احکام عاریه (آیت الله حسین نوری همدانی)

اَحکام عارِيَه

مسأله 2340 :

عاريه آن است که انسان مال خود را به ديگري بدهد که از آن استفاده کند و در عوض ، چيزي هم از او نگيرد .

مسأله 2341 :

لازم نيست در عاريه صيغه بخوانند ، واگر مثلاً لباس را به قصد عاريه به کسي بدهد و او به همين قصد بگيرد ، عاريه صحيح است .

مسأله 2342 :

عاريه دادن چيز غصبي و چيزي که مال انسان است ولي منفعت آن را به ديگران واگذار کرده ، مثلاً آن را اجاره داده ؛ در صورتي صحيح است که مالک چيز غصبي يا کسي که آن چيز را اجاره کرده بگويد به عاريه دادن راضي هستم .

مسأله 2343 :

چيزي را که منفعتش مال انسان است مثلاً آن را اجاره کرده مي تواند عاريه بدهد ولي اگر در اجاره شرط کرده باشند که خودش از آن استفاده کند ؛ نمي تواند آن را به ديگري عاريه دهد .

مسأله 2344 :

اگرديوانه و بچّه ، مال خود راعاريه بدهند صحيح نيست ، امّا اگر وليّ بچّه بنابر مصلحت عاريه دهد و نيز بچّه با اذن وليّ عاريه دهد ، اشکال ندارد .

مسأله 2345 :

اگر در نگهداري چيزي که عاريه کرده کوتاهي نکند و در استفادة از ان هم زياده روي ننمايد و اتفاقاً آن چيز تلف شود ضامن نيست ؛ ولي چنانچه شرط کنند که اگر تلف شود عاريه کننده ضامن باشد ؛يا چيزي را که عاريه کرده طلا و نقره باشد ، بايد

آن را بدهد .

مسأله 2346 :

اگر طلا و نقره را عاريه نمايد و شرط کند که اگر تلف شود ضامن نباشد ؛ چنانچه تلف شود ضامن نيست .

مسأله 2347 :

اگر عاريه دهنده بميرد ، عاريه گيرنده بايد چيزي را که عاريه کرده به ورثة او بدهد .

مسأله 2348 :

اگر عاريه دهنده طوري شود که شرعاً نتواند در مال خود تصّرف کند مثلاً ديوانه شود ؛ عاريه کننده بايد مالي را که عاريه کرده به وليّ او بدهد .

مسأله 2349 :

کسي که چيزي عاريه داده هر وقت بخواهد مي تواند آن را پس بگيرد و کسي هم که عاريه کرده هر وقت بخواهد مي تواند آن را پس دهد .

مسأله 2350 :

عاريه دادن چيزي که استفادة حلال ندارد ، مثل ظرف طلا و نقره ، باطل است .

مسأله 2351 :

عاريه دادن گوسفند براي استفاده از شير و پشم آن و عاريه دادن حيواند نر براي کشيدن بر ماده صحيح است .

مسأله 2352 :

اگر چيزي را که عاريه کرده به مالک ، يا وکيل يا وليّ او بدهد و بعد ان چيز تلف شود عاريه کننده ضامن نيست وليّ اگر بدون اجازة صاحب مال يا وکيل يا وليّ او به جائي ببرد که صاحبش معمولاً به آنجا مي برده ، مثلاً اسب را در اصطبلي که صاحبش

براي آن درست کرده ببندد و بعد تلف شود يا کسي آن را تلف کند ، ضامن است .

ژ( مسأله 2353 ) اگر چيز نجس را براي کاري که شرط آن پاکي است عاريه دهد مثلاً لباس را عاريه دهد که با آن نماز بخوانند ، بايد نجس بودن آن را به کسي که عاريه مي کند ، بگويد .

مسأله 2354 :

چيزي را که عاريه کرده ، بدون اجازة صاحب آن نمي تواند به ديگري اجاره يا در عاريه دهد .

مسأله 2355 :

اگر چيزي را که عاريه کرده با اجازة صاحب آن به ديگري عاريه دهد ، چنانچه کسي که اوّل آن چيز را عاريه کرده بميرد يا ديوانه شود ، عاريه دوّمي باطل نمي شود .

مسأله 2356 :

اگر بداند مالي را که عاريه کرده غصبي است ، بايد آن را به صاحبش برساند و نمي تواند به عاريه دهنده بدهد .

مسأله 2357 :

اگر مالي را که مي داند غصبي است عاريه کند و از آن استفاده اي ببرد و در دست او از بين برود ، مالک مي تواند عوض مال و عوض استفاده اي را که عاريه کننده برده از او يا از کسي که مال را غصب کرده مطالبه کند و اگر عوض مال يا استفادة آن را از عاريه بگيرد او نمي تواند چيزي را که به مالک مي دهد از عاريه دهنده مطالبه نمايد .

مسأله 2358 :

اگر نداند مالي را که عاريه کرده غصبي است و در دست او از بين برود ، چنانچه صاحب مال عوض آن را از او بگيرد ، او هم مي تواند آنچه را به صاحب مال داده از

عاريه دهنده مطالبه نمايد ، ولي اگر چيزي را که عاريه کرده طلا و نقره باشد ، عاريه دهنده با او شرط کرده باشد که اگر آن چيز از بين برود عوضش را بدهد ، نمي تواند چيزي را که به صاحب مال مي دهد ، از عاريه دهنده مطالبه نمايد .