غيبت
سوال 1 :
شخصى از کسى غيبت مى‌کند يا تهمت مى‌زند يا مال او را حيف و ميل مى‌کند و بعد حلاليّت مى‌طلبد و او هم راضى مى‌گردد و بعد از مدّتى مى‌گويد من تو را حلال نمى‌کنم آيا دوباره غيبت کننده لازم است حلاليّت بطلبد ؟
جواب :
پس از حلاليّت و بخشش مال رجوع مشکل است .
سوال 2 :
شخصى در مورد کسى بدون ذکر نام صحبت مى‌کند و شنونده هم مى‌فهمد که منظور کيست، آيا اينگونه سخن گفتن صدق غيبت مى‌کند ؟
جواب :
بلى صدق غيبت مى‌کند .
سوال 3 :
شخصى در مورد کسى غيبت مى‌کند و شنونده آن شخص را نمى‌شناسد و بعد از مدّتى او را مى‌شناسد، آيا صدق غيبت است ؟
جواب :
اگر شنونده در حال شنيدن اوصاف او را نشناسد بعداً هم آشنا شود، غيبت صدق نمى‌کند .
سوال 4 :
چند نفر با هم در مورد کسى صحبت مى‌کنند ولى قصد توهين به او را ندارند آيا غيبت محسوب مى‌شود ؟
جواب :
بلى غيبت است زيرا قصد توهين در صدق غيبت شرط نيست .
سوال 5 :
آيا دفع غيبت واجب است ؟
جواب :
اگر بتواند منع کند و آثار شوخى نداشته باشد بايد جلوگيرى کند زيرا شنيدن غيبت در حکم غيبت کردن است .
سوال 6 :
آيا غيبت بچّه مميّز يا غير مميّز جايز است ؟
جواب :
غيبت بچّه مميّز جايز نيست .
سوال 7 :
آيا طلب رضايت از کسى که غيبت او را کرده‌ايم واجب است و در صورت عدم تمکّن وظيفه چيست ؟
جواب :
بنابر احتياط واجب اگر مفسده‌اى نداشته باشد حلاليّت بطلبد و اگر ممکن نيست براى صاحبش طلب آمرزش کند .
سوال 8 :
آيا غيبت مخالف جايز است ؟
جواب :
بعضى جايز مى‌دانند ولى بهتر آن است که اجتناب شود .
سوال 9 :
آيا در مسائل سياسى و اجتماعى غيبت جايز است ؟
جواب :
جايز نيست مگر در مواردى که در فقه استثناء شده باشد .
سوال 10 :
اگر کسى آبروى ديگرى را با فاش کردن راز زندگى‌اش ببرد، آيا مى‌تواند از خودش دفاع کند و آيا اين عمل غيبت است ؟
جواب :
دفاع جايز است ولى غيبت حرام و نبايد انجام دهد .
سوال 11 :
اگر کسى بگويد غير از معصومين )ع( همه عيب دارند آيا غيبت است ؟
جواب :
صدق غيبت نمى‌کند .
ديدن فيلم و موسيقى
سوال 1 :
نگاه کردن مرد به دست زنى که به قصد زينت انگشتر بدست نموده چه حکمى دارد ؟
جواب :
حرام است .
سوال 2 :
زنهايى که در بعضى فيلمها در نقش همسر با افراد گوناگون بازى مى‌کنند، از نظر شرعى چه صورت دارد ؟
جواب :
به نظر ما جايز نيست .
سوال 3 :
شوخى کردن مردان اعمّ از فروشنده، استاد و غيره با زنان و دختران چه حکمى دارد ؟
جواب :
کلاً مزاح نمودن اجنبى با اجنبيه خصوصاً نسل جوان، محلّ اشکال است و بايد اجتناب نمود .
سوال 4 :
ورود افراد اجنبى به حجله عروس و داماد چگونه است و پوشيدن لباسهاى بدن نما براى مجلس عروسى چه حکمى دارد ؟
جواب :
در صورتى که مشتمل بر حرام باشد ورود افراد اجنبى به حجله عروسى جايز نيست و پوشيدن لباس نازک در صورتى که محلّ نظر اجنبى باشد، حرام است .
