روزه کسانى که ناچارند براى شغل خود سفر کنند
سوال 35 :
آيا حکم نماز و روزه کسى که شغلش مسافرت است (مانند راننده) و کسى که مقدّمه شغلش سفر است، تفاوتى دارد؟
جواب :
تفاوتى ندارد.
سوال 36 :
اگر فردى سرباز باشد و نتواند قصد ده روز کند و قبل از ده روز، به خانه برگردد، روزه او قبول است يا خير؟
جواب :
اگر سرباز، ده روز در يک محل نمى‌ماند، مسافر محسوب مى‌شود و روزه‌اش صحيح نيست و نمازش شکسته است؛ ولى اگر عمده دوران سربازى را در يک محل خدمت کند و به حدّى در آن جا بماند که ديگر به او مسافر نگويند، محلّ خدمت براى او حکم وطن را دارد.
سوال 37 :
کارگرانى که محلّ کار آنها بيش از مسافت شرعى است و هر روز بعد از خوردن سحرى و خواندن نماز صبح به محلّ کار خود مى‌روند و قبل از ظهر به وطن خود باز مى‌گردند، آيا مى‌توانند روزه بگيرند؟
جواب :
در مفروض سوال، نماز و روزه آنها در محلّ کار و در بين راه، همانند محلّ سکونت، تمام و صحيح است.
سوال 38 :
کارگرانى که چند روز در کارخانه مى‌مانند و کار مى‌کنند و چند روز را در منزل استراحت مى‌نمايند و فاصله بين کارخانه و محلّ زندگى آنها بيشتر از مسافت شرعى است، نسبت به نماز و روزه چه تکليفى دارند؟
(346)
جواب :
اگر تعداد روزهايى که در کارخانه مى‌مانند، بيشتر از روزهايى باشد که در منزل استراحت مى‌کنند، نمازشان در کارخانه کامل است و روزه را هم بايد بگيرند و همين حکم را دارند کسانى که تعداد روزهاى ماندنشان در کارخانه کمتر از تعداد روزهاى استراحت در منزل است، ولى در هر سه روز، يک بار به کارخانه رفت و آمد مى‌کنند.
سوال 39 :
اين جانب مدت ده سال است که کرج را وطن خود انتخاب نموده‌ام و سه ماه پيش، در سازمانى در شهر تهران به صورت قرار داد 89 روزه مشغول به کار شدم و اکنون 89 روز تمام شده و قرار داد يک ساله بسته‌ام و هر روز صبح از کرج به تهران مى‌روم و بعد از ظهر برمى‌گردم. تکليف من در مورد نماز و روزه چيست؟
جواب :
در تهران و کرج و در بين راه، نمازتان تمام است و روزه هم بايد بگيريد.
سوال 40 :
سپاه پاسداران به شخصى مأموريت مى‌دهد که به يکى از استان‌هاى هم جوار بندر عباس، به مدت پنج روز جهت امور نظامى برود. تکليف نماز و روزه‌اش چيست؟ اگر براى امور نظامى به جزاير اطراف برود، تکليف چيست؟ سربازى که همراه اوست، چه وظيفه‌اى دارد؟
جواب :
اگر محلّ کارش بندر عباس است و گاهى به او مأموريت داده مى‌شود و بيش از مسافت شرعى را طى مى‌کند، مسافر محسوب مى‌شود و حکم سرباز نيز همين است.
سوال 41 :
افرادى که شغلشان ورزش است (اعم از بازيکنان يا مربّى يا همراهان ديگر) و براى مسابقات به شهرها و کشورهاى مختلف اعزام مى‌شوند، آيا حکم نماز و روزه‌هايشان، حکم نماز و روزه مسافر است؟
جواب :
اگر هر سه روز، يک بار براى شغلشان سفر کنند و به وطن بازگردند و يا اين که تعداد روزهايى که در سفر هستند، بيشتر از تعداد روزهايى باشد که
(347)
در وطن هستند، نمازشان در سفر تمام است و روزه‌هايشان را هم بايد بگيرند، وگرنه حکم مسافر را دارند.
سوال 42 :
شخصى محلّ سکونتش در کرج و محلّ کارش هفته‌اى چند روز در هشتگرد و چند روز در طالقان است و در اين مسير، هميشه در حال اياب و ذهاب است. اين شخص، نماز و روزه‌اش را به چه صورت بايد انجام دهد؟
جواب :
نماز او تمام است و روزه‌اش را بايد بگيرد، مگر اين که ده روز در وطنش بماند و يا در جايى اقامت کند، که در اين صورت، در سفر اول، نماز او قصر است.
سوال 43 :
تکليف نماز و روزه دانشجويى که در شهر ديگرى غير از محلّ زندگى‌اش درس مى‌خواند و هر روز براى درس به آن شهر مى‌رود، چيست؟ در بين راه، نماز را قصر بخواند يا تمام؟
جواب :
نماز او در راه و در محلّ درس تمام است و روزه هم بايد بگيرد.
