تدليس و فريب
سوال 1499 :
تدليس چيست؟
جواب :
تدليس اين است که زن يا مرد را طورى توصيف کنند که موجب گول خوردن و اشتباه طرف ديگر در امر ازدواج شود. مثل اينکه عيبهاى او را نگويند يا صفاتى را براى او ذکر کنند که نداشته باشد. مثلا بگويند دکتر است يا مغازه دار است يا در فلان شرکت با فلان مقدار حقوق کار مى کند يا فلان سمت ادارى را دارد که اگر اين اوصاف را نمى گفتند يا عيوب او را مى گفتند، طرف مقابل راضى به اين ازدواج نمى شد.
سوال 1500 :
حکم تدليس را بيان فرماييد.
جواب :
اگر تدليس به اخفاى عيبهايى باشد که موجب فسخ عقد مى گردد، طرف مقابل مى تواند نکاح را فسخ کند. اما اگر به اخفاى آن عيبها نباشد، بلکه به اخفاى عيوب ديگر يا ابراز صفات کمال باشد، در صورتى که حق فسخ پيدا مى شود که امور مذکوره، به نحو شرط در ضمن عقد آمده باشد. يا اگر قبلا از اين امور صحبت شده، عقد مبنى بر اين امور خوانده شده باشد.
سوال 1501 :
اگر از طرف زوجه اظهاراتى شود که موجب تدليس و فريب زوج گردد و عقد بر طبق آن جارى گردد، آيا مهرالمسمّى به گردن او است يا مهرالمثل؟
جواب :
در صورتى که دخول محقق شده باشد، و شوهر اختيار کند استمرار زوجيت را، لازم است مهرالمسمّى را بپردازد. و در صورت اختيارِ فسخ، زن استحقاق مهر ندارد.
(صفحه397)
سوال 1502 :
مردى در ازدواج با دخترى تدليس کرده و خود را عوضى معرفى کرده است. مثلا خود را دکتر يا مهندس معرفى کرده، که اگر خود را اينگونه معرفى نمى کرد حتماً دختر راضى نمى شد، آيا به خاطر ندانستن موضوع، براى دختر اختيار فسخ عقد هست يا نه؟
جواب :
در صورتى که در عقد ازدواج شرط دکتر يا مهندس بودن زوج شده باشد، يا به نحوى توصيف کرده که عقد مبنى بر آن وصف واقع شده، که به منزله شرط ضمنى بوده، و بعد تخلف وصف ظاهر و واضح شده است، زن اختيار فسخ عقد را دارد. و چنانچه قبل از دخول فسخ کند، حق مهر ندارد. و اگر بعد از دخول فسخ کند، حق مهر دارد.
سوال 1503 :
مردى به عنوان داشتن شغل معين، زنى را به عقد دائم خود درآورده است. و بعد معلوم شده که زمان عقد و بعد از عقد داراى شغل معين نبوده است. آيا اين مورد هم از موارد تدليس محسوب مى گردد يا خير؟
جواب :
در فرض مسأله، اثبات خيار براى زوجه، به اين نحو تدليس مشکل است.
سوال 1504 :
در صورتى که اطرافيان دختر بعضى از عيوب دختر را مثل پيسى، سوختگى، کچلى، بيان نکنند، آيا به مجرد نگفتن تدليس مى باشد؟ و شوهر حق پيدا مى کند عقد را فسخ کند؟
جواب :
مجرد نگفتن عيب تدليس نيست.
سوال 1505 :
اگر در ازدواج تدليس صورت گيرد، ولى زوج ازدواج را به اميد برطرف شدن عيب فسخ نکند، و بعد ناچار شود زن را طلاق دهد، آيا مى تواند در مهر (نصف يا تمام آن) به مدلس رجوع کند؟
جواب :
در فرض سوال، استقرار نصف يا تمام مهريه مستند به خودش مى باشد و حق رجوع به مدلّس را ندارد.
سوال 1506 :
شوهر ديوانه شده است و همسر او عقد را فسخ نکرده است، ولى حال که شوهر بهبودى يافته، آيا همسرش حق دارد با ادعاى اينکه نمى دانسته مى تواند عقد را فسخ
(صفحه398)
کند، فعلا عقد را فسخ کند؟
جواب :
بعد از رفع عيب، فسخ کردن مشکل است.
سوال 1507 :
زنى که داراى عيب قرن است، اما با عمل جراحى مى توان رفع عيب کرد، آيا شوهر در اين صورت هم مى تواند عقد را فسخ کند؟
جواب :
قبل از رفع عيب حق فسخ دارد. ولى اگر فسخ نکرده باشد، بعد از رفع عيب مشکل است.
سوال 1508 :
مردى در هنگام ازدواج مى گويد که قبلا ازدواج نکرده است و زن به گمان و به اعتقاد اين عنوان قبول و اجازه داده است. و بعد معلوم مى شود که قبلا زنى داشته و او را طلاق داده است، آيا زن در اين صورت حق فسخ پيدا مى کند؟
جواب :
در فرض مزبور، زن حق فسخ ندارد.
سوال 1509 :
اگر شخصى در ازدواج تدليس کرد، بعد زوج متوجه شد و نکاح را فسخ کرد، آيا بايد مهر دختر را بدهد يا لازم نيست؟ و اگر داد آيا مى تواند به مدلّس رجوع کند؟
جواب :
اگر قبل از دخول نکاح را فسخ کند، لازم نيست مهر را بپردازد. ولى اگر بعد از دخول فسخ کند در صورتى که مدلِّس خودِ زن باشد، لازم نيست مهر را بپردازد. ولى اگر مدلس غير زن باشد، بايد مهريه زن را کاملا بپردازد. و مى تواند به مدلس رجوع کند.