سوال 5 :
آيا مشاهده تصاوير و صداى مردان و زنان نامحرم از تلويزيون، که بعضاً حجاب را بطور کامل رعايت نمى‌کنند براى بينندگان و شنوندگان جايز است و آيا در اين خصوص تفاوتى ميان فيلمهاى ايرانى و خارجى و هم چنين پخش مستقيم و غير مستقيم وجود دارد ؟
جواب :
حکم ديدن تصاوير از تلويزيون حکم ديدن عکس را دارد که گفته شد البتّه ديدن زنهاى غيرمسلمان اگر وضع حجاب آنها بگونه‌اى نباشد که هيجان انگيز باشد، اشکال ندارد و امّا در فيلمهاى مستقيم و مستند ديدن نامحرمان خالى از اشکال نيست خصوصاً اگر زنهاى ايرانى و مسلمان باشند .
سوال 6 :
اگر دختر و پسرى همديگر را دوست دارند آيا مى‌توانند بدون منظور با هم صحبت کنند ؟
جواب :
صحبت دختر و پسر نامحرم و دوست داشتن يکديگر خلاف عفّت عمومى است و بايد اجتناب شود، زيرا چه بسا همين روش موجب فتنه و فساد گردد .
سوال 7 :
نگاه کردن به حجم بدن زن از روى پوشش بدون ريبه و به بدن پسر بچّه يا دختر بچّه با ريبه از طرف زن يا مرد چه حکمى دارد ؟
جواب :
نگاه کردن بر حجم بدن زن از روى پوشش بدون ريبه اگر موجب هيجان شهوت نشود، اشکال ندارد ولى نگاه کردن به پسر بچّه و يا دختر بچّه از روى پوشش با قصد ريبه اشکال دارد .
سوال 8 :
نگاه کردن و صحبت کردن زن با مرد نامحرم يا بالعکس چه حکمى دارد ؟
جواب :
در غير ضرورت تا مى‌توانند از صحبت کردن و نگاه نمودن اجتناب نمايند .
سوال 9 :
ديدن عکس زن و مرد نامحرم چه حکمى دارد ؟
جواب :
ديدن عکس مرد و زن نامحرم اگر شناخته نشده و موجب هيجان نباشد اشکالى ندارد .
سوال 10 :
عکس گرفتن نزد عکّاس نامحرم و يا ظاهر کردن عکس توسط نامحرم چه حکمى دارد ؟
جواب :
عکس گرفتن چون مستلزم ديدن است جايز نيست و ظاهر کردن عکس چنانچه شناخته نشده و موجب هيجان نباشد اشکالى ندارد .
سوال 11 :
ديدن فيلمهاى خارجى در تلويزيون که زنها بدون حجاب در آنها نقش بازى مى‌کنند، مخصوصاً براى جوانان، که چه بسا تحت تأثيرات اخلاقى سوء قرار بگيرند، چه صورت دارد ؟
جواب :
البتّه مؤمن اگر از ديدن چنين فيلمهايى اجتناب نمايد خوب است خصوصاً اگر جوانان باشند، بلکه اگر احتمال دهد رؤيت آن موجب وقوع در فتنه و فساد مى‌شود در اين صورت ديدنش حرام است .
سوال 12 :
نگاه کردن به تلويزيون در حالى که کشورهاى خارجى را مى‌گيرد چه حکمى دارد ؟
جواب :
در صورتى که مشتمل بر فيلمهاى مبتذل يا آهنگ غنا باشد ديدن و شنيدن آن حرام است .
سوال 13 :
نگاه کردن به عکس زنى که بيشتر جاهاى بدنش پيدا است چه حکمى دارد ؟
جواب :
در صورتى که آشنا نباشد و ديدن آن مهيّج شهوت او نباشد و مفاسدى بر آن مترتّب نباشد و جاهاى حسّاس که نوعاً مهيّج است نباشد اشکال ندارد .
سوال 14 :
آيا زن مى‌تواند عکس زن لخت مادر زاد را ظاهر نمايد ؟
جواب :
مشکل است .
