آزادى
دين اسلام، بهترين و بيشترين آزادى را براى جامعه به ارمغان آورده، که جهان امروز با تمدن به ظاهر پيشرفته و اعلاميه? حقوق بشر، خواب آن را هم نديده است، اسلام همان گونه که مردم را از چنگال بندگى و بردگى اوهام و خرافات آزاد ساخت، به آنان آزادى انتخاب عقيده و فکر و آزادى اظهار و اثبات آن را داده است، مشروط بر اينکه مخرّب و مسموم نباشد و به اخلاق و عفّت عمومى لطمه نزند، اسلام پيروان خود بلکه ديگر انسانها را از تمام آزاديهاى مدنى برخوردار کرده است، از جمله:
1 ـ آزادى در کسب و تجارت، هر فردى از افراد جامعه مىتواند هر کالايى که بخواهد وارد يا صادر کند و هيچ گونه منعى براى او نيست، نه گمرکى در بين است و نه عوارضى، نه شرط و شروط و قوانين دست و پاگير و محدود کننده اى، مگر درمورد کالاى حرام که اسلام اجازه? خريد و فروش آن را نمىدهد، مانند شراب فروشى، ساختن آلات قمار و کارخانه مشروب سازى. همچنين به پيروان خود، معامله اى را که پاى ربا در آن باشد اجازه نداده است، زيرا رباخوارى ربودن دسترنج ديگران است، از طرفى کاسب حق احتکار و ذخيره کردن کالاهاى خوراکى که مورد نياز جامعه است را ندارد و اجازه? غش و تقلّب در اجناس نيز به وى داده نشده است.
2 ـ آزادى کشاورزى، هر مسلمانى مىتواند از زمينهاى باير به هر مقدارى که مىخواهد کشت نمايد: (من أحيى أرضا ميتة فهى له) هرکس زمين بايرى را زنده و آباد کند آن زمين در اختيار و ملک اوست، البته مسأله? احياء مشروط است به اين که سبب تضيع حق ديگران نگردد، بنا بر اين در اسلام مسأله اى به نام (اصلاحات ارضى) به شکلى که امروزه شرق و غرب، کشورهاى جهان سوّم را به آن مشغول کرده اند نيست.
3 ـ آزادى عمران، آبادانى و ساختمان، در اسلام هر شخصى مىتواند زمين را به نحوى که مىخواهد آباد کرده و مسکن بسازد، به شرط آنکه تجاوز به حق ديگران ننمايد و از نظر اسلام هيچ گونه عوارضى نسبت به کارهاى ساختمانى تعلّق نمىگيرد و دولت اسلامى حق دريافت حتّى يک ريال بابت زمين يا ساختمان و يا تحت عناوين ديگر را ندارد.
4 ـ آزادى صنعت، هر مسلمانى آزاد است بدون هيچ شرايطى هر نوع کالاى صنعتى را توليد نمايد، مگر توليد محرّمات مانند مشروب سازى و ...
5 ـ آزادى انتخاب شغل و کار، مانند شکار، ماهى گيرى، استخراج معادن و تصرف و به دست آوردن چيزهايى که حلال است. و دولت اسلامى حق جلوگيرى يا گرفتن عوارض و يا ايجاد موانع را ندارد.
6 ـ آزادى مسافرت، رفت و آمد و انتخاب مسکن، هر فردى در انتخاب کشور و خانه ، آزادى دارد و سفر به هر کشور ومنطقه اى نيز حق اوست و مسأله? رنگ، زبان، نژاد هيچ گونه امتيازى نمىآورد و با وجود اين آزاديها موضوع کارت شناسايى، شناسنامه، گذرنامه، دفترچه اقامت، رواديد و ... معنى ندارد، مگر شرايط و مشکلات خاصى اقتضاى بعضى از آن را بنمايد و مورد تأييد شوراى فقهاى مراجع قرار گيرد.
7 ـ آزادى فعاليت هاى اجتماعى به استثناى آنچه که اسلام حرام کرده که محرمات بسيار کم مىباشد، بنا بر اين اسلام تجسّس را حرام کرده و دايره اى به اين نام نداريم. و در اثر آزادى فعاليت در اسلام، هر فرد يا گروهى از آزادى کامل بيان، قلم، تشکيل احزاب، جمعيّت ها و انجمنها، جمع آورى کمکهاى نقدى، تهيه و تاسيس روزنامه، مجله، ايستگاه راديو و تلويزيون و ... بهره مند خواهد بود.
8 ـ آزادى در کارهاى فنى و حرفه اى، هرکس به هرکار و حرفه اى که مايل است و در آن سر رشته دارد (مگر کارهاى حرام) مىتواند مشغول گردد، بدون آنکه نيازى به کسب اجازه يا دريافت پروانه اى باشد.
همچنين مسائل ديگرى از قبيل تجهيز و دفن ميّت محتاج به جواز دفن و ... نيست، به اين ترتيب دولت و مردم از شرّ اين ادارات راحت شده و هزينه هاى بىمورد و حقوق کارمندان اضافى، صرف جهات عمرانى و پيشبرد فرهنگ مردم خواهد شد.