منافيات نماز
برگرداندن عمدى صورت به سمت چپ يا راست در اثناء نماز
سوال 57 :
اگر کسى در نماز عمداً صورت خود را به سمت چپ يا راست برگرداند، آيا نمازش باطل مى شود؟
جواب :
اگر عمداً سر را به قدرى بگرداند که مواجه طرف راست يا چپ قبله يا بيشتر باشد نمازش باطل است.
ولى اگر عمداً سر را کمى بگرداند که نگويند روى خود را به قبله برگردانده است نمازش باطل نمى شود، واگر به مقدارى بگرداند که بگويند روى خود را از قبله برگردانده است (ولو به حدّ راست يا چپ قبله نرسيده باشد) نماز باطل است.
برگرداندن سهوى صورت از طرف قبله
سوال 58 :
اگر کسى در هنگام نماز سهواً صورت خود را از طرف قبله برگرداند آيا نمازش صحيح است؟
جواب :
اگر سهواً صورت خود را از طرف قبله برگرداند، ولى به حدّ راست يا چپ قبله نرسد، نماز صحيح است و اگر سهوا سر را به قدرى بگرداند که مواجه طرف راست يا چپ قبله باشد و متذکر شود، در صورتى که وقت (هرچند به مقدار يک رکعت) باقى مانده بنابر احتياط واجب اعاده نمايد، و اگر به اين اندازه باقى نمانده يا بعد وقت متذکر شود قضا ندارد.
اشاره با دست و حرکت آن
سوال 59 :
اگر هنگام نماز دست را حرکت دهد و يا به واسطه دست به جايي اشاره کند نماز باطل مى شود؟
جواب :
کارى که صورت نماز را به هم نزد، مثل اشاره کردن با دست و حرکت آن اشکالى ندارد.
راه رفتن مختصر در نماز
سوال 60 :
آيا راه رفتن مختصر در صورتى که چند قدم حرکت کرده ولى از قبله روى برنگرداند، نماز را باطل مى کند يا خير؟
جواب :
در فرض مذکور، راه رفتن مختصر بدون اينکه از قبله منحرف شود اگر به مقدارى کم باشد که عرفاً صورت نماز را به هم نزند، مانعى ندارد ، ولى نبايد در حال حرکت قرائت يا أذکار نماز را انجام بدهد .
جواب سلام در نماز
سوال 61 :
اگر کسى به نمازگزار سلام کرد، تکليف نمازگزار چيست؟
جواب :
اگر کسى به نمازگزار سلام کند بايد همانطور که او سلام کرده جواب دهد، و بنابر احتياط واجب در مفرد و جمع بودن (مفرد مثل عليک و جمع مثل عليکم) و در معرفه و نکره بودن (معرفه مثل السلام و نکره مثل سلام) بايد مطابقت داشته باشد. مثلا اگر گفته سلام عليکم در جواب بگويد سلام عليکم، مگر در جواب عليکم السلام (يا عليک السلام) که بنابر احتياط واجب بايد بگويد سلام عليکم (يا سلام عليک) و اگر سلام دهنده فقط بگويد سلام و عليکم را نگويد بنابر احتياط واجب نمازگزار هم بايد به او بگويد سلام، و اگر زن در سلام بگويد سلام عليک بنابر احتياط واجب بايد نمازگزار بگويد سلام عليک و کاف را زير و زبر ندهد.
جواب سلام غير مسلمان در نماز
سوال 62 :
آيا جواب سلام شخص غير مسلمان در نماز واجب است؟
جواب :
جواب سلام مرد و زن غير مسلمان در نماز بنابر احتياط واجب است و در جواب اکتفا کند به کلمه «سلام» يا به کلمه «عليک»، هرچند احوط آن است که به کلمه عليک جواب بگويد.
سلام بچه مميز و نامحرم به نمازگزار
سوال 63 :
اگر بچه مميز يا زن نامحرم و يا مرد نامحرم به نمازگزار سلام کند، آيا جواب او واجب است؟
جواب :
در فرض مذکور جواب سلام بر نمازگزار واجب است.
به هم زدن نماز واجب و مستحب
سوال 64 :
آيا مى شود نماز واجب يا مستحب را شکسته و آن را به هم زد؟
جواب :
شکستن نماز واجب از روى اختيار حرام است ولى براى حفظ مال و جلوگيرى از ضرر مالى يا بدنى مانعى ندارد، بلکه اگر حفظ جان خود انسان يا کسى که حفظ جان او واجب است، يا حفظ مالى که نگهدارى آن واجب مى باشد بدون شکستن نماز ممکن نباشد بايد نماز را بشکند ، و احتياط مستحب اين است که نماز مستحب را ـ در غير موارد جواز شکستن نماز واجب ـ نشکند .
اما شکستن نماز مستحب مطلقاً جايز است.