سوال 15 :
آيا مرد مى‌تواند عکس دختر بچّه لخت مادر زاد را ظاهر نمايد و يا زن عکس پسر بچّه را ؟
جواب :
اگر بچّه مميّز نباشد اشکال ندارد .
تراشيدن ريش
سوال 1 :
با عنايت به اين که در بعضى از مسافرتهاى خارجى، انسان مجبور به تراشيدن صورت مى‌باشد، آيا مى‌توان تقيّه نمود ؟
جواب :
اين حرام هم مثل ساير محرّمات بايد ضرورت واقعى پيش آيد تا انجامش جايز شود .
سوال 2 :
با چه نمره ماشين صدق ريش تراشى مى‌شود ؟
جواب :
مقدار آن بستگى به نظر عرف دارد که بگويند ريش دارد و الاّ حرام مى‌باشد .
سوال 3 :
نگه داشتن شارب بلند چه صورت دارد ؟
جواب :
بسيار بد و کراهت دارد .
سوال 4 :
نگه داشتن ريش مدل پروفسورى چگونه است ؟
جواب :
تراشيدن ريش حرام است و لو بصورت پروفسورى باشد .
سوال 5 :
آيا شهادت کسانى که ريش خود را مى‌تراشند مورد قبول است ؟ و آيا اشخاصى که وظايف شرعى خود را تماماً انجام مى‌دهند ولى فقط ريش خود را مى‌تراشند، فاسق محسوب مى‌شوند و افرادى که با استفاده از مدلهاى غرب خود را شبيه به آنان ساخته و يا لباسهايى همانند بيگانگان مى‌پوشند، عملشان چه حکمى دارد ؟
جواب :
اگر اصرار به اين عمل داشته باشند موجب فسق است و شهادت آنها مقبول نيست و بر مؤمنين لازم است از پوشيدن لباس مدل غربى و رفتار و حرکات مشابه اجتناب نمايند .
سوال 6 :
تراشيدن ريش براى هنرپيشه‌هاى مرد و نيز نمايان بودن زير گلو و مو و سينه و پائين بدن براى هنرپيشه‌هاى زن چه حکمى دارد ؟
جواب :
بنظر ما تراشيدن ريش حرام است و پوشش براى زن به آنچه در رساله نوشته شده لازم الرعايه است .
سوال 7 :
تراشيدن روى گونه‌ها با تيغ چه صورتى دارد ؟
جواب :
تا جائى که صدق ريش و لحيه نکند اشکالى ندارد .
سوال 8 :
آيا تراشيدن ريش با وسايلى که از ته مى‌تراشند جايز است ؟ و نگاه داشتن چه مقدار از محاسن صورت واجب است ؟
جواب :
تراشيدن ريش حرام است ولى اگر مقدارى بگذارند که عرفاً صدق ريش کند کفايت مى‌کند .
رقص و کف زدن
سوال 1 :
کف زدن در مراسم عروسى چه حکمى دارد ؟
جواب :
محلّ اشکال است .
سوال 2 :
ديدن رقص زن براى مرد و بالعکس چه حکمى دارد ؟
جواب :
جايز نيست .
سوال 3 :
رقصيدن زن براى زن و رقصيدن زن براى شوهر چه حکمى دارد ؟
جواب :
رقص حرام است مگر براى شوهر که کراهت دارد .
سوال 4 :
بطور کلّى نگاه کردن زن و مرد به رقص ديگرى چه صورت دارد ؟
جواب :
نگاه به رقص در مجالس جايز نيست .
استعمال موادّ مخدّر
سوال 1 :
استعمال موادّ مخدّر از قبيل حشيش، ترياک، هروئين و مرفين و غيره به صورتهاى گوناگون چه حکمى دارد ؟
جواب :
در جوامع بشرى و عقلاء مسلّم آن است که هر چيزى را که داراى منفعت معتنى به نباشد بلکه چه بسا مستلزم ضرر و زيان قابل توجّه هم باشد انجامش را قبيح و حرام مى‌دانند و لذا عناوين فوق از نظر استعمال داخل در اين مقوله است .
