احکام هبه
سوال 618 :
اگر طلا را داماد يا پدر و مادر و بستگان داماد خريده و به عروس داده‌اند آيا عروس مالک مي‌شود؟ حال اگر طلا و اشياء قيمتي که به عروس داده‌اند و قبض و اقباض شده بعد از مدتي مثلاً پنج سال طلاق واقع شد يا شوهر از دنيا رفت حکم آن اشياء چه مي‌شود؟ آيا دهندگان مي‌توانند پس بگيرند؟ مثلاً پدر شوهر بگويد من به خاطر اينکه عروسم بودي خريدم حالا طلاق يا فوت و... که ديگر عروس من نيستي آنها را مي‌خواهم؟
جواب :
بستگي به آداب و رسوم هر قومي دارد که به چه نيت مي‌دهند، اگر به قصد عاريه داده‌اند مي‌توانند پس بگيرند، اما اگر قصد هبه داشته‌اند چنانچه عين آن باقي نمانده است نمي‌توانند پس بگيرند و اگر عين آن باقي است و عروس هم رحم آنان نباشد پس گرفتن آن جايز است.
سوال 619 :
آيا پول توجيبي که پدر به فرزند مي‌دهد رضات او در طرز خرج کردن فرزند نيز شرط است يا خير؟ با توجه به اين که طرز خرج کردن غير اسلامي نيست؟
جواب :
اگر پول را به فرزند بخشيده باشد در خرج کردن آن در راه حلال آزاد است، ولي سعي در رضايت پدر نمايد.
سوال 620 :
آيا هبه نمودن در مرض موت صحيح است يا خير؟
جواب :
اقوي صحت است هرچند زائد بر ثلث باشد.
سوال 621 :
در بعضي مناطق مرسوم است که پدر زمين‌هاي خود را بين پسرانش تقسيم مي‌کند و هر يکي از پسران حصه خود را تصرف مي‌کند و از طرفي پدر هيچ گونه اظهاري نسبت به تمليک و يا هبه و ي اباحه در تصرف نمي‌کند، آي اين تقسيم موجب ملکيت است؟ يا آنکه زمين در ملک پدر باقي است؟ و اباحه در تصرف است؟
جواب :
حکم به اينکه اين عمل هبه يا اباحه تصرف است تابع قرائن و شواهدي است که با اين عمل همراه است و تا دليل و ملاکي براي تمليک در بين نباشد در ملک پدر باقي است ولي ظاهر امر اين است که هبه باشد و بعد از قبض و تصرف، پسران مالک مي‌شوند.
سوال 622 :
در بعضي مناطق براي اينکه به دختر بعد از فوت پدر سهمي نرسد، پدر در زمان حيات خويش تمام دارايي و املاک و باغات خود را بين پسرانش تقسيم کرده و هبه مي‌نمايد تا بعد از فوت خويش ديگر دخترانش سهمي نداشته باشند حال آيا اين کار با اين نيت و قصد صحيح است يا خير؟
جواب :
اگر هبه با شرائط خود انجام گرفته است صحيح است ولي محروم کردن برخي از وراث کار خوبي نيست.
سوال 623 :
يک نفر به همسر خودش خانه اش را هبه نموده و به قبض او رسانده است، آيا مي‌تواند واهب از هبه خويش برگردد؟
جواب :
بله مادامي که عين مالي که بخشيده شده باقي است، مي‌تواند رجع کند و پس بگيرد، هرچند که بهتر آن است که رجوع نکند.
سوال 624 :
پدري خانه خود را در حال حيات به بچه صغير خود هبه کرد و کتباً وصيت کرده مسئله تصرفات خود پدر و کساني که در آن خانه نماز مي‌خوانند چه حکمي دارد؟
جواب :
چون پدر ولايت دارد در صورتي که آن تصرفات به مصلحت صغير است اشکال ندارد.
سوال 625 :
پدري در حال حيات خودش بعضي از فرزندان را بر بعضي در هبه اموال ترجيح داده ولي بدون مرجح دنيوي و اخروي و بعد از مرگ بين ورثه نزاع مي‌شود يا حکم شرع مي‌تواند در وصيّت دخل و تصرف کند؟
جواب :
در صورتي که هبه با شرائط خود تحقق پيدا کرده است بعداً نمي‌توان آن را تغيير داد.