احکام بدهى ها
سوال 870 :
برابر يک فقره قرارداد فى ما بين دو نفر، شخص اوّل مبلغ يک ميليون تومان به شخص دوّم قرض داده است و شخص دوّم متعهّد گرديده که اصل مبلغ را در روز معيّن به شخص اوّل پرداخت نمايد، ولى شخص دوّم به تعهّد خود عمل ننموده است و شخص اوّل بعد از سه سال پيگيرى از طريق دادگاه توانسته اصل مبلغ يک ميليون تومان را از نفر دوّم وصول نمايد. در ظرف اين مدّت سه سال، که نفر دوّم به تعهّد خود عمل ننموده و مبلغ مذکور در نزد او بوده، منافعى براى او داشته است و با مبلغ مذکور در سه سال پيش (بعد از اتمام روز معيّن)
اتومبيلى خريده که بعد از سه سال، قيمت اتومبيل به دو ميليون تومان افزايش يافته است، آيا نفر اوّل مى تواند منافعى که از اين پول در اين مدّت سه سال نصيب نفر دوّم شده است را از دادگاه مطالبه نمايد، يا اين که به عنوان خسارات ناشى از عدم اجراى بموقع تعهّد، از نفر دوّم چيزى طلب کند؟
جواب :
منافع پول از آن وام گيرنده است; ولى اگر ضرر و زيانى به خاطر طرح دعوى در دادگاه متوجّه طلبکار شده باشد مى تواند از بدهکار بگيرد، همچنين اگر زمان تأخير زياد باشد و تورّم شديد بوده است بايد مطابق مبلغ روز بپردازد.
سوال 871 :
ابراى دِيْنْ، يعنى گذشتن از بدهى کسى، شبيه عقد لازم است، يا قابل بازگشت مى باشد؟
جواب :
ابراء لازم است، و قابل بازگشت نيست.
سوال 872 :
مستثنيات دِيْنْ در ارتباط با شخص ورشکسته، که اموالش در توقيف طلبکار است، چيست؟
جواب :
خانه و لوازم زندگى عادى و معمولى که در شأن اوست جزء مستثنيات دين مى باشد; ولى داراييهاى ديگر و سرمايه مطلقاً جزء مستثنيات نمى باشد.
سوال 873 :
مستثنيّات دين در ارتباط با ضامن شخص ورشکسته چيست؟
جواب :
در مستثنيات دين فرقى بين بدهکار اصلى و ضامن نيست.
سوال 874 :
شخصى در اثر گرفتاريهاى بازارى در تجارت مقروض شده، و قدرت بر اداى دين ندارد، فقط يک باب خانه مسکونى که مدّت سى و پنج سال در آن ساکن است دارد، آيا طلبکار که وضع خوبى هم دارد مى تواند اين خانه را از دست بدهکار بگيرد؟ با اين که شخص مديون حاضر است تدريجاً و به اقساط دينش را ادا نمايد.
جواب :
خانه مسکونى در حدّ شأن را در مقابل بدهى کسى نمى توان از او گرفت، مگر اين که خانه در مقابل طلب رهن باشد.
سوال 875 :
نظر مبارک در مستثنيات دين چيست؟ آيا تلفن، ماشين و مانند آن به هر قيمت که باشد جزء مستثنيات دين است؟
جواب :
اگر در حدود شأن او باشد جزء مستثنيات است.
سوال 876 :
مستدعى است ضمن برشمردن مستثنيات دين مرقوم فرماييد، آيا کاميون و مانند آن، که تنها وسيله امرار معاش مديون است، جزء مستثنيات دين مى باشد؟
جواب :
اينها جزء مستثنيات دين نيست; ولى مرکب سوارى جزء مستثنيات است.
سوال 877 :
اگر به فردى مديون باشيم، و طلبکار به کشور ديگرى مسافرت کند و محلّ او را ندانيم، با اين دين چه کنيم؟ آيا کفايت مى کند آن را در صندوق زکات مسجد بيندازيم، تا صرف مخارج مسجد گردد؟ يا آن را صدقه بدهيم؟
جواب :
در صورتى که احتمال دسترسى به او را مى دهيد بايد صبر کنيد و تلاش نماييد تا او را پيدا کنيد، و اگر مأيوس شديد از طرف او صدقه بدهيد.
سوال 878 :
شخصى بدهکار است و اظهار مى دارد توان پرداخت ندارم، لذا طلبکار مى گويد: «چون امکان دارد شما تا يک سال ديگر نتوانيد بدهى خود را پرداخت کنيد، من به اين شرط صبر مى کنم که مبلغ بدهى را شما امروز به طلا تبديل کنيد» براى مثال مبلغ بدهى، امروز مساوى 10 مثقال طلاست، و طبق اين سخن بدهکار به هنگام پرداخت بدهى بايد 10 مثقال طلا بدهد، آيا اين کار مشروع است؟
جواب :
اين عمل صحيح نيست; چون هم پول نسيه است و هم طلا; مگر اين که بدهکار اين مقدار طلا را تهيّه کرده و به عنوان اداى دين خود به او بدهد، سپس طلبکار آن را به او بازگرداند.