سوال 2 :
آيا مصرف موادّ مخدّر در معالجات و درمان دردها مطلقاً اشکال ندارد ؟ و يا فقط در صورت انحصار درمان به آنها جايز است ؟
جواب :
مى‌بايست جواز استعمال فقط در صورت ضرورت و اضطرار باشد و اگر متعدّد است بايد اهمّ و مهمّ ملاحظه گردد .
سوال 3 :
استعمال ترياک براى جوانان چه صورت دارد ؟
جواب :
در ابتداء حرام است ولى براى معتاد به آن اشکال ندارد .
سوال 4 :
حکم زراعت و ساختن و خريد و فروش موادّ مخدّر را بيان فرمائيد ؟
جواب :
جواز و عدم جواز، صحت و فساد بيع بستگى به جهت مورد استعمال دارد، چنانچه در مواردى که بخواهد بکار برود که موجب فساد در جامعه يا اضرار به شخص يا اشخاص گردد يقيناً قبيح و حرام است و اگر کاربرد درمانى و غيره داشته باشد، اشکال ندارد .
سوال 5 :
استعمال سيگار و دخانيات که از نظر علمى ضررهاى بسيار جسمى و روحى دارد، چه حکمى دارد ؟
جواب :
اگر ضرر از نظر عقلاء و جامعه قابل اعتناء باشد، بايد از آن اجتناب شود .
اختلاط زن و مرد
سوال 1 :
نشستن زنان در کنار مردان داخل تاکسى چه صورت دارد ؟
جواب :
در صورتى که ضرورت عرفى ايجاب کند و موجب فساد و تهييج شهوت نشود، اشکالى ندارد .
سوال 2 :
انتخاب يا استمرار شغلى که با ارتباط زن و مرد همراه است، چه حکمى دارد ؟
جواب :
در غير مقام ضرورت جايز نيست .
سوال 3 :
آيا مى‌توان در مدارس مختلط دختر و پسر شرکت کرد ؟
جواب :
اگر موجب تماس و رؤيت حرام نباشد، اشکالى ندارد ولى در امکان عدم رؤيت و تماس مشکل بنظر مى‌رسد .
سوال 4 :
زنانى که در ادارات و غيره کار مى‌کنند و اغلب با نامحرم سر و کار دارند چه حکمى دارند ؟
جواب :
کار کردن زنان اشکالى ندارد در صورتى که مستلزم عمل حرام نباشد .
سبّ و لعن
سوال 1 :
آيا حرمت سبّ و دشنام اختصاص به شيعه دارد يا مربوط به تمام انسانها است ؟
جواب :
سبّ مؤمن حرام است، البتّه اگر بر دشنام غير مؤمن فتنه و فساد بار شود آن هم حرام مى‌گردد .
سوال 2 :
آيا لعن مؤمن ظالم جايز است يا خير ؟
جواب :
در ظلمهايى که جواز لعن در او ثابت باشد، اشکالى ندارد .
استفاده از لباسهاى بيگانگان
سوال 1 :
آرايش موى سر و دوختن لباس به مدل خارجيها چه حکمى دارد ؟
جواب :
اگر موجب ترويج فرهنگ بيگانه گردد، جايز نيست و صرف اين که مدلها در خارج طرّاحى مى‌شود، موجب حرمت نمى‌گردد .
سوال 2 :
آيا استفاده از کراوات و پاپيون جايز است ؟
جواب :
بر مؤمن است که از پوشيدن کراوات و پاپيون که جزء البسه بيگانگان است اجتناب نمايد و در صورتى که باعث ترويج فرهنگ بيگانه شود جايز نيست .
متفرّقات افعال محرّمه
سوال 1 :
اگر فردى که چشمش، اثر در جانها و اشياء دارد، هر وقت اراده کند به ضرر يا نفع مى‌تواند اعمال کند در صورت اتلاف مال کسى، آيا ضامن است يا خير ؟ و آيا عملش جايز است ؟
جواب :
اگر اعمال کند فعل حرام انجام داده است ولى حکم به ضمان کردن مشکل است و لذا بهتر آن است که از صاحب مال حلاليّت بطلبد .
