رکوع و سجده
نشستن بين دو سجده
سوال 179 :
آيا در نماز واجب نشستن بين دو سجده واجب است در نماز مستحب چطور؟
جواب :
واجب است و تفاوتى ميان نماز واجب و مستحب نيست.
کيفيت سجده
سوال 180 :
آيا واجب است که حتماً در هنگام سجده دو انگشت شست پا روى زمين قرار گيرد. اگر دو انگشت کنارى شست پا بزرگتر باشد و در هنگام سجده آنها نيز با زمين تماس داشته باشند اشکالى دارد يا خير؟ و اينکه اگر شست پاى کسى قطع باشد طبيعتاً انگشت کنارى شست با زمين تماس خواهد داشت در اين حالت آيا اشکالى به نماز فرد وارد است؟
جواب :
اگر شست پا دارد حتماً بايد سر انگشت شست به زمين برسد و نسبت به بقيه انگشتان وظيفه خاصى ندارد و تماس آنها با زمين اشکالى ندارد و اگر شست پا ندارد به همان شکل مذکور در سوال اگر سجده کند، صحيح است.
برخورد غير ارادى مکرّر سر با مهر
سوال 181 :
اگر هنگام رفتن به سجده قسمت پيشانى دو مرتبه متداول بصورتى که قابل کنترل نباشد به مهر برخورد کند حکمش چيست؟ آيا دو سجده محسوب مى‌شود؟
جواب :
يک سجده محسوب مى‌شود.
سجده بر دستمال کاغذى
سوال 182 :
آيا مى‌توانم بر دستمال کاغذى سجده کنم؟
جواب :
اگر از چوب و يا گياهان ساخته شده، مانع ندارد.
اکمال سجدتين
سوال 183 :
اکمال سجدتين در نماز در چه مقطعى انجام مي‌شود؟ به محض قرار دادن پيشانى روى محل سجده بعد از تمام شدن ذکر سجده بعد از سر برداشت از سجده يا ....
جواب :
بعد از سر برداشتن از سجده دوم اکمال سجدتين است.
شرايط صحت سجده‌ى واجب قرآن
سوال 184 :
آيا در سجده واجب قرآن رو به قبله بودن شرط است؟
جواب :
استقبال شرط نيست.
گذاشتن کف دست روى زمين در سجده
سوال 185 :
آيا گذاشتن کف دست هنگام سجده بر روى زمين واجب است يا مى‌توان نصف کف دست را هم اکتفا کرد؟
جواب :
بايد تمام کف دست هنگام سجده، بر روى زمين گذاشته شود و گذاشتن نيمى از آن کافى نيست.
قرار گرفتن مانع بين پيشانى و محل سجده
سوال 186 :
در نماز اگر در هنگام سجده پيشانى بر روى مهر مستقيم نخورد و چادر بر روى صورت قرار بگيرد و از پشت چادر پيشانى بر روى مهر قرار بگيرد چه حکمى دارد؟
جواب :
بايد آهسته بطورى که سر بلند نشود چادر را از زير پيشانى بکشيد تا پيشانى بر مهر قرار گيرد.
فراموش کردن رکوع در نماز
سوال 187 :
اگر پس از قنوت اشتباهاً به سمت سجده برويم، پس از فهميدن و در همان حالِ خميده بازگشتن به رکوع چه حکمى دارد؟ وظيفه‌ى ما چيست؟
جواب :
اگر قصد رکوع داشتيد ولي به سجده رفتيد، چنانچه به سجده نرسيده يادتان آمد، بايد تا سر حدّ رکوع بلند شويد و ذکر رکوع را بگوييد و نماز را ادامه دهيد ولي اگر اصلاً رکوع يادتان نبود و به سمت سجده رفتيد و به سجده نرسيده يادتان آمد، بايد بلند شويد و از قيام به رکوع برويد.
جدا شدن غير ارادى سر از مهر
سوال 188 :
اگر در هنگام سجده اول سر يک لحظه از مهر جدا شود و دوباره روي مهر قرار بگيرد آيا دو سجده محسوب مي‌شود و ديگر سجده دوم را نبايد بجا آورد يا اينکه موجب بطلان کل نماز مي‌شود؟
جواب :
اگر سر بى‌اختيار برگردد و به مهر برسد يک سجده حساب مى‌شود و چون بى‌اختيار بوده سبب بطلان نماز نمى‌شود.
قرار دادن آرنج بر روى زمين در سجده
سوال 189 :
اگر در سجده دست مرد تا آرنج روي زمين باشد چه حکمي دارد؟
جواب :
اشکال ندارد، هر چند براى مردان مستحب است آرنج‌ها را از زمين جدا نگهدارند.
