احکام حجّ
مسأله 2051 :
حجّ: زيارت کردن خانه خدا وانجام اعمالي است که دستور داده‌اند در آنجا بجا آورده شود و در تمام عمر بر کسي که اين شرائط را دارا باشد، يک مرتبه واجب مي‌شود: اوّل‌ـ آن که بالغ باشد؛ دوم‌ـ آن که عاقل وآزاد باشد؛ سوم‌ـ به واسطه رفتن به حجّ مجبور نشود که کار حرامي را که مهمتر از حجّ است انجام دهد، يا عمل واجبي را که اهميّت بيشتر از حجّ دارد ترک نمايد، پس اگر مثلاً مجبور باشد از راه غصبي برود وراه ديگري هم نباشد در صورتي که اهميّت بيشتر دارد، نبايد حجّ برود؛ چهارم‌ـ آن که مستطيع باشد، ومستطيع بودن به چند چيز است: اوّل‌ـ آن که توشه راه ومرکب سواري يا مالي که بتواند آنها را تهيّه کند داشته باشد؛ دوم‌ـ سلامت مزاج وتوانايي آن را داشته باشد که بتواند مکّه رود وحجّ را بجا آورد؛ سوم‌ـ در راه مانعي از رفتن نباشد و اگر راه بسته باشد يا انسان بترسد که در راه، جان يا عرض او از بين برود يا مال او را ببرند، حجّ بر او واجب نيست ولي اگر از راه ديگري بتواند برود، اگرچه دورتر باشد، بايد از آن راه برود؛ چهارم‌ـ بقدر بجا آوردن اعمال حجّ وقت داشته باشد؛ پنجم‌ـ مخارج کساني را که خرجي آنان بر او واجب است مثل زن وبچه ومخارج کساني را که مردم خرجي دادن به آنها را لازم مي‌دانند داشته باشد؛ ششم‌ـ بعد از برگشتن، کسب يا زراعت يا عايدي ملک يا راه ديگري براي معاش خود داشته باشد که مجبور نشود بزحمت زندگي کند.
مسأله 2052 :
کسي که بدون خانه ملکي رفع احتياجش نمي‌شود، وقتي حجّ بر او واجب است که پول خانه را هم داشته باشد.
مسأله 2053 :
زني که مي‌تواند مکّه برود، اگر بعد از برگشتن از خودش مال نداشته باشد وشوهرش هم مثلاً فقير باشد وخرجي او را ندهد وناچار شود که بسختي زندگي کند، حجّ بر او واجب نيست.
مسأله 2054 :
اگر کسي توشه راه ومرکب سواري نداشته باشد وديگري به او بگويد حجّ برو من خرج تو وعيالات تو را در موقعي که در سفرحجّ هستي مي‌دهم، در صورتي که اطمينان داشته باشد که خرج او را مي‌دهد، حجّ بر او واجب مي‌شود.
مسأله 2055 :
اگر خرجي رفتن وبرگشتن وخرجي عيالات کسي را در مدّتي که مکّه مي‌رود وبرميگردد، به او ببخشند و با او شرط کنند که حجّ کند بنابر احتياط بايد قبول نمايد وحجّ بر او واجب مي‌شود، اگرچه قرض داشته باشد و در موقع برگشتن هم مالي که بتواند با آن زندگي کند نداشته باشد.
مسأله 2056 :
اگر مخارج رفتن وبرگشتن ومخارج عيالات کسي را در مدّتي که مکّه مي‌رود وبرميگردد به او بدهند وبگويند حجّ برو ولي ملک او نکنند، در صورتي که اطمينان داشته باشد که از او پس نمي‌گيرند، حجّ بر او واجب مي‌شود.
مسأله 2057 :
اگر مقداري مال که براي حجّ کافي است، به کسي بدهند و با او شرط کنند که در راه مکّه خدمت کسي که مال را داده بنمايد، حجّ بر او واجب نمي‌شود.
مسأله 2058 :
اگـر مقـداري مـال به کسي بـدهنـد وحـجّ بر او واجب شـود، چنانچه حجّ نمايد، هرچند بعداً مالي از خود پيدا کند، ديگر حجّ بر او واجب نيست.
مسأله 2059 :
اگر براي تجارت مثلاً تا جدّه برود ومالي به دست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکّه رود مستطيع باشد، بايد حجّ کند و در صورتي که حجّ نمايد اگرچه بعداً مالي پيدا کند که بتواند از وطن خود به مکّه رود، ديگر حجّ بر او واجب نيست.
مسأله 2060 :
اگر انسان اجير شود که از طرف کس ديگر حجّ کند، چنانچه خودش نتواند برود وبخواهد ديگري را از طرف خودش بفرستد، بايد از کسي که او را اجير کرده اجازه بگيرد مگر بصورت مطلق اجازه داشته باشد.
مسأله 2061 :
اگر کسي مستطيـع شود و مکّه نرود و فقيـر شـود بايد اگـرچه بزحمت باشد بعداً حجّ کند، و اگر بهيچ قسم نتواند حجّ برود، چنانچه کسي او را براي حجّ اجير کند، بايد به مکّه رود وحجّ کسي را که براي او اجير شده بجا آورد وتا سال بعد در مکّه بماند وبراي خود حجّ نمايد، ولي اگر ممکن باشد که اجير شود واجرت را نقد بگيرد و کسي که او را اجير کرده راضي شود که حجّ او در سال بعد بجا آورده شود، بايد سال اوّل براي خود وسال بعد براي کسي که اجير شده حجّ نمايد.
مسأله 2062 :
اگر در سال اوّلي که مستطيع شده به مکّه رود و در حرکت با قافله که مقدور بوده تقصير نکرده و در وقت معيّني که دستور داده‌اند به عرفات ومشعر الحرام نرسد، چنانچه در سالهاي بعد مستطيع نباشد، حجّ بر او واجب نيست ولي اگر از سالهاي پيش مستطيع بوده و نرفته، اگرچه به زحمت باشد بايد حجّ کند.
مسأله 2063 :
اگر در سال اوّلي که مستطيع شده حجّ نکند و بعد به واسطه پيري يا مرض وناتواني نتواند حجّ نمايد ونا‌اميد باشد از اين که بعداً خودش حجّ کند، بايد ديگري را از طرف خود بفرستد، بلکه اگر در سال اوّلي که بقدر رفتن حجّ مال پيدا کرده، به واسطه پيري يا مرض يا ناتواني که در همان سال عارض شده نتواند حجّ کند، احتياط واجب آن است کسي را از طرف خود بفرستد که حجّ نمايد.
مسأله 2064 :
کسي که از طرف ديگري براي حجّ اجير شود، بايد طواف نساء را از طرف او بجا آورد و اگر بجا نياورد، زن بر آن اجير حرام مي‌شود.
مسأله 2065 :
اگر طواف نساء را درست بجا نياورد يا فراموش کند چنانچه بعد از چند روز يادش بيايد و از بين راه برگردد وبجا آورد، صحيح است يا اگر براي او مشقّت زياد دارد نايب براي انجام آن بگيرد، اشکال ندارد