سوال 2 :
هيپنوتيزم و آموختن آن جايز است ؟
جواب :
خالى از اشکال نيست .
سوال 3 :
رفتن نزد فردى که در آئينه نگاه مى‌کند و دزد را پيدا مى‌کند چگونه است و پول دادن براى چنين کارى، آيا اعانت بر اثم است ؟
جواب :
از نظر اسلام خالى از اشکال نيست و ترويج اينگونه اعمال و معاونت بر آن مذموم است .
سوال 4 :
آيا خريدن تاج گل براى مجالس ترحيم که پس از مدّتى از بين مى‌رود، اسراف محسوب مى‌شود ؟
جواب :
در بسيارى از موارد اسراف است و مؤمنين بايد از اينگونه کارهاى بيهوده پرهيز نمايند .
سوال 5 :
حکم لطيفه‌هايى که در آن از قوميّت خاصّى نام برده مى‌شود چيست ؟
جواب :
اگر مشتمل بر محرّماتى از قبيل تهمت و غيبت نباشد، اشکال ندارد ولى شايسته است که مؤمنين از اينگونه مطالب پرهيز کنند .
سوال 6 :
حکم مسابقات اسب سوارى زنان چگونه است ؟
جواب :
اسب سوارى و مسابقات در معابر و مجامع عمومى براى زنان جايز نيست .
سوال 7 :
در مسابقات اسکى تشابه در لباس به حدّى است که شناختن مرد و زن ناممکن است، حکم اينگونه مسابقات براى زنان چيست ؟
جواب :
اينگونه مسابقات و اسکى بازى، براى زنان در مجامع عمومى جايز نيست .
سوال 8 :
آيا پرداختن به خدمات فرهنگى به منظور جمع‌آورى ثروت، شهرت و جاه‌طلبى جايز است ؟
جواب :
ارائه خدمات فرهنگى به منظور جمع‌آورى ثروت و شهرت و جاه‌طلبى عملى مذموم است و بهتر آن است که انسان کارهاى فرهنگى را براى خدا انجام دهد .
سوال 9 :
آيا خروج از رعايت انصاف و عدالت، در مباحث علمى که منتشر مى‌گردد جايز است ؟
جواب :
در تمامى کارها انسان نبايد از حدّ انصاف خارج شود مخصوصاً مسائل علمى که از مسائل ماندنى و جاويدان است، و مسائل اخلاقى را بايد بيشتر مراعات کرد .
سوال 10 :
براى تشخيص بچّه‌دار شدن از مرد منى خواسته مى‌شود تا آزمايش گردد و اين هم با استمناء امکان پذير است، حکم چيست ؟
جواب :
استمناء حرام است و لذا اگر همسر او باشد بايد او طلب منى کند و در فرض مذکور ضرورتى نيست که بتوان حکم به جواز استمناء کرد .
سوال 11 :
شرط بندى در فوتبال و امثال آن سر پول چه حکمى دارد ؟
جواب :
کلاً شرط بندى در هر نوع بازى که در آن جنبه برد و باخت باشد حرام است .
سوال 12 :
گوش دادن به اخبار راديوهاى بيگانه و نقل اخبار آنها در جامعه چه صورت دارد ؟
جواب :
اجتناب گردد، مگر کسانى که از نظر سياسى و شغلى لازم باشد اينگونه خبرها را استماع کنند .
سوال 13 :
شخصى به شغل قلم زنى مشغول است اگر تصوير انسان را قلم زنى کند آيا اين کار حرام است و اجرت آن چه حکمى دارد ؟
جواب :
در صورتى که تصاوير بصورت مجسمه باشد حرام است و اجرت در مقابل آن را هم مالک نمى‌شود .
سوال 14 :
آيا شخصى که ربا مى‌دهد بر او حکم وضعى است يا تکليفى ؟
جواب :
حکم وضعى دارد بايد پول اضافى را به صاحبش برساند يا رضايت او را تحصيل نمايد و از گناهان کبيره است .