مخارج وصول دين
سوال 1188 :
هرگاه شخصى حقى به عهده اش باشد و نسبت به اداى آن اقدام نکند و طلبکار به دادگاه مراجعه و هزينه هايى (چون ابطال تمبر و هزينه کارشناسى و...) پرداخت کند، آيا مى تواند علاوه بر گرفتن حق خود، اين هزينه ها را از بدهکار طلب کند؟
جواب :
در فرض سوال، گرچه من عليه الحق معصيت کرده است. امّا ضامن هزينه ها نيست و جايز نيست من له الحق از او هزينه ها را بگيرد. مگر اينکه در ضمن عقد لازمى با او شرط کرده باشد.
سوال 1189 :
شخصى از فردى طلبکار است، بدهکار با داشتن قدرت پرداخت، از دادن بدهى خوددارى مى کند، طلبکار به دادگاه مراجعه مى کند و اين کار مخارجى (از قبيل: تمبر، پوشه و هزينه دادرسى) برمى دارد، آيا اين مخارج به عهده بدهکار است؟
جواب :
اين قبيل مخارج بر عهده بدهکار نيست.
سوال 1190 :
خسارتى که محکوم براى گرفتن حق خود، از قبيل: هزينه دادرسى و حقّ کارشناسى و حقّ الوکاله و غير آن متحمّل شده، در صورتى که محکوم عليه با علم و عمد آن حق را انکار کرده، آيا مى تواند از محکوم عليه بگيرد؟
جواب :
وجهى براى گرفتن خسارت از محکوم عليه نيست، و انکار محکوم
(صفحه308)
عليه از روى علم و عمد موجب تضمين نمى شود. چون تسبيبى و تغريرى در کار نيست و او با اختيار خود براى اخذ حق خود خرج کرده. مثلا اگر کسى شخصى را در آب بيندازد و ثالثى براى انجام وظيفه شرعى خود و نجات دادن غريق، مخارجى را متحمل شود، نمى تواند از سبب اصلى مطالبه کند. و تسبيب در جايى موجب ضمان است که مباشر فاعل غير ذى شعور باشد.