقد را به هم بزند، آيا مى تواند يا خير؟ و آيا عقيم بودن از جمله عيوبى است که موجب فسخ نکاح مى شود يا نه؟ با اين وصف در مورد مهر چگونه عمل مى شود، تمام مهر را زوجه مى برد يا خير؟
جواب :
عقيم بودن از عيوب موجب خيار براى مرد نيست. بلى اگر بخواهد مى تواند زن را طلاق دهد و اگر طلاق قبل از دخول باشد، بايد نصف مهر را بپردازد. و اگر بعد از دخول باشد، بايد تمام مهر را بپردازد.
سوال 1520 :
دخترى به عقد مردى درآمده است. و پس از مدتى معلوم شده خانواده دختر دچار عقب افتادگى ذهنى و بيماريهايى مانند انحراف چشم تا حدّ کورى و سنگينى گوش تا حدّ کرى هستند و دختر قبلا دچار سکته شده، آيا چنين عيوبى موجب فسخ است؟
جواب :
عيوبى که موجب فسخ عقد مى شود در توضيح المسائل، مسأله 2448 بيان شده است. اما عيوبى که در سوال ذکر شده، در صورتى موجب حق فسخ عقد است که در ضمن عقد شرط عدم عيب خاص يا مطلق عيب بشود. يا زوجه
(صفحه401)
به وصف سلامت از عيب توصيف شده، و قبل از عقد در مقام گفتگو دخترى سالم معرفى شده و عقد مبنى بر آن واقع شده باشد که در اين صورت مرد مى تواند عقد را فسخ کند در غير اينصورت حق فسخ ندارد. بلى مى تواند او را طلاق بدهد و در صورت طلاق اگر نزديکى نشده، زن نصف مهر را طلبکار است و خلاصه عقد شرعاً صحيح مى باشد.
سوال 1521 :
اگر زوج پس از عروسى دچار کسالت مغزى و روانى بشود، آيا مى توان نکاح را فسخ کرد؟
جواب :
در فرض سوال، اگر کسالت مغزى و روانى زوج به سرحد جنون رسيده است، بطورى که اوقات نماز را تشخيص نمى دهد، زوجه اختيار فسخ دارد و نيازى به طلاق ندارد. البته اين اختيار فسخ فورى است که اگر با علم به جنون زوج، فسخ را تأخير انداخت، خيار فسخ ساقط مى شود. ولى اگر از جهت جهل به مسأله فسخ نکرده، هروقت علم به خيار فسخ پيدا کرد، مى تواند فوراً فسخ کند، و رجوع به حاکم و مرجع تقليد لازم نيست. بلکه در اين صورت زوجه مى تواند بدون مراجعه، عقد را فسخ کند.
ضمناً در مورد سوال که نزديکى و دخول واقع شده، تمام مهر بر عهده خود زوج است که اگر دارد بايد بدهد و اگر ندارد کسى ضامن نيست. مگر اينکه پدر زوج، مهر را به ذمه گرفته باشد.
سوال 1522 :
دست چپ اينجانب فلج است و بدونِ اطلاع دختر از اين مطلب، او را به عقد من درآوردند و فعلا که متوجه شده به هيچ وجه حاضر به زندگى با من نيست، آيا دختر مى تواند نکاح را فسخ کند؟ و آيا من مى توانم به هيچ عنوان او را طلاق ندهم؟ در هرصورت وضع مهريه او چطور است؟
جواب :
اگر در عقد، مرد توصيف به صحت و سلامت شده باشد، و عقد مبنى بر آن واقع شده باشد، زن حق فسخ دارد. و در صورتى که قبل از دخول باشد نسبت به مهريه حقى ندارد. و اگر شرط نشده باشد زن حق فسخ ندارد. ولى چنانچه در حق او ظلم و بى انصافى مى شود بهتر است او را طلاق دهيد.
(صفحه402)
سوال 1523 :
در مواردى که زوج يا زوجه حق فسخ عقد را دارند، آيا فسخ طلاق حساب مى شود يا خير؟
جواب :
در مورد فسخ، به طلاق احتياجى نيست. فسخ، طلاق محسوب نمى شود و احکام طلاق را ندارد. مثلا حکم طلاق سوم را ندارد که پس از آن احتياج به محلّل باشد و در موقع فسخ کردن، لازم نيست از حيض و نفاس پاک باشد و نيز حضور عدلين لازم نيست.
سوال 1524 :
در مواردى که فسخ عقد براى زوج يا زوجه جايز است، آيا اجازه حاکم شرع لازم است يا خير؟
جواب :
در مورد سوال، اجازه لازم نيست. بلى در موردى که عنّين بودن مرد ثابت شود، مراجعه به حاکم شرع لازم است تا براى صبر کردن زن مدتى قرار دهد. و بعد از رجوع به حاکم و قرار دادن مدت، هروقت مدت تمام شد و در تمام مدت مذکور مرد قادر به نزديکى با زن نبود، زن مى تواند بدون مراجعه به حاکم شرع عقد را فسخ کند.
سوال 1525 :
عيوبى که به واسطه آنها مى شود عقد نکاح را فسخ کرد، به چه چيز ثابت مى شود؟
جواب :
به اقرار صاحب عيب، يا شهادت دادن دو مرد عادل به اقرار او، و نيز شهادت دو مرد عادل به عيب.
سوال 1526 :
عيوب باطنه زن به چه چيز ثابت مى شود؟
جواب :
به شهادت دادن چهار زن عادله يا اقرار خود زن.
سوال 1527 :
مردى که قبل از ازدواج قدرت بر وطى داشته است، از بدو ازدواج عاجز شده است، آيا احکام عنن را دارد؟
جواب :
اگر از وطى زوجه ديگر نيز عاجز باشد، زوجه فعلى حق فسخ دارد. اما پس از مراجعه به حاکم شرع و رعايت آنچه که در مسأله 2502 توضيح المسائل بيان شده است.
(صفحه403)
سوال 1528 :
اگر در مدت يک سال مهلت به فرد عنين زوجه از تمکين خوددارى کند، آيا بعد از اتمام مدت زوجه حق فسخ دارد يا بايد مدت بيشترى تمديد شود؟
جواب :
اگر با اقرار زوج يا غير آن ثابت شود که با فرض تمکين قدرت بر وطى نداشته، زوجه مى تواند فسخ کند و گرنه بايد تجديد مهلت شود.