تيره شدن مهر جهت سجده
سوال 190 :
وظيفه‌ى ما در مورد مهرهايى که سطح آنها تيره است، چيست؟ (چرا که در اجوبة‌الاستفتائات چنين آمده که اگر سطح مانعى بين پيشانى و مهر قرار گيرد نماز باطل است و تعدادى از مهرها نيز به دليل اينکه نمازگزاران پس از وضو با پيشانى مرطوب نماز مى‌گذارند سطحى تر دارند.)
جواب :
صِرف تيره شدن، مانع سجده نيست، اگر چرکِ روى آن ضخامت دارد و جِرم دارد، بايد آن را برطرف کرد.
برداشتن سر از روى مهر براى رفع مانع
سوال 191 :
اگر زني براي اينکه چادرش را از روي مهر بردارد سرش را از روي مهر بلند کند و دوباره روي مهر بگذارد، نماز او چه حکمي دارد؟
جواب :
واجب است بدون اين که سر خود را از زمين بلند کند، پيشانى‌اش را حرکت دهد تا روى مهر قرار بگيرد. اگر بلند کردن پيشانى از زمين براى سجده روى مهر بر اثر جهل يا فراموشى بوده و اين عمل را فقط در يکى از دو سجده‌ى يک رکعت انجام داده، نمازش صحيح است و اعاده واجب نيست. ولى اگر اين کار با علم و عمد بوده و يا در هر دو سجده‌ى يک رکعت آن را انجام داده، نمازش باطل و اعاده آن واجب است.
نماز کسى که قادر به نشستن نيست
سوال 192 :
کسى که مى‌تواند نماز را ايستاده بخواند ولى نمى‌تواند به سجده رود، رکوع و سجده را چگونه انجام دهد؟
جواب :
بايد به هر مقدار که مى تواند ولو با تکيه دادن به ديوار و امثال آن بايستد سپس به مقدارى که مى‌تواند رکوع رود و در صورتى که نمى‌تواند از حال ايستاده به رکوع رود، روى صندلى و مانند آن بنشيند و به رکوع رود پس از رکوع اگر مى‌تواند با وضع شش موضع ديگر سجده بر زمين سرش را خم کرده و بر مهرى که روى ميز قرار دارد سجده نمايد، بايد اين چنين کند و اگر نمى‌تواند، احتياط در آن است که مهر را بالا آورده و پيشانى را بر آن گذارده و اگر از وضع مساجد شش‌گانه ديگر بر زمين هم معذور است وظيفه او سجده با ايماء و اشاره است.
عجز از سجده بر انگشت شست پا
سوال 193 :
شخصي که انگشت شست پايش باندپيچي شده است يا بطورى کج است که به راحتى روى زمين قرار نمى‌گيرد، آيا بايد به همان نحو سجده کند يا مى‌تواند ساير انگشتان را بر زمين بگذارد؟
جواب :
در فرض سوال بايد آن را به زمين بگذارد و اگر نتواند بايد بقيه انگشتان را بگذارد.
ذکر رکوع و سجده در حال حرکت
سوال 194 :
اگر اذکار رکوع يا سجود در حال حرکت بدن گفته شوند، آيا نماز را باطل مي‌کند؟
جواب :
در رکوع و سجود هنگامى که ذکر واجب را مى‌گويد بايد بدن آرام باشد بلکه حتى در هنگامى که ذکرى را به قصد استحباب آن در رکوع يا سجود مى‌گويد (مانند تکرار "سبحان ربى..." و امثال آن)، احتياط واجب آن است که بدن را آرام نگه دارد؛ و اگر در حالي که ذکر واجب رکوع يا سجود را مي‌گويد، بدن او بي‌اختيار حرکت کند و حال طمأنينه‌ي واجب را بر هم بزند، بايد پس از آرام گرفتن بدن، ذکر واجب را دوباره بگويد. ولى حرکت اندک بدن يا حرکت انگشتان و امثال آن اشکال ندارد.
سجده بر اسکناس
سوال 195 :
آيا سجده کردن برکاغذ اسکناس جايز است؟
جواب :
اگر از چوب و يا گياهان ساخته شده و چيزي که مانع از رسيدن پيشاني به آن باشد، نداشته باشد مانع ندارد.
شنيدن آيه سجده ضبط شده
سوال 196 :
آيا شنيدن آيه سجده از راديو ضبط نيز سجده واجب دارد؟
جواب :
با شنيدن از نوار نيز سجده واجب مى‌شود.