سوال 44 :
الف. کسى در محلّى مغازه و فروشگاه دارد، ولى جاى خريدش جاى ديگرى است و مرتّب براى خريد، با ماشين مى‌رود و جنس مى‌آورد و مى‌فروشد يا جنس را به جاهاى ديگر مى‌برد و مى‌فروشد و برمى‌گردد. آيا اين شخص، حکم دائم السفر را پيدا مى‌کند؟
ب. تکليف نماز و روزه اهل منبرى که اغلب هفته‌ها براى وعظ و ارشاد او را به شهرهاى ديگر دعوت مى‌کنند، چيست؟
جواب :
اگر حداقل هر سه روز يک بار و يا هر شش روز دو بار و... سفر کند و يا اگر تعداد سفر او کمتر از اين است، تعداد روزهايى که در سفر است بيشتر از تعداد روزهاى در وطن باشد، نمازش در سفر کامل است و روزه هم بايد بگيرد.
سوال 45 :
راننده‌اى در خطى کار مى‌کرد که مسافت آن کمتر از مسافت شرعى بود.
(348)
اکنون چند ماه است که در خطى کار مى‌کند که مسافت آن به اندازه حد شرعى است؛ ولى ممکن است باز خط عوض شود و در کمتر از مسافت شرعى کار کند. حکم نماز و روزه او چگونه است؟
جواب :
نمازش تمام است و روزه هم بايد بگيرد.
سوال 46 :
مهندسى در کارخانه‌اى کار مى‌کند و اغلب روزها از خانه به آن کارخانه مى‌رود و بر مى‌گردد و ممکن است يک يا دو روز، کارش تعطيل شود. نماز و روزه اين شخص چگونه است؟
جواب :
نماز اين شخص در محلّ کار و در رفت و برگشت، تمام است و روزه هم بايد بگيرد.
سوال 47 :
کسى در محلّى کارى پيدا کرده و آن محل، با محلّ زندگى‌اش چهار يا پنج فرسخ فاصله دارد و هر روز به آن جا رفت و آمد مى‌کند؛ ولى نمى‌داند کارش در آن جا دائمى خواهد بود يا موقّتى است. تکليف نماز و روزه اين شخص چيست؟
جواب :
در مفروض سوال، اگر به مقدارى در آن محل، کارش ادامه پيدا کند که ديگر در آن جا به او مسافر گفته نشود، آن محل برايش حکم وطن را پيدا مى‌کند و نيز اگر رفت و آمدش به آن جا براى کار به حدّى باشد که بگويند کار و شغل او در سفر است، هم در محلّ کار و هم در بين راه، نمازش تمام است.
سوال 48 :
فردى به عنوان نيروى رسمى، در سپاه پاسداران مشغول به کار است. تکليف وى در موارد ذيل چيست:
الف. سفر، مقدمه شغل اوست؛ يعنى فاصله بين محلّ کار و شهرى که در آن زندگى مى‌کند، به اندازه مسافت شرعى است. اگر او بخواهد هفته‌اى يک بار بين شهر خود و محلّ کار رفت و آمد نمايد، چه بايد بکند؟
ب. اگر ساعت يازده از محلّ کار خارج شود و در بين راه، اذان گفته شود و بخواهد نماز بخواند، قصر بخواند يا کامل؟
(349)
جواب :
چنانچه مدتى از اشتغال او در آن محل گذشته، به طورى که ديگر در آن جا به او مسافر گفته نمى‌شود، محلّ کار براى او حکم وطن را دارد و نمازش در محلّ کار تمام است و روزه‌اش را هم بايد در آن جا بگيرد؛ ولى در بين راه نمازش شکسته است؛ اما قبل از گذشتن اين مدت از اشتغال، نمازش هم در محلّ کار و هم در بين راه شکسته است و نمى‌تواند روزه‌اش را بگيرد، مگر آن که روزهايى که در محلّ کار مى‌ماند، بيشتر از تعداد روزهايى باشد که در منزل مى‌ماند که در اين صورت، هم در محلّ کار و هم در بين راه نمازش کامل است.
جواب :
اگر ساعت يازده از محلّ کار خارج و به منظور کار شخصى، به مقصد شهر ديگرى که فاصله‌اش بيشتر از مسافت شرعى است، حرکت کند، تکليفش چيست؟
جواب :
با توجه به پاسخ قسمت «الف» و «ب»، اگر محلّ کار در حکم وطن او باشد، چنانچه به قصد مسافت شرعى از حدّ ترخّص محلّ کار خارج شود، بايد نمازش را شکسته بخواند و اگر محلّ کار در حکم وطن او نباشد، به محض خروج از محلّ کار نمازش شکسته است.